Cây chùm ngây có công dụng gì? Sử dụng nhiều có sao không?

Cây chùm ngây có công dụng: Cải thiện các bệnh lý tim mạch, thần kinh, giúp an thần, hạ huyết áp, kháng viêm, lợi tiểu, thông mật, giải độc, chữa thấp khớp,...

Cây chùm ngây là một loại cây chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, không chỉ dùng để chế biến thành các món ăn ngon mà còn có công dụng chữa bệnh hiệu quả. Vậy cách sử dụng ra sao và liều lượng như thế nào là phù hợp? Mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây!

I. Cây chùm ngây là gì?

Cây chùm ngây còn có tên gọi khác như: bồn bồn, cải ngựa, drum stick plant, horse radish tree, benseed (Anh), moraghe (Pháp). Tên khoa học là Moringa oleifera Lamk. (hoặc Moringa pterygosperma Gaertn).

Cây chùm ngây còn có tên gọi khác như: bồn bồn, cải ngựa....

Cây thuộc họ chùm ngây (Moringaceae), cao khoảng 5-10m. Vỏ cây dày, có khía rãnh. Thân non có lông. Lá kép, mọc so le, 3 lần lông chim, dài 30-60cm, 6-9 đôi lá chét hình trứng, mọc đối.

Hoa: màu trắng, hơi giống hoa họ Đậu, mọc thành cụm ở kẽ lá; lá bắc hình sợi chỉ. Đài hoa có 5 răng hình thuôn, uốn cong; tràng 5 cánh hình thìa; nhị sinh sản 5, chỉ nhị có lông ở gốc; bầu thượng, 1 ô, có lông.

Quả: dài 25-30cm, mọc thõng xuống, mở làm 3 mảnh như hình tam giác; quả chứa khoảng 20 hạt trong lõi; hạt to bằng hạt đậu Hà Lan.

Cây: phân bố ở vùng nhiệt đới châu Á và châu Phi, nhiều nhất ở vùng Tây Bắc Ấn Độ và Đông Nam Á. Ở Việt Nam, cây được trồng rải rác, nhưng nhiều ở miền Nam.

Cây chùm ngây được trồng bằng bằng hạt hoặc bằng cành, sau 2 năm bắt đầu có hoa. Mùa hoa vào tháng 4-6; mùa quả vào tháng 7-9.

II. Thành phần có trong cây chùm ngây

Toàn cây chùm ngây có chất pterygospermin là hoạt chất chính.

Lá cây chứa các chất gồm, 2 alkaloid là moringin và moringinin, các glucosid có nhóm nitril là niazirin và niazirinin, các glucosid chứa nhóm carbamat, thiocarbamat niazimin A và niazimin B, niazicin A và niazicin B cùng với glucosid benzaldehyd.

Vỏ thân chứa nhiều benzylanin, beta-sitosterol, arabinose, galactose acid glucuronic và vết rhamnose.

Hạt chứa 33-38% dầu béo không màu, vị dịu, lâu hỏng, được dùng làm dầu ăn và hương liệu. Thành phần dầu béo trong hạt chùm ngây gồm oleic acid (60-70%), palmitic acid (3-12%), stearic acid (3-12%) và các acid béo khác như behenic acid, eicosanoic acid, lignoceric acid…

Rễ chùm ngây chứa glucosinolate, glucotropaeolin, benzyl isothiocyanate…

III. Cây chùm ngây có những công dụng gì?

1. Theo đông y cổ truyền

Theo đông y cổ truyền, tất cả các bộ phận của chùm ngây đều có thể dùng làm thuốc. Cụ thể: Vỏ cây giúp an thần; rễ hoạt huyết, kiện Tỳ; quả, hạt và nhựa cây giúp chỉ thống; hoa gây kích dục.

2. Theo đông y hiện đại

a. Kháng khuẩn, kháng virus, kháng nấm

Do có chứa chất pterygospermin, nên cây chùm ngây được sử dụng để kháng nhiều dòng vi khuẩn gram âm, gram dương và vi khuẩn ưa acid.

Lá chùm ngây có chứa một số chất kháng khuẩn mạnh mẽ có khả năng tiêu diệt và loại bỏ vi khuẩn salmonella, e.coli ra khỏi cơ thể

Cụ thể:

Nước ép lá và rễ: kháng tụ cầu khuẩn vàng (gây bệnh đa cơ quan), Escherichia coli (gây bệnh lỵ), Enterococcus feacalis (viêm màng não, viêm nội tâm mạc), Salmonella typhimurium (thương hàn), Klebsiella pneumoniae (nhiễm trùng máu), Pseudomonas aeruginosa (trực khuẩn mủ xanh gây nhiễm trùng máu, hô hấp, tiết niệu, sinh dục và tai) và Bacillus subtilis.
Rễ: kháng siêu vi khuẩn Vaccinia virus.
Hạt: trong hạt chùm ngây chứa 14 chất peptid có tác dụng ức chế sự phát triển của nấm.

b. Kháng viêm

Nước sắc hạt và rễ chùm ngây có tác dụng ức chế viêm cấp tính.

c. Giúp lành vết thương

Trong rễ cây chùm ngây có chứa hàm lượng lysyl oxydase và hexosamin, giúp tăng liên kết colagen, từ đó làm vết thương mau lành hơn.

d. Hạ huyết áp và đường huyết, cải thiện các bệnh lý tim mạch, thần kinh

Các chất carbamat và thiocarbamat trong cây chùm ngây giúp hạ huyết áp. Bên cạnh đó, lá của cây chùm ngây còn giúp tăng bài tiết insulin và tăng độ nhạy cảm insulin lên cơ quan đích, từ đó giúp cải thiện bệnh tiểu đường hiệu quả.

Cây chùm ngây được coi là một vị thuốc rất tốt cho người bệnh tiểu đường type 1 và tiểu đường type 2

Ngoài ra, nó còn giúp phòng ngừa phát sinh khối u, cải thiện bệnh lý tim mạch, tiểu đường, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), Alzheimer và Parkinson.

e. Lợi tiểu, thông mật, kích thích tiêu hóa

Hoa và lá cây chùm ngây phơi khô được dùng làm thuốc lợi tiểu và thông mật rất tốt. Bên cạnh đó, cành non, lá non hoặc bánh tẻ, hoa và quả xanh của chùm ngây đem luộc ăn có tác dụng kích thích tiêu hóa.

f. Chữa tê thấp, thấp khớp, viêm khớp gout

Những người bị bệnh lý thấp khớp, viêm khớp gout, tê thấp khi sử dụng dầu chùm ngây được ép từ hạt để xoa bớp sẽ giúp giảm sưng đau nhanh chóng.

Cây chùm ngây có thể chữa bệnh phong thấp, viêm khớp dạng thấp, loãng xương

g. Giải độc

Nếu chẳng may bị sâu bọ, côn trùng hay rắn cắn, thì có thể giải độc bằng cao chùm ngây được chiết xuất từ vỏ cây.

h. Cung cấp dinh dưỡng

Cây chùm ngây chứa hàm lượng dinh dưỡng tương đương cà rốt, cam, chuối và sữa bò. Cụ thể, chứa vitamin C nhiều hơn 7 lần trái cam, canxi nhiều hơn 4 lần và protein gấp 2 lần so với sữa, vitamin A gấp 4 lần so với cà rốt, kali gấp 3 lần chuối.

i. Làm sạch nước

Hạt chùm ngây có tác dụng làm sạch nước, do có thể phóng thích chất protein mang điện dương có khuynh hướng hút các chất ô nhiễm, từ đó làm nước trở nên trong sạch hơn.

Hạt chùm ngây có tác dụng làm sạch nước

j. Các tác dụng khác:

Lá non của chùm ngây giúp lợi sữa
Hạt giúp hạ sốt
Quả và nhựa giảm đau

3. Theo kinh nghiệm dân gian

Mỗi bộ phận của chùm ngây đều là một vị thuốc chữa bệnh tuyệt vời

Toàn thân cây chùm ngây được dùng điều trị cổ trướng, thấp khớp, sắn độc cắn, kích thích tim và hệ tuần hoàn.
Lá cây giúp bổ sung vitamin A, viatmin C giúp sáng mắt và tăng đề kháng.
Nước ép lá làm thuốc kích thích nôn.
Quả tăng dục tính và tăng độ nhớt của tinh dịch.
Rễ là một loại thuốc kích thích dùng cho người động kinh.
Rượu thuốc dùng cho người ngất, choáng váng, suy nhược thần kinh, đau co thắt ruột và đầy hơi chướng bụng.
Vỏ cây dùng cho phụ nữ sau sinh để mau chóng lấy lại sức.
Nhựa cây bôi lên chỗ răng sâu giúp giảm đau răng.

IV. Hướng dẫn sử dụng cây chùm ngây đúng cách

Chùm ngây có thể chế biến theo nhiều cách khác nhau:

Lá cây: có hương vị gần giống rau ngót nên có thể làm rau nấu ăn. Hoặc ăn sống, làm thành sinh tố dễ uống.
Bột chùm (nghiền nát từ lá khô): pha nước uống hoặc để nấu cháo, nấu bột.
Hoa chùm ngây phơi khô uống như trà, chè.
Quả chùm ngây dùng để nấu canh, ninh xương, xào với thịt,...

