1. Đau cổ vai gáy là gì?

Đau cổ vai gáy là tình trạng cơ vùng vai gáy co cứng, gây đau đớn và hạn chế vận động khi quay cổ hay quay đầu. Đau cổ vai gáy không chỉ khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó chịu mà cảnh báo nhiều bệnh xương khớp nguy hiểm như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm cổ, gai cột sống... gây chèn ép rễ thần kinh cột sống.

2. Những ai có nguy cơ mắc phải đau cổ vai gáy?

Giống như một số bệnh lý khác, bất cứ ai cũng có thể mắc phải tình trạng đau cổ vai gáy. Tuy nhiên, những người có nguy cơ cao đó là:

- Những đối tượng làm công việc văn phòng, lao động nặng, lái xe…

- Người bị tác động từ chấn thương bên ngoài hoặc các tác động bệnh lý từ bên trong cơ thể như người bị thoát vị đĩa đệm, người bị thoái hóa đốt sống cổ, ung thư vùng cổ, lao, ung thư vùng cổ cũng là nguyên nhân trực tiếp gây ra đau mỏi vai gáy triền miên cho người bệnh.

- Đối tượng có dị tật bẩm sinh vùng cổ, gáy, do thay đổi thời tiết.

3. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải đau cổ vai gáy là gì?

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ đau cổ vai gáy là:

- Tuổi tác: Theo thời gian, cơ thể sẽ trải qua quá trình lão hóa và hệ cơ xương khớp cũng dần bị thoái hóa và suy giảm chức năng. Đây chính là lời lý giải cho tỷ lệ người cao tuổi bị đau cổ vai gáy cao hơn người trẻ.

- Thời tiết: Mỗi khi giao mùa, đặc biệt là khi trời trở lạnh, do áp lực không khí giảm và các mạch máu có xu hướng co lại. Điều này khiến cho khả năng vận chuyển oxy và máu giảm gây ra tình trạng đau mỏi vai gáy.

- Thiếu hụt dinh dưỡng: Việc cơ thể thiếu hụt các vitamin khoáng chất cần thiết, đặc biệt là canxi sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của thần kinh và xương khớp. Điều này khiến bạn dễ bị tê bì và nhức mỏi vùng cổ vai gáy.

4. Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng đau cổ vai gáy?

a. Nguyên nhân cơ học

- Sinh hoạt sai tư thế: Ngồi làm việc trước màn hình máy tính quá lâu, cúi gập cổ trong trong gian dài, dựa đầu vào ghế, nằm nghiêng và co quắp… có thể ảnh hưởng đến quá trình cung cấp oxy và máu cho các cơ vùng cổ vai gáy, từ đó dẫn tới đau nhức và cứng các vị trí trên.

- Thói quen sinh hoạt không tốt: Ngồi lâu trước quạt, máy lạnh; thói quen tắm đêm; dầm mưa dãi nắng thường xuyên sẽ làm rối loạn hệ thần kinh điều khiển cảm giác và hoạt động của các bó cơ vùng vai gáy.

- Tập luyện quá sức: Nếu bạn tập luyện với cường độ cao, có tư thế tập không đúng hay không khởi động trước khi tập sẽ làm mỏi phần vai gáy, lâu dần gây nên những cơn đau.

- Đặc thù công việc: Những công việc phải ngồi hoặc đứng quá lâu khiến máu khó lưu thông tại vùng cổ, bả vai và dẫn đến đau mỏi.

- Chấn thương mô mềm: Đau vai gáy có thể xuất phát từ tình trạng tổn thương mô mềm. Mô mềm bao gồm cơ, gân và dây chằng. Khi chấn thương mô mềm xảy ra, có thể dẫn tới nhiều cơn đau nhức, bao gồm cứng cổ, đau đầu và co thắt cơ bắp.

- Chấn thương cổ đột ngột: Đây là hiện tượng rách cơ, gân và dây chằng ở cổ do cử động cổ đột ngột. Các triệu chứng đặc trưng bao gồm đau và cứng cổ, đau đầu, chóng mặt hoặc mờ mắt.

Xem thêm: 7 bài tập đơn giản giúp giảm đau cổ vai gáy hiệu quả

b. Nguyên nhân bệnh lý

Đau vai gáy có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn trong cơ thể, phổ biến như:

- Rối loạn chức năng thần kinh: Các dây thần kinh vùng vai gáy bị kéo giãn, hoặc kéo căng quá mức có thể gây ra sự rối loạn chức năng dây thần kinh khu vực này. Đây cũng là nguyên nhân thường gặp gây ra các cơn đau mỏi vai gáy.

- Thoái hóa cột sống cổ: Các gai xương xuất hiện trên cột sống cổ gây chèn ép dây thần kinh điều khiển cảm nhận phần cổ, vai, gáy. Người bệnh sẽ cảm thấy đau mỏi, cứng cổ khi mới ngủ dậy. Đối tượng dễ mắc bệnh này là nhóm độ tuổi trên 40.

- Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ: Các bao xơ đĩa đệm ở cột sống cổ yếu đi khiến nhân nhầy thoát ra ngoài, đĩa đệm bị lệch ra khỏi vị trí trên đốt sống, chèn ép rễ thần kinh xung quanh gây đau mỏi vai gáy.

- Vôi hóa cột sống: Canxi đọng lại ở thân đốt sống khiến cột sống bị vôi hóa, tạo nên những gai xương. Các gai xương này sẽ chèn ép rễ thần kinh ống sống, gây nên đau cổ vai gáy.

