Cha mẹ nên làm gì để giúp con không “nghiện” mạng xã hội?
Nghiện game hay nghiện mạng xã hội đã trở thành một vấn nạn, không chỉ trẻ em mà ngay cả đối với người lớn. Vậy làm sao để giúp con nhận biết được sự nguy hiểm và chịu rời bỏ mạng xã hội? Hãy cùng BS Trương Hữu Khanh giải quyết vấn đề này!
NỘI DUNG TƯ VẤN
1. Thử thách “mất điện” trên mạng xã hội có nguy hiểm không?
Sau những cảnh báo phụ huynh về các thử thách trên mạng xã hội từ “cá voi xanh, “momo” đến gần đây nhất là thử thách “mất điện” có thể gây hại cho con em mình, một số ý kiến cho rằng đây có thể là thông tin đang bị cường điệu hóa.
BS Trương Hữu Khanh:
Chúng ta biết mạng xã hội ngày càng dễ tiếp cận, nó đã lôi kéo rất nhiều trẻ nhỏ và cả người lớn vào không gian ảo này. Tuy mạng xã hội không phải lúc nào cũng xấu nhưng rõ ràng nó đòi hỏi người tiếp xúc phải có đủ bản lĩnh bảo vệ bản thân về tâm lý, cũng như thể chất để đừng bị nguy hiểm.
Không phải lúc nào cũng có đầy đủ những cảnh báo cho trẻ và không phải lúc nào cảnh báo cũng có tác dụng đối với người chơi. Nếu để trẻ thoải mái theo dõi mạng xã hội, đặc biệt thực hành theo những biện pháp, trò chơi, thử thách trên mạng xã hội thì rất nguy hiểm. Nó không chỉ đơn thuần là sự hoảng loạn về tinh thần mà có thể phải trả giá về cả tính mạng của trẻ.
Đừng bao giờ nghĩ có một cảnh báo trên báo chí rồi thì sẽ không bao giờ xảy ra nữa. Bởi trẻ em có nhiều nhóm khác nhau và chúng rất đông. Chuyện đáng tiếc này còn xảy ra và có thể xảy ra với những em bé khác. Do đó, các em bé cần phải được bảo vệ và biết cách tự bảo vệ trên không gian mạng.
Nếu bạn nghe thông tin về một em bé nào đó vì chơi theo trò chơi mà treo cổ chết; thì động thái ngay lúc này của phụ huynh là cần cảnh báo ngay với con trẻ, để xem trẻ có trong nhóm chơi những trò chơi nguy hiểm này hay không.
2. Các trò chơi kỳ dị trên mạng ảnh hưởng tâm lý trẻ ra sao?
Xin hỏi BS Trương Hữu Khanh, những ẩn họa nào sẽ xảy ra từ những trò chơi kỳ dị trên mạng xã hội? Nếu “may mắn” không tử vong sau các thử thách như báo chí đã đưa tin thì những đứa trẻ này lớn lên thì có ảnh hưởng gì về mặt tâm lý?
BS Trương Hữu Khanh:
Thật ra ở phương Tây việc trẻ em bị sang chấn tâm lý được quan tâm rất nhiều, vì nó có thể kéo dài đến suốt cuộc đời trẻ. Còn ở Việt Nam chúng ta thì ít chú ý đến. Rõ ràng một em bé bị sang chấn tâm lý từ lúc nhỏ thì chắc chắn cuộc sống của nó khi lớn lên sẽ có nhiều ảnh hưởng.
Khi trẻ lớn lên sẽ có những hành động hơi quá, làm cho cuộc sống của chúng bị cô lập, sợ hãi đến suốt cuộc đời, không dám tham gia các hoạt động xã hội. Do đó, cha mẹ không chỉ chăm lo sức khỏe thông thường mà cần phải chăm lo đến sức khỏe tinh thần của bé khi lớn lên.
3. Cách nhận biết tâm lý bất ổn của trẻ do mạng xã hội gây ra?
Vậy làm sao nhận ra những bất ổn tâm lý của trẻ do mạng xã hội gây ra để kịp thời giải tỏa ạ? Có cách nào phục hồi tâm lý cho trẻ nhỏ nếu lỡ tham gia hoặc xem các chương trình “độc hại” trên mạng xã hội?
BS Trương Hữu Khanh:
Điều quan trọng nhất phụ huynh phải hiểu được đâu là vấn đề riêng tư và khi nào trẻ cần chia sẻ để từ đó phát hiện và đồng hành cùng trẻ. Nếu chúng ta cấm tuyệt đối trẻ không được tham gia mạng xã hội sẽ khiến mất đi quyền riêng tư làm cho trẻ càng khó chịu hơn.
