Các hướng tiếp cận quản lý triệu chứng sau phẫu thuật nội soi mũi xoang

Với nội dung "Các hướng tiếp cận quản lý triệu chứng sau phẫu thuật nội soi mũi xoang", TS.BS.CK2 Lê Trần Quang Minh - Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng TPHCM, PCT hội Tai Mũi Họng TPHCM cho biết, mục tiêu điều trị ngắn hạn sau phẫu thuật nội soi mũi xoang là lành vết thương và phục hồi chức năng sinh lý. Trong khi đó, mục tiêu dài hạn là ngăn ngừa tái phát cho bệnh nhân.

Việc chăm sóc tốt sau phẫu thuật và hỗ trợ lành vết thương sẽ giúp tái tạo mô, ngăn ngừa các biến chứng. Quản lý tốt các triệu chứng sẽ tăng tính tuân thủ điều trị, cũng như hỗ trợ các hệ thống chức năng mũi xoang (lông chuyển, thở mũi…) và giúp hoạt động của mũi xoang trở về bình thường.

Các triệu chứng phổ biến sau phẫu thuật nội soi mũi xoang bao gồm: Triệu chứng ở mũi (nghẹt mũi, chảy mũi, rối loạn khứu giác, cảm giác khó chịu khi hít thở); Đau (cảm giác nặng mặt, đau đầu, đau họng); Chảy máu và các triệu chứng liên quan (chảy máu mức độ nhẹ, phù nề nhẹ); Triệu chứng toàn thân như mệt mỏi; Thay đổi giọng nói; Viêm xoang có thể tái phát.

Độ nặng và thời gian kéo dài của triệu chứng sẽ thay đổi theo từng bệnh nhân. Đa số các triệu chứng là một phần của quá trình phục hồi bình thường và thường cải thiện sai 2 - 4 tuần.

Đối với các triệu chứng đau sẽ xuất hiện ngay sau phẫu thuật, điều trị có thể dùng thuốc giảm đau và nghỉ ngơi. Với triệu chứng ở mũi, gần như xuất hiện trong suốt thời gian phục hồi của người bệnh làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Theo nghiên cứu, mục tiêu chăm sóc sau phẫu thuật nội soi mũi xoang gồm các vấn đề: hỗ trợ lành vết thương và tái tạo mô, giảm viêm và nhiễm trùng, cải thiện triệu chứng ngắn hạn cho bệnh nhân, hỗ trợ hoạt động lông chuyển trở về bình thường và ngăn ngừa biến chứng.

Trình bày về các chiến lược chăm sóc sau phẫu thuật nội soi mũi xoang, TS.BS.CK2 Lê Trần Quang Minh cho biết gồm có: Rửa mũi, chăm sóc hố mổ của người bệnh, dùng corticoid toàn hân và corticoid tại chỗ, kết hợp kháng sinh uống, các thuốc chống sung huyết xịt mũi, dùng stent hoặc đệm để phóng thích thuốc và Nitric Oxide (NO) xịt mũi là giải pháp mới cho bệnh nhân sau phẫu thuật nội soi mũi xoang.

Vai trò của Nitric Oxide đối với bệnh nhân sau phẫu thuật nội soi mũi xoang

TS.BS.CK2 Lê Trần Quang Minh nhấn mạnh: "Nitric Oxide xịt mũi có tác dụng giãn mạch làm tăng tưới máu oxy; cải thiện chức năng lông chuyển, giảm triệu chứng nghẹt mũi, chảy máu mũi; Chống biofilm, kháng virus, tác dụng lên quá trình viêm; an toàn khi sử dụng lâu dài. Tuy nhiên, chưa được sử dụng rộng rãi".

Theo TS Lê Trần Quang Minh, tuân thủ điều trị là vấn đề quan trọng thường gặp. Trong thực tế, bệnh nhân cao tuổi có tuân thủ điều trị tốt hơn bệnh nhân trẻ. Theo nghiên cứu, 96,8% bệnh nhân tái khám lần đầu thì sau 3 tháng chỉ có 39,8% bệnh nhân quay lại tái khám. Vì vậy cần giáo dục thêm cho những bệnh nhân trẻ tuổi.

Việc tuân thủ rửa mũi rất quan trọng với quá trình phục hồi. Nghiên cứu năm 2017 cho thấy, có 82,9% bệnh nhân tuân thủ rửa mũi. 2/3 bệnh nhân không tuân thủ sử dụng thuốc theo toa. Ngoài ra, các yếu tố về tình trạng kinh tế xã hội và chế độ dùng thuốc phức tạp cũng làm giảm đi sự tuân thủ của người bệnh. Do đó, giáo dục bệnh nhân và hướng dẫn phương pháp điều trị tiện lợi nhất là chìa khóa để bệnh nhân tuân trị và đạt được kết quả mong đợi.

TS.BS.CK2 Lê Trần Quang Minh đặc biệt lưu ý, các thuốc giảm đau chỉ sử dụng thời gian ngắn, corticoid xịt mũi nên sử dụng sau phẫu thuật 2 - 6 tuần và không sử dụng aspirin vì gây chảy máu.

Đối với viêm mũi xoang tái phát sau phẫu thuật cần lưu ý: Các yếu tố về giải phẫu như bỏ sót bệnh tích, sẹo và dây dính, tình trạng tân sinh xương; Bệnh lý nội khoa nền như viêm mũi dị ứng, hen, suy giảm miễn dịch; Các yếu tố môi trường như tiếp xúc dị nguyên, thay đổi thời tiết khí hậu;

Các yếu tố của bệnh nhân như không tuân thủ điều trị, sử dụng thuốc lá; Các yếu tố vi sinh khác như tạo nên biofilm trong hố mổ, bội nhiễm nấm hoặc các yếu tố hệ thống như bất hoạt chức năng lông chuyển. Tuy nhiên vẫn có thể ngăn ngừa được nếu hiểu biết về các tác nhân gây bệnh và có hướng điều trị.

Theo nghiên cứu, các nguyên nhân làm phẫu thuật mũi xoang hay tái phát là do chỉ định không phù hợp, bệnh viêm xoang mãn tính liên quan đến các kiểu đa gen - đa hình, kỹ thuật phẫu thuật không đúng, thiếu kỹ năng và dụng cụ tiếp cận bệnh tích, tổn thương niêm mạc các xoang làm tăng tình trạng tăng sinh xương, vi khuẩn ngày càng biến thể hình thành ổ biofilm ngày càng nhiều, cũng như bệnh nhân không tái khám và tuân thủ điều trị.

TS.BS.CK2 Lê Trần Quang Minh nhấn mạnh về vai trò Nitric Oxide, có tác dụng tăng hoạt động lông chuyển, gây giãn cơ, tăng lượng máu đến mô, quan trọng là giúp phá vỡ cấu trúc của biofilm, cũng như tăng khả năng phục hồi vết thương. Với mức độ cải thiện từ 50 - 76%, tùy thuộc vào các chỉ định phẫu thuật khác nhau. Tốc độ phục hồi có thể từ 4 - 6 tháng. Trong suốt quá trình này cần hỗ trợ hoạt động chức năng của lông chuyển.

Nitric Oxide thực hiện một số chức năng điều tiết trong hệ thống mạch máu thần kinh bao gồm vai trò thư giãn cơ trơn, dẫn truyền thần kinh và ức chế kết tập tiểu cầu như một phần của chức năng thần kinh tự chủ. NO cũng có khả năng kiểm soát việc sản xuất chất hoạt động bề mặt thông qua các tế bào nang đường thở ở trẻ sinh non.

"Cần theo dõi và hướng dẫn sát sao bệnh nhân sau phẫu thuật nội soi mũi xoang để đảm bảo hiệu quả điều trị. Bên cạnh đó, phải chăm sóc tốt cho bệnh nhân trong suốt quá trình hồi phục. Phối hợp lựa chọn các giải pháp tiện dụng để tăng hiệu quả và tuân thủ điều trị. Ngắn ngừa tái phát đối với các trường hợp nguy cơ cao, đặc biệt là sự tạo biofilm ngày càng nhiều" - TS.BS.CK2 Lê Trần Quang Minh thông tin.

>>> Gần 2.000 chuyên gia tham dự Hội nghị khoa học thường niên Tai-Mũi-Họng 2025

>>> Lựa chọn kháng sinh tối ưu trong điều trị viêm mũi xoang cấp và viêm tai giữa cấp

>>> Trào ngược họng thanh quản: Góc nhìn mới từ chuyên gia Tai Mũi Họng trên vấn đề Tiêu hóa

>>> Cập nhật sử dụng kháng histamin trong điều trị viêm mũi dị ứng từ hội nghị dị ứng thế giới 2025

>>> Ngủ dưới 7 tiếng, trên 9 tiếng có nguy cơ tăng nhiễm trùng đường hô hấp trên