1. Cây chùm ngây ngâm rượu

Rễ cây chùm ngây có thể dùng để ngâm rượu, mang lại nhiều lợi ích cho nam giới.

Cách thực hiện: rửa sạch rễ chùm ngây, để ráo nước rồi dùng loại rượu định ngâm để rửa qua rễ chùm ngây. Sau đó cho rễ cây vào bình rượu và ngâm trong khoảng 3 tháng.

Sử dụng: khoảng 100ml rượu rễ cây chùm ngây mỗi ngày.

Lưu ý: rượu chùm ngây ngon nhất khi loại rễ trên 6 năm tuổi.

2. Bột chùm ngây đắp mặt

Bột chùm ngây là một trong những loại bột làm đẹp từ tự nhiên, được sơ chế bằng cách phơi khô lá sau đó cho vào cối đá nghiền để ra dạng bột. Loại bột này có nhiều công dụng như giảm mụn, trị thâm nám, se khít lỗ chân lông, ngăn ngừa lão hóa da, giúp da sáng mịn, giảm thâm nám tàn nhang, dưỡng ẩm môi...

Cải thiện làn da nhanh chóng với mặt nạ chùm ngây: giảm mụn, ngừa nám, làm trắng da...

Cách làm mặt nạ chùm ngây:

Bột chùm ngây và sữa tươi: sử dụng 10 ml sữa tươi không đường, trộn với 10g bột chùm ngây sau đó đắp mặt. Làm đều đặn 3 lần/ tuần sẽ giúp da căng mịn, trắng sáng.
Bột chùm ngây và lòng trắng trứng gà: trộn 1 lòng trắng trứng gà đánh đều với 10g bột chùm ngây sấy lạnh. Sau đó thoa đều lên mặt, để chừng 10-15 phút rồi lột mặt nạ ra. Cách này giúp ngăn ngừa mụn đầu đen hiệu quả.
Bột chùm ngây và bã cà phê: trộn đều 10g bã cà phê, 5g bột chùm ngây và nửa hũ sữa chua, sau đó bôi lên mặt, giúp dưỡng trắng da tương đối hiệu quả.
Bột chùm ngây và sữa chua: lấy nửa hũ sữa chua không đường trộn với 10g bột chùm ngây. Thực hiện 3 lần/tuần để giuớ làn da được tái tạo, trắng trẻo, mướt mịn.
Chùm ngây và bột yến mạch, sữa tươi không đường: trộn 5g bột chùm ngây, 10g bột yến mạch và sữa chua không đường đắp thành mặt nạn, giúp se khít lỗ chân lông, mờ vết thâm trên da.
Chùm ngây và tinh bột nghệ: dùng 10g chùm ngây và 5g tinh bột nghệ đánh chung với 10ml mật ong. Đây là loại mặt nạ trị mụn hiệu quả và liền sẹo nhanh chóng.

3. Rau chùm ngây nấu gì?

Chùm ngây là một loại rau rất giàu dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe. Dưới đây là 5 cách chế biến rau chùm ngây thơm ngon bổ dưỡng.

a. Rau chùm ngây nấu canh

Cách nấu canh chùm ngây thơm ngon, bổ dưỡng

Rau chùm ngây nhặt lấy phần lá, rửa sạch, vò nhẹ. Tôm tươi lột vỏ, rút bỏ chỉ đen trên sống lưng và băm nhỏ.

Bật bếp, thêm dầu, phi thơm hành rồi cho tôm vào xào cùng. Đợi tôm săn lại thì thêm nước, bật lửa lớn cho nước sôi thì thả rau chùm ngây vào. Nêm nếm gia vị và thưởng thức.

b. Rau chùm ngây nấu thịt bò

Rau chùm ngây tuốt lấy phần lá, đem rửa sạch để ráo nước. Thịt bò thái lát mỏng vừa ăn, đem ướp cùng hạt nêm, tiêu, tỏi cho thơm.

Bắc chảo dầu lên bếp và phi thơm tỏi, cho thịt bò vào xào với lửa lớn cho thịt chín tái rồi đổ ra đĩa. Thêm tiếp dầu vào chảo, cho rau chùm ngây vào đảo nhanh tay cho chín rồi thêm thịt bò vào đảo đều. Nêm gia vị cho vừa ăn rồi đổ ra đĩa ăn với cơm nóng.

c. Rau chùm ngây nấu thịt gà

Rau chùm ngây đem rửa sạch, trần qua nước sôi rồi xay nhỏ và dùng rây chắt lấy phần nước cốt.

Thịt gà chọn lấy phần nhiều thịt, rửa sạch, đem xay nhuyễn hoặc băm nhỏ. Gạo vo sạch, thêm nước lọc, cho lên bếp ninh cho nhừ.

Cho dầu oliu vào chảo, phi thơm hành và cho thịt gà vào xào đến khi chín. Đợi khi cháo đã chín thì thêm nước cốt rau chùm ngây và thịt gà đã xay nhuyễn vào, nấu chín, nêm gia vị vừa ăn và cho các bé thưởng thức.

d. Rau chùm ngây xào trứng

Rau chùm ngây nhặt lấy lá, rồi đem rửa sạch và để ráo nước.

Đun nóng chảo, thêm dầu ăn, phi thơm hành rồi cho trứng gà vào đảo đều cho trứng tơi xốp và không bị vón thành cục. Sau đó, cho rau chùm ngây vào đảo đều đến khi rau chín thì nêm nếm gia vị và tắt bếp.

e. Rau chùm ngây làm gỏi tôm thịt

Hướng dẫn cách làm gỏi chùm ngây tôm thịt lạ miệng

Rau chùm ngây rửa sạch, để ráo nước. Đùi gà đem luộc chín, để nguội và xé thành sợi. Tôm luộc chín, bóc vỏ, bỏ đi phần chỉ đen ở sống lưng. Cà rốt, dưa leo rửa sạch, thái sợi.

Chế biến: cho rau chùm ngây, cà rốt, dưa leo vào bóp sơ với giấm, đường, muối. Cho rau ra đĩa, thêm tôm và thịt lên trên và rưới thêm một chút nước mắm. Rắc đậu phộng đã rang chín lên đĩa.

Nước mắm pha tỷ lệ 1 phần đường, 1 phần nước cốt chanh và 4 phần nước.

4. Ăn rau chùm ngây nhiều có tốt không?

Ăn quá nhiều một loại trong thời gian dài cũng sẽ không tốt và rau chùm ngây cũng không ngoại lệ. Do chứa hàm lượng vitamin C và canxi cao, nên nếu lạm dụng sẽ dẫn đến tình trạng thừa canxi, vitamin C, gây hại cho sức khỏe.

Đặc biệt, loại cây này có thể khiến bạn mấy ngủ nên tránh ăn vào buổi tối. Phụ nữ mang thai ăn sẽ gây co cơ trơn tử cung và làm sẩy thai, vì vậy nên tránh để giữ an toàn cho cả mẹ và thai nhi.

Vì vậy, người bệnh chỉ nên ăn 1 lần trong tuần. Với trẻ nhỏ, nên sử dụng 2-3 lần/tuần, và khoảng 20g/1 lần là đủ.

5. Hạt chùm ngây ăn sống được không?

Hạt chùm ngây có thể ăn sống được, nhưng vị sẽ hơi tanh và hăng, nên nếu không quen sẽ rất khó ăn.

Đồng thời, khi ăn sống các chất dinh dưỡng có trong hạt sẽ không được hấp thu hết. Do đó, trước khi sử dụng hạt chùm ngây bạn nên rang chín trước, sẽ giúp tạo mùi thơm, khử mùi tanh và ăn ngon miệng hơn.

6. Cốm chùm ngây dùng cho trẻ mấy tuổi?

Cốm chùm ngây được dùng cho trẻ biếng ăn, suy nhược cơ thể, táo bón,… Theo nhà sản xuất, trẻ nhỏ trên 5 tháng tuổi có thể sử dụng.

Chùm ngây được mệnh danh là loại cây phòng ngừa ung thư nhờ 2 loại hợp chất phòng ung thư và ngăn chặn sự tăng trưởng của khối u

7. Có nên uống rau chùm ngây chữa ung thư không?

Cây chùm ngây được nghiên cứu có khả năng phòng chống và tiêu diệt tế bào ung thư. Đặc biệt, các axit amin thiết yếu trong lá cây còn có thể tăng cường hệ thống miễn dịch cho người bệnh ung thư, nhất là những bệnh nhân đang gặp các tác dụng phụ do phải hóa trị kéo dài.

Theo tạp chí Phòng chống Ung thư Châu Á Thái Bình Dương năm 2003 đã công bố, chùm ngây giúp giảm đáng kể các u nhú trên da và ngăn ngừa ung thư hiệu quả.

Ngoài ra, các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy những thành phần hóa học của cây chùm ngây giúp tiêu diệt tế bào ung thư buồng trứng, ức chế các tế bào ung thư vú, tụy, tuyến tiền liệt, đại trực tràng. Và giảm các triệu chứng ung thư như: Khó thở, ho, tiêu chảy, sốt, đau khớp, nhức đầu, kích ứng da, viêm họng, giảm cân đột ngột ở bệnh nhân ung thư.

Tuy nhiên, nó cũng có các tác dụng phụ như:

Các alcaloid trong cây có thể làm giảm huyết áp và làm chậm nhịp tim.
Vỏ cây rau chùm ngây có thể gây co bóp tử cung.
Một số hoạt chất được phân lập từ hạt chùm ngây rang có thể gây đột biến tế bào.
Chiết xuất từ cây chùm ngây có thể làm cản trở khả năng sinh sản ở người.

Do đó, việc sử dụng rau chùm ngây để phòng, chữa ung thư cần được cân nhắc và thận trọng. Với những người đang mắc bệnh đừng bỏ qua các phương pháp phẫu thuật, hóa trị, xạ trị đã được cả thế giới công nhận và ứng dụng. Tốt nhất, nên tham khảo ý kiến bác sĩ và dược sĩ trước khi sử dụng.

V. Dạng dùng của cây chùm ngây là gì?

Cây chùm ngây có các dạng dùng như sau:

Trà
Bột
Cốm dinh dưỡng

VI. Liều dùng thông thường của chùm ngây

Liều dùng: 8-50 gam. Nếu dùng bột lá thì liều 4-20gam.

Tuy nhiên, liều dùng của chùm ngây có thể khác nhau dựa trên tuổi của bạn, tình trạng sức khỏe và một số vấn đề khác. Đặc biệt, nếu dùng quá mức cũng sẽ không an toàn cho sức khỏe. Chính vì thế, hãy tham khảo ý kiến thầy thuốc và bác sĩ để tìm ra liều dùng thích hợp.

VII. Cây chùm ngây có những tác dụng phụ nào?

Tác dụng phụ của cây chùm ngây là gì?

Phụ nữ mang thai hoặc có ý định mang thai thì không nên dùng cây chùm ngây. Vì rễ và vỏ cây chùm ngây có thể ức chế sự làm tổ của trứng, hoàng thể phát triển và mạch máu nuôi thai. Do đó có thể dẫn đến gây sẩy thai gần như 100% trong vòng 5-10 ngày sử dụng.

Rễ cây chùm ngây là phần độc nhất của thảo dược này, nên nếu dùng nhiều rễ của cây non hoặc vỏ rễ có thể bị sung huyết da, rộp da.

Không dùng cho trẻ dưới 9 tuổi. Mặc dù chưa ghi nhận tác hại trên đối tượng này, nhưng cũng chưa có minh chứng khoa học về tính an toàn ở trẻ.

Tốt nhất, cần thận trọng khi dùng, tránh sai liều, và nên có sự hướng dẫn của thầy thuốc có chuyên môn trước khi sử dụng cây chùm ngây.

VIII. Cây chùm ngây có thể tương tác thuốc nào?

Chùm ngây là một loại thảo dược, vì vậy với những người đang sử dụng thuốc Tây y thì nên cẩn trọng, vì có thể gây ra tương tác. Dưới đây là một số nguy cơ:

Thuốc Levothyroxine: mặc dù hợp chất trong lá cây chùm ngây có thể hỗ trợ chức năng tuyến giáp, nhưng nếu bạn đang sử dụng loại thuốc Levothyroxine để điều trị suy tuyến giáp, thì bạn không nên kết hợp.

Thuốc trị bệnh đái tháo đường và cao huyết áp: sử dụng nhằm hạ đường huyết, hạ huyết áp, nhưng cây chùm ngây cũng có tác dụng tương tự nên để tránh hạ đường huyết, hạ huyết áp thì bạn không nên sử dụng cùng nhau.

IX. Lưu ý khi sử dụng chùm ngây

Khi sử dụng chùm ngây nên lưu ý các vấn đề sau:

Không dùng cho phụ nữ có thai, vì có thể gây sảy thai.
Thu hái và chế biến trong vòng 12 tiếng để tác dụng của cây chùm ngây được cao nhất.
Không nấu quá kỹ để bảo toàn các chất dinh dưỡng cao nhất.
Không nên dùng chùm ngây buổi tối, vì giàu vitamin C giúp tinh thần hưng phấn, tỉnh táo.

Cây chùm ngây và những điều chắc chắn bạn chưa biết: