Mở đầu bài báo cáo “Sức khỏe khối cơ”, ThS.BS Nguyễn Phương Anh nhấn mạnh, khi nhắc đến khối cơ, mọi người chỉ quan tâm đến vai trò cơ học như: vận động, duy trì tư thế, giữ thăng bằng, bảo vệ xương khớp… Tuy nhiên khối cơ còn rất nhiều vai trò quan trọng khác như trong miễn dịch và viêm.

Cụ thể, người suy dinh dưỡng thường dễ nhiễm trùng do khối cơ liên quan đến việc sản xuất ra cyokine giúp điều hòa phản ứng miễn dịch và kháng viêm. Khi có quá nhiều phản ứng viêm xảy ra, quá trình ly giải protein cơ diễn ra để cung cấp các axit amin, giúp tổng hợp các thành phần miễn dịch như kháng thể hay cytokine.

Khối cơ còn có chức năng chuyển hóa, dự trữ từ 50 - 70% lượng glycogen trong cơ thể, điều hòa nhu mô máu, vì khối cơ là nơi hấp thu gần 70 - 80% lượng glucose sau ăn của cơ thể, đốt cháy năng lượng. Trong cơ thể, khối cơ là mô cơ quan trọng đòi hỏi năng lượng nhiều nhất, do đó những người béo phì rất dễ đi kèm các vấn đề như giảm khối cơ.

Khối cơ liên quan đến sức khỏe toàn diện, giảm nguy cơ bệnh tật. Khối cơ liên quan đến việc mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, tim mạch, béo phì. Về chất lượng cuộc sống, việc duy trì khối cơ ở người lớn tuổi sẽ giúp nâng cao khả năng tự chăm sóc và giảm nguy cơ té ngã.

Bác sĩ nhận định, qua vai trò của khối cơ có thể dễ dàng nhận ra hậu quả của việc suy giảm khối cơ như: giảm khả năng vận động, tăng nguy cơ té ngã; giảm khả năng miễn dịch, tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa, kéo dài thời gian phục hồi bệnh; giảm chất lượng cuộc sống và tăng nguy cơ tử vong.

Theo ThS.BS Nguyễn Phương Anh, việc đánh giá khối cơ cần 3 chỉ số bao gồm: khối lượng cơ, sức mạnh cơ, chức năng cơ. BMI không đánh giá được khối cơ vì không phân biệt được cơ và mỡ.

Bác sĩ cho biết, cơ thể cân bằng giữa hai quá trình dị hóa cơ và đồng hóa cơ diễn ra đồng thời và điều chỉnh linh hoạt theo điều kiện sinh lý và bệnh lý. Trong điều kiện sinh lý, quá trình dị hóa cơ với mục đích của ly giải protein cung cấp axit amin, giúp cung cấp năng lượng khi cơ thể đói hoặc tái tạo mô khác, và được kích hoạt bởi nhịn ăn. Vì vậy những người béo phì giảm cân không đúng cách, nhịn ăn quá mức sẽ giảm rất nhiều các khối cơ…

Trong điều kiện bệnh lý diễn ra 2 quá trình tăng đồng hóa và kháng dị hóa, dẫn đến hậu quả là bệnh nhân mất cơ nhanh chóng dù đã bổ sung dinh dưỡng đầy đủ. Việc mất cơ thể hiện rõ nhất ở tình trạng ICU do bệnh nhân dễ gặp các vấn đề stress, chuyển hóa, viêm nghiêm trọng. Khối lượng cơ mất đi ở bệnh nhân ICU trung bình khoảng 2% mỗi ngày và tỷ lệ yếu cơ là 50%. Tỷ lệ này có thể cao hơn tại Việt Nam và bệnh nhân thường có kết quả xấu nhất.

Can thiệp dinh dưỡng để bảo vệ cơ rất quan trọng, bác sĩ khuyến cáo cần tuân thủ 3 yếu tố: đảm bảo đủ năng lượng để tránh tình trạng dị hóa; đảm bảo protein chất lượng cao có nhiều từ nguồn động vật (thịt, cá, trứng, sữa…); chú trọng đến leucin trong thức ăn nạp vào và HMB (chất chuyển hóa trong cơ thể).

Ngoài ra cần giảm stress, kháng viêm, kiểm soát bệnh lý nền, kiểm soát càng nhanh sẽ khống chế được tình trạng dị hóa và áp dụng bài tập kháng lực nhẹ để kích thích đồng hóa và ngăn ngừa dị hóa cơ.

>>> Bệnh viện An Bình đạt chứng nhận Vàng điều trị đột quỵ của Hội Đột quỵ Thế giới