Đau đầu Migraine là một yếu tố nguy cơ mới của đột quỵ, có thể gây ra tàn phế cho người bệnh

Trong bài bài báo cáo “Những tình huống khó trong chẩn đoán và điều trị đau đầu Migraine ở phòng khám” - TS.BS Lê Văn Tuấn - Chủ LCH Thần kinh TPHCM cho biết, đau đầu Migraine là là một vấn đề thường gặp nhất hiện nay, ước tính có khoảng 10% dân số gặp phải tình trạng này. Đặc biệt, cứ trong 6 người phụ nữ sẽ có một người mắc bệnh, chiếm tỷ lệ khá cao.

Chuyên gia cung cấp một thông tin đáng lưu ý, đau đầu Migraine được xếp vào nhóm bệnh nguyên phát, là một yếu tố nguy cơ mới của đột quỵ khi tỷ lệ căn bệnh này có xu hướng tăng lên. Trong khi đó, đau đầu Migraine có hai loại là Migraine chung và Migraine có tiền triệu (khởi đầu có triệu chứng thần kinh sau đó xuất hiện cơn đau đầu). Nguy cơ đột quỵ tăng gấp đôi ở người Migraine với tiền triệu, tăng 3 lần nếu nhóm này là bệnh nhân nữ. Nguy cơ đột quỵ sẽ tăng cao hơn với những người dưới 40 tuổi, hút thuốc lá và dùng thuốc ngừa thai.

Điều đáng mừng, Migraine được xem như là một yếu tố nguy cơ có thể thay đổi trong đột quỵ. Mặc dù đây là căn bệnh không gây nguy hiểm nhưng sẽ ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Ước tính, Migraine được xếp đứng hàng thứ hai về vấn đề tàn tật trên thế giới, đặc biệt nếu ở nguời dưới 50 tuổi được xếp đứng hàng đầu.

“Đây là một vấn đề cần được quan tâm trong quá trình điều trị, bác sĩ cần tìm hướng cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân, nếu không sẽ ảnh hưởng đến mức độ tàn phế. Gánh nặng bệnh tăng do chính những cơn đau đầu khiến người bệnh phải nghỉ ngơi hoặc do những chi phí trực tiếp khi phải dùng thuốc hay những chi phí gián tiếp khi người bệnh phải nghỉ làm” - TS.BS Lê Văn Tuấn cho biết.

Chuyên gia nói thêm: “Trên thực tế có khoảng một nửa bệnh nhân (48%) được chẩn đoán bệnh so với không được chẩn đoán (52%) và không được tiếp nhận điều trị, dẫn đến việc khoảng trống lớn trong điều trị. Thống kê cho thấy rằng, những bệnh nhân đến khám và khuyến cáo điều trị thì có đến 70% là họ không được điều trị trước đó. Một trong những đặc điểm của bệnh Migraine là đau đầu từ vừa đến nặng, điều này dẫn đến suy giảm chất lượng cuộc sống. Trên hết, bệnh nhân có nhu cầu điều trị phòng ngừa thường đã dùng thuốc quá nhiều”.

Điều trị Migraine gồm có điều trị các cơn cấp (khi bệnh nhân có cơn đau sẽ điều trị ngay) và điều trị phòng ngừa (dùng thuốc mỗi ngày để ngăn ngừa những cơn đau). Theo TS.BS Lê Văn Tuấn, Migraine là rối loạn thần kinh gắn liền với cơ địa của bệnh nhân. Một số trường hợp bệnh nhân có thể tự hết, tuy nhiên đa phần sẽ không thể khỏi bệnh. Đau đầu Migraine không thể điều trị phòng ngừa suốt đời, chỉ điều trị được một thời gian trong giai đoạn bệnh nhân đau nhiều cơn để kiểm soát bệnh.

“Trong thực hành lâm sàng, khuyến cáo người bệnh nên điều trị phòng ngừa ít nhất từ 6 tháng đến 1 năm. Nếu chỉ áp dụng điều trị trong 2-3 tuần sẽ ít mang lại hiệu quả. Thông thường, đối với phòng ngừa Migraine cần ít nhất 1-2 tháng mới bắt đầu có hiệu quả. Do đó, bác sĩ cần thông tin và giải thích cho bệnh nhân là qua giai đoạn phòng ngừa, tình trạng bệnh có thể còn hoặc giảm đi, người bệnh có thể ngưng điều trị phòng ngừa một thời gian, nếu tái phát lại sẽ tiếp tục điều trị” - TS.BS Lê Văn Tuấn khuyến nghị.

Đối với Migraine mãn tính rất khó điều trị. Thông thường, những người mắc Migraine mãn tính 1 tháng sẽ gặp ít nhất 15 cơn đau đầu, trong đó có ít nhất 8 cơn đau đầu Migraine điển hình. Chuyên gia cảnh báo, người bệnh có những cơn đau đầu cấp, điều trị không hiệu quả, tần số nhiều và cơn đau nặng là những nhóm rất dễ hình thành Migraine mãn tính. Tình trạng mãn tính dễ biến thành kháng trị, khi đó việc điều trị cần phải phối hợp các thuốc.

“Khi người bệnh lạm dụng nhiều thuốc giảm đau, vô tình sẽ làm thay đổi cơn đau đầu được gọi là đau đầu do dùng thuốc quá nhiều. Do đó, mục đích quan trọng khi điều trị Migraine là ngăn bệnh chuyển biến từ Migraine chu kỳ sang Migraine mãn tính” - Chủ LCH Thần kinh TPHCM nói.

Xem thêm: Người mẹ nhiễm HIV, viêm gan B, giang mai nếu được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời khả năng lây truyền sang con là 0%

Các phương pháp khám chẩn đoán chóng mặt và hướng xử trí

TS.BS Nguyễn Ngọc Minh - Phó Chủ tịch LCH Thính học TPHCM đề cập:“Nguyên nhân chủ yếu khiến người bệnh đến khám tiền đình là do chóng mặt. Ngoài ra, còn có các lý do khác như lo âu, bất an, hồi hộp, sợ hãi và khó chịu. Một số biểu hiện khác cũng cần được chú ý là té ngã; bên cạnh đó những rối loạn về dáng đi, loạng choạng, nghiêng ngã...; buồn nôn, ói mửa xuất hiện khi làm những cử động quay đầu, ngữa hay cúi đầu, xoay người, dứng lên ngồi xuống; các rối loạn vận mạch như da tái xanh, vã mồ hôi, tim mạch hoặc chậm; ù tai thường xuyên”.

Việc khám lâm sàng tại tuyến y tế cơ sở cần giải quyết một vấn đề quan trọng là đánh giá tình trạng chóng mặt ngoại biên hay trung ương. Nếu tình trạng chóng mặt là ngoại biên cần bình tĩnh xử trí tình trạng bệnh. Nhưng nếu tình trạng chóng mặt là biểu hiện của nội thần kinh, cần chuyển bệnh nhân đi đúng tuyến để điều trị.

Do đó, chuyên gia nhấn mạnh: “Thái độ và động thái của các bác sĩ y học cơ sở tại tuyến huyện là phải làm sao để khẳng định được biểu hiện của chóng mặt ngoại biên hay nội thần kinh. Các trang thiết bị hiện đại ngày nay góp một phần không nhỏ trong việc đánh giá và chẩn đoán bệnh. Nhưng lâm sàng vẫn là một yếu tố quyết định để đánh giá tại tuyến cơ sở là chuyển bệnh hay tiếp nhận điều trị”.

Nguyên lý của điều trị rối loạn tiền đình gồm có điều trị bằng thuốc và các biện pháp hồi phục tiền đình giúp bệnh nhân phục hồi lại những chức năng hoặc giúp hệ thần kinh trung ương bù trừ được những rối loạn tiền đình hiện hữu. Phương pháp hồi phục tiền đình có thể áp dụng cho những bệnh nhân có tổn thương tiền đình ổn định mà chức năng tiền đình được bù đắp kém, bất kể tuổi tác, nguyên nhân gây ra tổn thương cũng như thời gian và cường độ triệu chứng. Nên tránh sử dụng các thuốc có tác dụng lên hệ thần kinh trung ương và gây suy giảm thị giác/cảm giác cơ thể.

TS.BS Nguyễn Ngọc Minh khuyến nghị thêm: “Thăm khám tình trạng chóng mặt cần có một động thái quan trọng là khám tại giường, chiếm 80% giá trị trong chẩn đoán, có thể phân biệt giữa tiền đình trung ương và ngoại biên. Cuối cùng, là cần có chế độ điều trị phù hợp tùy vào nguyên nhân và giai đoạn diễn biến với nhiều phương pháp phối hợp như thuốc, tập luyện hồi phục tiền đình hoặc những phương pháp chuyên biệt như ghế quay trong điều trị”.

Để chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả GERD cần lưu ý đến các biểu hiện ngoài thực quản

PGS.TS.BS Bùi Hữu Hoàng - Chủ tịch LCH Gan mật mang đến phiên hội nghị bài báo cáo về “Bệnh trào ngược dạ dày thực quản: Một bệnh lý không chỉ ảnh hưởng đến tiêu hóa”.

PGS.TS.BS Bùi Hữu Hoàng cho biết “Gần đây tỷ lệ bệnh trào ngược dạ dày đang có xu hướng gia tăng, không chỉ riêng ở Việt Nam mà kể cả những nước trong khu vực. Ngày nay, khi đã hiểu rõ hơn về bệnh lý, các chuyên đã phát hiện ra bệnh không chỉ ảnh hưởng triệu chứng tại đường tiêu hóa mà còn biểu hiện ở cả những cơ quan khác hoặc những chuyên khoa khác.

Nếu nắm được vấn đề này, có thể xử lý đúng và chuyển bệnh nhân đến đúng chuyên khoa để được tiếp nhận điều trị tốt nhất. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) được định nghĩa là khi các triệu chứng khó chịu làm ảnh hưởng đến chất lượng sống hoặc gây tổn thương và biến chứng do các chất trong dạ dày trào ngược vào thực quản, hầu họng hoặc đường hô hấp”.

Một số tình trạng tạo điều trị thuận lợi cho GERD được chuyên gia đề cập đến là béo phì (tình trạng này có thể cải thiện khi giảm cân, nhất là ở bệnh nhân có BMI > 30kg/m²); hút thuốc lá nhiều; thai kỳ (liên quan hormone hoặc tăng áp lực ổ bụng); hoạt động thể lực (chạy bộ làm tăng tần suất TLESRs, động tác cúi người ra trước dễ gây trào ngược). Bên cạnh đó, một số loại thức ăn, thức uống cũng có thể làm nặng thêm các triệu chứng của GERD.

Chuyên gia chia sẻ thêm: “Hiện chưa có tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán GERD, thay vào đó là dựa trên các triệu chứng, bao gồm ợ nóng, ợ trớ, ợ chua,... Nếu dựa vào triệu chứng ợ nóng, bệnh nhân có thể mô tả cảm giác đau, nóng rát sau xương ức có thể di chuyển lên cổ, thường xảy ra sau ăn hoặc cúi người ra phía trước. Khi thăm khám, các bác sĩ nên hỏi kỹ các triệu chứng để có thể chẩn đoán”.

Chuyên gia đi đến kết luận, GERD có biểu hiện lâm sàng đa dạng từ triệu chứng tại thực quản đến ngoài thực quản (hô hấp, tai - mũi - họng , răng miệng, đau ngực không do tim...). Cần lưu ý đến các biểu hiện ngoài thực quản để có chẩn đoán chính xác và điều trị đạt hiệu quả tốt nhất.

Các triệu chứng ngoài thực quản sẽ cải thiện khi dùng thuốc ức chế proton-PPI nếu GERD là nguyên nhân và thời gian điều trị trung bình khoảng 3 tháng. Để cải thiện tình trạng bệnh cần thay đổi lối sống, sử dụng thuốc ức chế proton theo kê toa của bác sĩ và áp dụng những biện pháp khác giúp kiểm soát tình trạng trào ngược dạ dày.

Xét nghiệm sàng lọc bộ 3 HBV - xu hướng mới trong chẩn đoán viêm gan siêu vi B

Tập trung vào vấn đề “Tầm soát viêm gan siêu vi B: Cần làm gì sau khi có kết quả HBsAg dương tính” - PGS.TS.BS Phạm Thị Thu Thủy - Phó Chủ tịch LCH Gan mật TPHCM chia sẻ: “Viêm gan siêu vi B được xem như một ‘sát thủ thầm lặng’, bệnh tiến triển âm thầm không có triệu chứng lâm sàng rõ ràng. Người mắc bệnh vẫn có thể sinh hoạt - làm việc bình thường và chỉ phát hiện khi tình cờ đi thăm khám bệnh khác (khám xin việc làm, khám tổng quát, nghe người quen bệnh và nghe báo đài...”.

Tại Việt Nam, theo một nghiên cứu trên 14.000 người tại TPHCM vừa được công bố trong năm 2023, chỉ có 30% người bệnh viêm gan B ý thức được bản thân đã có bệnh, 14% người bệnh có khuynh hướng muốn điều trị. Sau khi nhận được giải thích, giáo dục và tư vấn về bệnh, có thêm 13% số người có ý muốn điều trị. Ngoài ra, số bệnh nhân còn lại vẫn còn rất thờ ơ với căn bệnh của thế kỷ.

“Với mục tiêu muốn đạt đến năm 2030 loại trừ được viêm gan siêu vi B, những bác sĩ chuyên ngành gan và tổng quát phải làm sao để đạt được trên 50% số người nhiễm virrus viêm gan B, C được chẩn đoán và trên 60% đủ tiêu chuẩn trong điều trị, chính vì vậy, việc tầm soát rất quan trọng” - Phó Chủ tịch LCH Gan mật TPHCM nói.

Theo đó, viêm gan siêu vi B là một loại virus có rất nhiều dấu ấn chẩn đoán. Ngoài 5 dấu ấn kinh điển, những năm gần đây có rất nhiều dấu ấn mới ra đời giúp cho việc chẩn đoán và điều trị của bác sĩ có hiệu quả hơn. CDC đã công nhận và khuyến cáo khi tầm soát siêu vi B cần phải có đầy đủ ba dấu ấn (HbsAg, Anti-HBs, Anti-HBc-T), không phải chỉ có 2 hay 1 dấu ấn như trước đây.

PGS.TS.BS Phạm Thị Thu Thủy đưa ra kết luận:“Viêm gan B mạn thường không có triệu chứng lâm sàng kể cả xơ gan, HCC. Xét nghiệm sàng lọc bộ 3 HBV với nhiều thông tin bổ ích là xu hướng mới. Tất cả phụ nữ mang thai phải được xét nghiệm HBV để có hướng xử trí thích hợp.

Viêm gan siêu vi B ngày nay vẫn là vấn đề đáng lo ngại cho các chuyên gia mặc dù đã có vắc xin tiêm ngừa và thuốc điều trị, do những biến chứng về viêm gan và xơ gan rất cao. Chính vì vậy, điều quan trọng là cần phải tầm soát kỹ lưỡng, tiếp nhận tư vấn đầy đủ, chẩn đoán kịp thời và điều trị hợp lý”.

>>> Chủ tịch, Phó chủ tịch cùng các chuyên gia đầu ngành của 23 Liên chi hội chuyên khoa báo cáo tại hội nghị khoa học của Hội Y học TPHCM

>>> Những điểm mới trong điều trị tăng huyết áp, giải pháp giảm nguy cơ tim mạch ở người cao tuổi

>>> Cập nhật các phương pháp chăm sóc và điều trị tại tuyến cơ sở

>>> Rối loạn khứu giác có thể ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh

>>> Biến chứng hàng đầu của đái tháo đường là tim mạch, thoái hóa khớp làm tăng 50% nguy cơ bị bệnh tim mạch

>>> Dân số đông dẫn đến thách thức trong nhiệm vụ phòng chống mù lòa của cả nước

>>> Mẹ sử dụng vitamin A liều cao, trẻ có nguy cơ mắc dị tật sứt môi, hở hàm ếch

>>> Hơn 60% bệnh nhân trầm cảm có ý định tự sát