Ngược lại, nên nói chuyện về không gian mạng với trẻ như một người bạn thì việc giáo dục trẻ sẽ dễ dàng hơn; còn nếu bạn áp đặt trẻ phải làm theo cái này, cái kia thì chắc chắn là không hiệu quả.
Song song đó cần theo dõi trẻ, nếu tự nhiên thấy trẻ có những trò chơi, ý tưởng lạ thì cần thăm hỏi, tham khảo xem vấn đề này từ đâu để từ đó quan sát tìm tòi xem có thật sự trẻ đang chơi một trò chơi giải trí hay đây là một trò chơi nguy hiểm về tính mạng và tinh thần.
Không có cách nào khác để theo dõi trẻ ngoài việc phụ huynh phải bỏ thời gian ra để quan sát cùng chơi với con mình. Khi thấy bất thường phải tìm hiểu cho thấu đáo và nghe ngóng trên mạng về những tình huống đã xảy ra, từ đó mới biết được con mình có tham gia những trò chơi đó hay không.
Nếu chúng ta phát hiện trẻ có chơi những trò chơi độc hại trên mạng xã hội thì cũng phải tùy theo thời gian để nhận biết. Nếu trẻ mới tiếp cận, chúng ta giải thích cho trẻ hiểu giúp ngăn cản sớm, nhưng nếu trẻ đã quá dấn sâu vào trò chơi thì cần phải đi khám tâm lý.
Đặc biệt khi bạn nhắc đến trò chơi trẻ phản kháng dữ dội, khi bạn cấm trẻ bực bội, cáu gắt giống như đã nghiện game thì tốt nhất nên đưa trẻ đến khám tâm lý. Cần tìm hiểu đối tượng bạn trên mạng xã hội của trẻ là ai và những người xung quang thế nào thì mới giải quyết được vấn đề tốt hơn.
4. Dấu hiệu và giải pháp giúp trẻ không bị “nghiện” mạng xã hội?
Nhiều nhận định cho rằng, để trẻ em sử dụng smartphone, chơi mạng xã hội giống như việc đưa “ma túy” cho chúng, rất dễ bị nghiện. Những dấu hiệu nào cho thấy trẻ đã “nghiện” mạng xã hội? Làm sao để kéo con ra khỏi tình trạng đó thưa BS?
BS Trương Hữu Khanh:
Nghiện game hay nghiện mạng xã hội đã trở thành một vấn nạn, không chỉ trẻ em mà ngay cả đối với người lớn. Tuy nhiên, trẻ em chúng chỉ chơi và học thì có thể bỏ học để chơi; nhưng người lớn do công ăn việc làm phải đi kiếm sống nên sẽ dễ dứt ra hơn.
Dấu hiệu chứng tỏ trẻ nghiện game đó là:
Thứ nhất: nếu thấy thời gian trẻ bỏ ra để tiếp xúc với công nghệ nhiều hơn bình thường thì có thể trẻ đã nghiện game.
Thứ hai: trẻ giấu bố mẹ, nói là ngồi học nhưng thật sự đang chơi game.
Thứ ba: ban đầu khi ngăn cấm trẻ bực bội, sau đó trẻ cáu gắt và thậm chí phản ứng lại với việc dùng những lời lẽ, từ ngữ không tốt, đập phá đồ đạc,… đây là giai đoạn đã nghiện. Nếu đã đến giai đoạn này phụ huynh cần có những biện pháp tích cực hơn, thậm chí phải thay đổi môi trường sống của trẻ mới có thể giải quyết được vấn đề.
Giải pháp:
- Quyết định thời gian trẻ tiếp xúc với cộng nghệ bao lâu.
- Cùng con tiếp xúc với công nghệ
- Đưa con đi chơi những trò chơi thể thao ngoài môi trường, hoạt động cộng đồng, chăm chút thú cưng, … tất cả những điều này giúp giảm sức hút của công nghệ với trẻ.
- Quan trọng nhất là cần phát hiện sớm trẻ đã nghiện mạng xã hội từ lúc nào.
- Không được bỏ toàn bộ thời gian cho trẻ độc lập. Nếu trẻ đã lỡ nghiện việc giúp trẻ dứt ra sẽ khó hơn.
Trên thực tế có những em bé phản kháng dữ dội đến mức phải nhập viện, lúc này phụ huynh nên bình tĩnh giải quyết.