- Viêm bao khớp vai: Do chấn thương hoặc tai nạn, khớp vai có thể bị viêm gây đau và hạn chế vận động vùng cổ và vai.

- Rối loạn khớp bả vai lồng ngực: Ngồi lâu một chỗ với tư thế sao khiến căng cơ bả vai và rút cơ lồng ngực quá mức gây nên đau vai cổ gáy.

- Đau thắt ngực ổn định: Đau vai gáy, cổ, lưng hoặc hàm là một trong những triệu chứng của đau thắt ngực ổn định, xảy ra do động mạch vành bị thu hẹp, không thể đáp ứng nhu cầu oxy trong máu.

- Đau vai gáy kèm theo đau đầu: Đây là một loại đau đầu do cơ siết chặt ở vùng sau cổ, đồng thời cổ bị sai trật, đôi lúc, cho cảm giác tương tự như đau nửa đầu. Các triệu chứng thường gặp bao gồm: đau ở một bên đầu hoặc một bên khuôn mặt; đau nhức quanh mắt; cứng cổ vai gáy và đau đầu sau khi cử động cổ nhất định.

- Ung thư: Một số trường hợp, đau cổ vai gáy dai dẳng là triệu chứng của ung thư đầu hoặc cổ. Khoảng 75% ung thư đầu và cổ xảy ra, do lạm dụng quá nhiều rượu bia và thuốc lá. Ngoài ra, đau vai gáy còn cảnh báo dấu hiệu mắc bệnh ung thư phổi.

5. Biểu hiện của bệnh đau cổ vai gáy như thế nào?

Các cơn đau vai gáy được nhận biết dựa trên những triệu chứng sau:

- Cơn đau thường xuất hiện vào buổi sáng sớm khi vừa ngủ dậy, khi ngồi làm việc quá lâu ở cùng một tư thế hay sau khi lao động nặng.

- Đau tăng khi người bệnh đi đứng hay ngồi lâu, ho, hắt hơi hay vận động cổ quá nhiều hoặc khi thay đổi thời tiết. Các cơn đau sẽ giảm xuống khi nghỉ ngơi.

- Các cơn đau có thể lan từ bả vai sang các vùng lân cận như mang tai, thái dương, cánh tay, lưng…

- Cứng cổ và tê mỏi, cử động kém linh hoạt. Người bệnh gặp khó khăn khi quay trái, quay phải và đưa cổ lên xuống.

- Trong một số trường hợp, ngoài triệu chứng đau cổ vai gáy, người bệnh có thể kèm theo một số triệu chứng khác như hoa mắt, chóng mặt, ù tai…

6. Đau mỏi cổ vai gáy có nguy hiểm không?

Đau cổ vai gáy có nguy hiểm không còn tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Trong trường hợp xuất phát do thói quen sống thì các cơn đau nhức sẽ không nghiêm trọng và có thể thuyên giảm thiểu nếu can thiệp đúng cách.

Tuy nhiên nếu đau cổ vai gáy hình thành do bệnh lý xương khớp khác hay do trúng gió thì khả năng đe dọa đến sức khỏe, tính mạng là rất lớn. Những biến chứng thường gặp ở bệnh nhân đau mỏi cổ vai gáy bao gồm:

- Tinh thần uể oải, mất ngủ, kém tập trung khi làm việc.

- Máu khó lưu thông lên não dẫn đến rối loạn tiền đình.

- Hệ thống dây thần kinh và tủy sống vùng cổ bị chèn ép.

- Bệnh lan rộng gây tổn thương phần dây thần kinh cánh tay.

- Phần khớp cổ, vai có thể bị rối loạn cảm giác.

- Cột sống bị biến dạng.

- Lâu dần gây tàn phế, teo cơ, bại liệt,…

Xem thêm: Người bị thoái hóa khớp nên bổ sung thêm thực phẩm gì?

7. Khi nào người bệnh cần gặp bác sĩ?

Người bệnh cần đến gặp bác sĩ khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường sau đây:

- Các cơn đau kéo dài trên 1 tuần và không có dấu hiệu thuyên giảm.

- Mức độ đau và tần suất các cơn đau tăng dần, thậm chí đau cả khi nghỉ ngơi.

- Đau kèm theo một loạt các triệu chứng khó chịu khác như hoa mắt, chóng mặt, sốt, khó thở và buồn nôn…

- Đau cổ vai gáy cấp tính với các cơn đau dữ dội, xảy ra sau khi người bệnh bị chấn thương, gây tổn thương cơ và dây chằng.

- Xuất hiện khối u bất thường ở vùng đầu hoặc cổ.

8. Cần làm gì để phòng ngừa đau cổ vai gáy

Đau cổ vai gáy là triệu chứng thường gặp của nhân viên văn phòng hoặc những đối tượng thường xuyên làm việc với tư thế cố định, ít vận động như nhân viên lập trình máy tính, kế toán, kiến trúc sư… Để phòng ngừa đau vai gáy, mọi người nên thay đổi thói quen khi ngồi làm việc:

- Không ngồi quá lâu trong thời gian dài, nên thay đổi tư thế hoặc đứng lên vươn vai đi lại sau mỗi 45 phút làm việc.

- Đặt màn hình máy tính ngang tầm mắt, điều chỉnh chiều cao bàn ghế phù hợp sao cho khuỷu tay vuông góc với mặt bàn khi gõ máy.

- Khi sử dụng điện thoại nên đặt màn hình điện thoại ngang tầm mắt, tránh cúi đầu nhìn màn hình quá lâu.

- Không dùng bả vai và đầu để giữ điện thoại khi nói chuyện.

- Không nằm ngủ gục mặt trên bàn.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng