I. Đột quỵ não là gì?

Đột quỵ não, hay còn gọi tai biến mạch máu não là tình trạng mạch máu não bị tổn thương do sự tắc nghẽn (chủ yếu cục máu đông) làm dòng máu lên não ngừng trệ (nhồi máu não); hoặc do vỡ mạch máu trong não làm cho máu tràn vào trong mô não (xuất huyết não).

Gây hậu quả khiến não không thể hoạt động được, dẫn đến các phần của cơ thể mà não kiểm soát cũng hư hỏng.

Đột quỵ não có thể xảy ra do gen di truyền

II. Yếu tố nguy cơ gây đột quỵ não

1. Yếu tố nguy cơ không thể thay đổi

• Tuổi
• Gen
• Dân tộc
• Di truyền

Những người thuộc nhóm có nguy cơ cao này cần phải theo dõi và phát hiện sớm để giảm khả năng xảy ra đột quỵ.

2. Yếu tố nguy cơ có thể tác động

• Tăng huyết áp
• Tiểu đường
• Tim mạch
• Tăng lipid máu
• Hút thuốc lá
• Nghiện rượu
• Béo phì
• Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) hay đã từng bị đột quỵ
• Hẹp động mạch cảnh

3. Các yếu tố nguy cơ khác

• Lười thể dục
• Yếu đố đông máu
• Sử dụng thuốc phiện, chất kích thích
• Dùng thuốc tránh thai chứa nhiều oestrogen
• Thai kỳ
• Trầm cảm
• Thuốc kháng viêm nonsteroid (NSAIDS)

III. Đột quỵ ảnh hưởng đến não như thế nào?

Mỗi người sẽ có mức ảnh hưởng đột quỵ nặng hay nhẹ

Ảnh hưởng của đột quỵ lên não bộ ở mỗi người sẽ khác nhau, tùy thuộc vào loại, mức độ nghiêm trọng, vị trí và số lần đột quỵ.

Vì bộ não của chúng ta rất phức tạp. Mỗi khu vực của não chịu trách nhiệm cho một chức năng hoặc khả năng cụ thể nào đó. Khi một khu vực của não bị tổn thương do đột quỵ, một phần của cơ thể có thể bị mất đi chức năng bình thường dẫn đến khuyết tật.

Bộ não được chia thành 3 khu vực chính:

• Đại não (bên phải và bên trái hoặc bán cầu)
• Tiểu não (trên và trước não)
• Thân não (cơ sở của não)

Tùy thuộc vào vùng nào của não bị ảnh hưởng đột quỵ, các tác động có thể khác nhau.

IV. Đột quỵ ảnh hưởng đại não

Đại não là phần não ở trên và phía trước của hộp sọ. Nó kiểm soát chuyển động, cảm giác, lời nói, suy nghĩ, suy luận, trí nhớ, thị giác và cảm xúc của con người. Đại não được chia thành hai bên phải và trái, hoặc bán cầu.

Tùy thuộc vào khu vực và bên của não bị ảnh hưởng bởi đột quỵ, bất kỳ hoặc tất cả các chức năng này có thể bị suy giảm:

• Chuyển động và cảm giác
• Khả năng nói và ngôn ngữ
• Ăn và nuốt
• Tầm nhìn
• Khả năng nhận thức (suy nghĩ, suy luận, phán đoán và trí nhớ)
• Nhận thức và định hướng đối với môi trường xung quanh
• Khả năng tự chăm sóc
• Kiểm soát ruột và bàng quang
• Kiểm soát cảm xúc
• Khả năng tình dục

V. Đột quỵ ảnh hưởng bán cầu não phải

Bán cầu não phải thì điều khiển hoạt động của nửa bên trái người và ngược lại

Ảnh hưởng của đột quỵ đối với bán cầu phải có thể bao gồm:

• Yếu bên trái hoặc tê liệt và suy giảm cảm giác
• Các vấn đề về thị giác, bao gồm không có khả năng nhìn đúng trường thị giác của mỗi mắt
• Các vấn đề về nhận thức hướng hoặc chiều sâu, chẳng hạn như lên/xuống và trước/sau
• Không thể xác định hoặc nhận dạng các bộ phận cơ thể
• Không có khả năng hiểu và tìm đồ vật, chẳng hạn như quần áo, đồ vệ sinh
• Các vấn đề về bộ nhớ
• Thay đổi hành vi, bốc đồng, và trầm cảm

VI. Đột quỵ ảnh hưởng bán cầu não trái

Những ảnh hưởng của đột quỵ lên bán cầu não trái như sau:

• Yếu bên phải hoặc tê liệt và suy giảm cảm giác
• Các vấn đề về lời nói và ngôn ngữ (có thể mất ngôn ngữ)
• Các vấn đề về thị giác
• Suy giảm khả năng sắp xếp, lập luận và phân tích các mục
• Thay đổi hành vi, chẳng hạn như trầm cảm, thận trọng và lưỡng lự
• Khả năng đọc, viết và học thông tin mới bị suy giảm
• Các vấn đề về bộ nhớ

VII. Đột quỵ ảnh hưởng tiểu não

Tiểu não nằm bên dưới và sau đại não về phía sau hộp sọ. Nó nhận thông tin cảm giác từ cơ thể thông qua tủy sống. Nó giúp điều phối hành động và kiểm soát cơ, vận động tốt, phối hợp và cân bằng.

Tổn thương ở tiểu não rất hiếm gặp, nhưng sẽ gây khó khăn trong việc di chuyển và khả năng phối hợp của cơ thể

Mặc dù đột quỵ ít phổ biến hơn ở vùng tiểu não, nhưng ảnh hưởng có thể nghiêm trọng. 4 tác động phổ biến của đột quỵ trong tiểu não bao gồm:

• Không có khả năng đi lại và các vấn đề về phối hợp, mất thăng bằng
• Chóng mặt
• Đau đầu
• Buồn nôn và ói mửa

VIII. Đột quỵ ảnh hưởng thân não

Thân não nằm ở đáy não ngay trên tủy sống. Nhiều chức năng quan trọng của cơ thể như nhịp tim, huyết áp và hơi thở được kiểm soát bởi thân não. Nó cũng giúp kiểm soát các dây thần kinh chính liên quan đến chuyển động của mắt, thính giác, lời nói, nhai và nuốt. Một số tác động phổ biến của đột quỵ trên thân não bao gồm các vấn đề về:

• Chức năng thở và tim
• Kiểm soát nhiệt độ cơ thể
• Cân bằng và phối hợp
• Yếu hoặc tê liệt
• Nhai, nuốt và nói
• Tầm nhìn
• Hôn mê
• Hoặc tử vong khi đột quỵ thân não