5. Cha mẹ nên làm gì khi con không chịu rời bỏ mạng xã hội?
Vì nhận định trên, nhiều cha mẹ có xu hướng ngược lại, cấm tuyệt đối việc sử dụng công nghệ. Nếu làm trái sẽ phạt rất nặng. Liệu điều này có khiến trẻ rơi vào xu hướng phản kháng lại? Cha mẹ nên cư xử sao cho đúng khi con nhất mực muốn sử dụng công nghệ, mạng xã hội?
BS Trương Hữu Khanh:
Thật ra đây là tính kỷ luật và quan điểm của mỗi gia đình, ví dụ có gia đình quy định con đến lớp mấy mới được sử dụng smartphone, lớp mấy thì mới được chơi và chơi bao nhiêu tiếng/ ngày,… Nếu chúng ta quyết định và tập thói quen như vậy, có những điều khuyến khích trẻ như: con phải đến lớp mấy mới được xài ở mức độ nào điều này khiến trẻ tuân theo ngay từ đầu.
Sai lầm của phụ huynh là dùng điện thoại để cầm chân con nít, để trẻ đừng ra đường đỡ nguy hiểm. Ngày nay trong điện thoại còn có nhiều thứ nguy hiểm hơn là cả ra đường chứ không phải ở nhà chơi/ nghịch điện thoại là an toàn. Nếu không thống nhất giáo dục trẻ từ đầu thì sau này sẽ rất khó răn đe.
Đừng chiều trẻ. Phải biết nói không với trẻ. Nếu có chiều thì cần có điều kiện và điều kiện phải rất công bằng với đôi bên. Nếu chỉ nói không thì chắc chắn không có hiệu quả.
Đừng dạy trẻ theo kiểu lúc có lúc không, lúc thì nuông chiều lúc thì giận quá sử dụng đến biện pháp mạnh, như vậy là phụ huynh đã hoàn toàn thất bại.
Sự nóng nảy của bố mẹ rất dễ xảy ra khi sự đối chọi giữa con cái và phụ huynh không thuận buồm xuôi gió. Thông thường người lớn thường sử dụng áp lực về đòn roi. Việc thưởng phạt công minh khá là quan trọng với trẻ. Nếu lỡ lời thì phải biết xin lỗi, nhưng bố mẹ thì thường không thích xin lỗi, cứ thế xem mình có quyền; như vậy là thất bại và khiến khoảng cách giữa con cái và phụ huynh càng cách xa. Nếu có lỡ đánh trẻ thì cứ xin lỗi và giải thích tại sao mình lại như vậy, từ từ trẻ cũng sẽ khiến trẻ thay đổi suy nghĩ và cảm thông.
6. Bảo vệ trẻ trước nguy hiểm mạng xã hội như thế nào?
Cha mẹ cần làm gì để bảo vệ con trước những nguy hiểm đến từ mạng xã hội? Trẻ em cần trang bị kỹ năng gì để sống an toàn khi “lên mạng” như hiện nay?
BS Trương Hữu Khanh:
Nhìn chung với sự phát triển của khoa học kĩ thuật thì mạng xã hội là điều không thể tránh khỏi. Trong mạng xã hội có rất nhiều thông tin đáng học giúp trẻ tự học, tự phát triển. Tuy nhiên vấn đề làm sao để tiếp cận thông tin có chọn lọc thì chắc chắn phải có vai trò của phụ huynh; một đứa trẻ không thể tự biết được đâu là cái nên học, đâu là cái không nên xem, học bao nhiêu là đủ, chơi bao nhiêu là vừa.
Phụ huynh phải là một người chia sẻ chứ không phải là người áp đặt, nghĩa là hãy cùng xem, cùng học, cùng chơi, cùng làm với trẻ. Khi đã phát hiện nghi ngờ trẻ sa vào những trò chơi nguy hiểm thì phải có biện pháp rõ ràng, khi trẻ đã quá nghiện thì cần đưa trẻ đến bác sĩ tâm lý.
Thật ra có một số trẻ lớn đủ hiểu nên chơi gì và không nên chơi gì trên mạng xã hội.
Do đó, cha mẹ cần lưu ý:
- Thứ nhất phải biết cho trẻ đọc và tiếp cận với sách.
- Thứ hai phải biết cho trẻ chơi những trò chơi ngoài môi trường; chơi thể thao, nuôi thú cưng, … để kéo trẻ ra khỏi môi trường trên mạng xã hội (không có nghĩa là hạn chế, không truy cập mạng xã hội).
- Cái gì không biết thì phải hỏi bố mẹ để biết được đâu là thứ nên xem đâu là thứ không nên xem.
- Quan trọng nhất với trẻ: học ra học và chơi ra chơi.
Bài viết có hữu ích với bạn?
Có thể bạn quan tâm
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ
Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình