Phẫu thuật lồng ngực bằng robot: Từ đầu tư thiết bị đến xây dựng đội ngũ chuyên nghiệp

Phẫu thuật robot - Hơn cả một cánh tay cơ khí

PGS.BS Gavin M. Wright - Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật ung bướu, Bệnh viện St. Vincent - Bộ môn Ngoại, Đại học Melbourne (Úc) nhấn mạnh, việc thiết lập chương trình phẫu thuật robot không đơn thuần là “mua máy và sử dụng”. Khi sử dụng hệ thống robot da Vinci Xi trong phẫu thuật lồng ngực, việc chuẩn bị và thiết lập đúng cách là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Trước hết, bệnh nhân thường được đặt ở tư thế nằm nghiêng, bên mổ hướng lên, với tay được cố định cẩn thận để tránh tổn thương thần kinh. Việc kê, lót các điểm tì đè cần được chú trọng nhằm giảm nguy cơ loét và tổn thương mô mềm.

Hệ thống da Vinci Xi - một trong những công nghệ hiện đại nhất hiện nay - bao gồm ba thành phần chính: cánh tay robot, bàn điều khiển và màn hình quan sát. Trong đó, ông đặc biệt khuyến nghị sử dụng hệ thống điều khiển hai bên dù chi phí cao và thao tác phức tạp hơn, bởi tính linh hoạt và khả năng hỗ trợ các động tác phẫu thuật phức tạp như xoay, khâu, bóc tách trong không gian hẹp.

Tính năng phóng đại hình ảnh, ổn định khung nhìn và hỗ trợ thao tác tinh vi giúp robot vượt trội hơn phẫu thuật nội soi truyền thống. Nếu hình ảnh từ nội soi dễ bị rung, thiếu ổn định thì hệ thống robot cung cấp hình ảnh sắc nét, độ phân giải cao, hỗ trợ phẫu thuật viên trong các thao tác tỉ mỉ và kéo dài.

Xây dựng đội ngũ  - Mảnh ghép then chốt để sử dụng hiệu quả hệ thống phẫu thuật robot

Theo PGS.BS Wright, một chương trình phẫu thuật robot hiệu quả cần có cả một đội ngũ. Nhóm này bao gồm bác sĩ phẫu thuật chính (ngồi ở bàn điều khiển), bác sĩ hỗ trợ (bên cạnh bệnh nhân), nhóm y cụ phòng mổ và kỹ thuật viên.

Tất cả đều cần tham gia đào tạo chuyên biệt tại trung tâm phẫu thuật robot, với các bước: học các module online, làm quen robot, quan sát ca mổ, thực hành trên động vật và sau cùng là thực hành lâm sàng có giám sát.

20 ca mổ là cột mốc cần thiết để một phẫu thuật viên có thể tự tin làm chủ hệ thống. Bên cạnh kỹ thuật, yếu tố thể chất cũng quan trọng: phẫu thuật viên cần duy trì tư thế thoải mái (đầu gối vuông góc, lưng thẳng, tay ngang, cổ và đầu linh hoạt) để có thể vận hành thiết bị hiệu quả trong thời gian dài.

PGS.BS Wright minh hoạ cách bố trí trong ca phẫu thuật cắt phổi bằng hệ thống robot da Vinci Xi, sử dụng 5 trocar cho phép linh hoạt thao tác. Các cánh tay robot được định vị bằng laser và tự động căn chỉnh vị trí tối ưu nhất cho phẫu thuật. Toàn bộ quá trình thiết lập hệ thống chỉ mất khoảng 9 phút, nhưng đòi hỏi mọi thành viên phải nắm rõ quy trình vận hành.

Bố trí trocar phải phù hợp với từng loại phẫu thuật, tránh giao thoa giữa các cánh tay robot. Hệ thống da Vinci Xi cho phép docking linh hoạt từ phía đầu hoặc phía lưng bệnh nhân, nhưng cần đảm bảo khoảng cách hợp lý giữa các tay để tránh va chạm. Dụng cụ năng lượng như vessel sealer hoặc harmonic cần được sử dụng cẩn trọng, nhất là gần các cấu trúc mạch máu lớn.

PGS.BS Gavin M. Wright nhấn mạnh, giao tiếp giữa phẫu thuật viên ở console và người phụ tại giường mổ cần nhịp nhàng và hiệu quả. Luôn chuẩn bị sẵn phương án chuyển đổi sang mổ mở hoặc nội soi thường nếu có sự cố xảy ra.

Ông chia phẫu thuật robot thành ba cấp độ: cơ bản, trung gian và nâng cao. Ứng với mỗi cấp là các loại phẫu thuật có độ khó tăng dần. Để làm chủ kỹ thuật robot, bác sĩ cần tuân thủ lộ trình: nắm vững quy trình - tối ưu tư thế - chọn đúng bệnh nhân - tích lũy kinh nghiệm - tinh thông kỹ thuật.

Khi đạt đến trình độ này, robot sẽ trở thành công cụ lý tưởng để xử trí các vùng tổn thương phức tạp mà phẫu thuật nội soi hay mổ mở truyền thống không thể tiếp cận; mở ra tương lai điều trị chính xác, an toàn và ít xâm lấn hơn.

>>> Nóng hổi trước thềm Hội nghị Ngoại khoa lớn chưa từng có: 320 bài báo cáo, quy tụ hàng loạt chuyên gia tầm cỡ quốc tế

>>> Bệnh viện Bình Dân: “Ngọn hải đăng về sự xuất sắc trong đổi mới phẫu thuật tại Đông Nam Á”

>>> Cắt u phổi bằng robot - Điều trị ung thư phổi xâm lấn tối thiểu tại Bệnh viện Bình Dân

>>> Giảm thiểu biến chứng trong tán sỏi thận qua da

>>> Nội soi niệu quản bằng ống mềm: Tối ưu hóa kỹ thuật, nâng cao hiệu quả điều trị

>>> TURBT - Phẫu thuật “khó nhằn” trong tiết niệu: Khi kinh nghiệm quyết định chất lượng ca mổ

>>> 70 năm Bệnh viện Bình Dân: Hướng đến phát triển nhân lực y tế chất lượng cao, tiên phong trong Ngoại khoa

>>> Ung thư tuyến tiền liệt là mối lo sức khỏe sinh sản ở châu Âu và vai trò của dữ liệu trong thực hành y học

>>> Hai thập kỷ hợp tác y khoa Bỉ - Việt: Từ những ca mổ đầu tiên đến kỳ vọng phát triển phẫu thuật robot tại Việt Nam

>>> Nguyên tắc quản lý thời gian hiệu quả cho nhân viên y tế

>>> Đánh giá toàn diện bệnh nhân mắc hội chứng bàng quang tăng hoạt để điều trị hiệu quả