Kinh nghiệm ứng dụng sóng siêu âm hội tụ cường độ cao US-HIFU trong điều trị bệnh lý phụ khoa tại Việt Nam

Tại hội Hội nghị khoa học thường niên BV Hùng Vương lần 10: Góc nhìn mới trong bệnh lý phụ khoa và thai kỳ nguy cơ cao, GS.BS Nguyễn Viết Tiến chia sẻ về một bước tiến quan trọng trong y học hiện đại – kỹ thuật siêu âm hội tụ cường độ cao (US-HIFU) – được xem là “cuộc cách mạng không dao mổ” trong điều trị các khối u lành tính và ác tính, đặc biệt trong lĩnh vực phụ khoa.

Theo GS Tiến, US-HIFU sử dụng năng lượng của sóng siêu âm hội tụ vào một điểm nhất định trong mô bệnh, tạo ra nhiệt lượng cao giúp phá hủy khối u mà không cần rạch da, không chảy máu, không tổn thương cơ quan lành.

Ông đánh giá đây là “một phát minh vĩ đại của y học thế kỷ 21” và khẳng định giá trị thực tiễn khi được áp dụng tại Việt Nam trong điều trị các bệnh lý như u xơ tử cung và lạc nội mạc tử cung trong cơ tử cung (adenomyosis) – những bệnh lý vốn rất phức tạp, ảnh hưởng nặng nề đến khả năng sinh sản của phụ nữ.

GS Tiến cho biết, với u xơ tử cung, US-HIFU cho phép xử lý đồng thời nhiều khối u trong cùng một buổi điều trị – điều mà phẫu thuật mở hoặc nội soi khó có thể làm được. Đặc biệt, kỹ thuật này bảo tồn hoàn toàn tử cung, giúp bệnh nhân vẫn có thể mang thai bình thường, đồng thời giảm nguy cơ vỡ tử cung so với những trường hợp mổ bóc u.

Đối với lạc nội mạc tử cung trong cơ tử cung (adenomyosis), ông nhận định đây là bệnh lý “khó khăn bậc nhất” trong phụ khoa, bởi phẫu thuật truyền thống hầu như không thể lấy hết tổn thương mà không gây hại đến cơ tử cung. Trong khi đó, điều trị nội khoa chỉ có tác dụng với thể nhẹ. Chính vì vậy, US-HIFU mở ra cơ hội mới, mang lại hiệu quả thực sự cho những bệnh nhân nặng, không đáp ứng thuốc.

Một điểm nổi bật khác được GS Tiến nhấn mạnh là tính an toàn và thân thiện của quy trình điều trị. Bệnh nhân không cần gây mê sâu, chỉ được an thần nhẹ và vẫn có thể giao tiếp với bác sĩ trong suốt quá trình. Người nhà thậm chí có thể hiện diện trong phòng điều trị - điều rất hiếm gặp trong các kỹ thuật can thiệp khác.

Về mặt kết quả, GS Tiến ghi nhận nhiều trường hợp u xơ tử cung sau điều trị HIFU có sự thoái triển rõ rệt của khối u lớn, đồng thời ngăn ngừa sự phát triển của các khối u nhỏ liền kề – nhờ tác động lan tỏa của nhiệt và năng lượng siêu âm hội tụ. Ông so sánh: “Nếu mổ bóc u, sau 1–2 năm, bệnh nhân có thể tái phát u xơ mới; nhưng với HIFU, các u nhỏ thường không còn cơ hội phát triển.”

Một lợi thế nữa là phạm vi tác động của HIFU rộng hơn hẳn so với sóng cao tần truyền thống (RFA). Nếu RFA chỉ hiệu quả trong vùng lân cận đầu kim, thì US-HIFU có thể xử lý được khối u có kích thước lên đến 20cm mà không cần xâm lấn. Đây chính là yếu tố khiến GS Tiến cho rằng HIFU “đáng được trân trọng” và xứng đáng được nhân rộng ứng dụng.

Ông nhấn mạnh thêm, tỷ lệ phụ nữ Việt Nam mắc u xơ tử cung và adenomyosis khá cao – có thể lên đến 30% trong độ tuổi sinh sản. Việc đầu tư trang thiết bị HIFU tại các bệnh viện lớn ở mỗi tỉnh, theo GS Tiến, sẽ giúp hàng chục nghìn phụ nữ được tiếp cận phương pháp điều trị hiện đại, an toàn, không đau, không sẹo và vẫn giữ trọn thiên chức làm mẹ.

“Nếu mỗi tỉnh, thành đều có ít nhất một hệ thống HIFU, chúng ta sẽ mang lại cơ hội điều trị tốt hơn cho rất nhiều phụ nữ Việt Nam – những người đang chịu đựng bệnh lý phụ khoa ảnh hưởng đến sức khỏe và hạnh phúc gia đình,” – GS Tiến kết luận.