Trong 10 người có 1 người mắc suy thận mạn

Vì sao suy thận có xu hướng trẻ hóa, có những trường hợp phát hiện bệnh khi chỉ mới 19, 20?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Số lượng bệnh nhân suy thận mạn rất cao, trung bình cứ 10 người thì có 1 người mắc bệnh. Hiện nay, ở Việt Nam có khoảng 26.000 bệnh nhân phải chạy thận nhân tạo. Dù vậy, tỷ lệ phát hiện bệnh sớm lại rất thấp.

Những nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy thận mạn là:

- Bệnh lý tiểu đường, tăng huyết áp, các bệnh tăng axit uric như gout. Những bệnh lý này thường gặp ở người lớn tuổi.

- Bệnh lý về cầu thận ở người trẻ tuổi, trong đó bệnh lý cầu thận do lupus ban đỏ thường gặp ở nữ và bệnh lý cầu thận do IgA thường gặp ở nam. Một số bất thường ở bệnh nhân như thận đa nang hoặc một thận cũng là yếu tố gây nên tình trạng suy thận ở người trẻ.

- Bệnh lý sỏi thận và ngoại tiết niệu.

- Sử dụng bừa bãi thuốc giảm đau, thực phẩm chức năng, thuốc nam, thuốc bắc...

Những thói quen gây hại thận

Ngoài các yếu tố bệnh lý, những thói quen nào của giới trẻ tác động xấu đến thận?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Nguyên nhân gây suy thận mạn do bệnh lý đã được trình bày ở trên. Những yếu tố trong sinh hoạt sẽ làm cho bệnh lý diễn ra nhanh hơn và nặng hơn. Những thói quen xấu đó bao gồm:

- Ít vận động, không có thói quen tập thể dục dẫn đến thừa cân, béo phì

- Chế độ ăn dư năng lượng, thói quen ăn mặn làm ảnh hưởng đến chức năng của thận

- Hút thuốc lá, uống rượu bia

- Thức khuya, thường xuyên bị stress

Điều gì xảy ra nếu nhịn tiểu thường xuyên?

Nhiều người có thói quen nhịn tiểu, nhất là nhóm nhân viên văn phòng, những người quá bận rộn hoặc vì ngại sử dụng nhà vệ sinh công cộng. Xin hỏi BS, vì sao không nên nhịn tiểu và nhịn tiểu có liên quan thế nào với suy thận?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Nhịn tiểu thường xuyên trong thời gian dài sẽ để lại những hậu quả như:

- Viêm bàng quang kẽ làm bệnh nhân đau mỗi lần đi tiểu. Bệnh lý này rất khó điều trị.

- Tiểu són, tiểu không kiểm soát

- Ở một số đối tượng như bệnh nhân gout, nhịn tiểu có thể gây sỏi thận.

- Nhiễm trùng tiểu hoặc nặng hơn là vỡ bàng quang ở phụ nữ có thai và phụ nữ mãn kinh. Tình trạng nhiễm trùng tiểu kéo dài sẽ ảnh hưởng đến chức năng thận.

Cơ thể con người có thể nhịn tiểu tối đa bao lâu?

Thời gian nhịn tiểu có thể kéo dài tối đa trong bao lâu, thưa BS?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Kích thước bàng quang có thể chứa tối đa khoảng 500ml nước tiểu. Những người to cao, có kích thước bàng quang lớn có thể chứa đến 700ml. Khi lượng nước tiểu trong bàng quang ở mức 200 - 300ml, chúng ta sẽ có cảm giác buồn tiểu. Cảm giác này xuất hiện sớm hơn ở trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, những người đang lo âu hoặc trong môi trường lạnh.

Nếu uống đủ nước, sau khoảng 8 giờ đồng hồ, trong bàng quang có lượng nước tiểu là 500ml. Như vậy, chúng ta có thể giữ nước tiểu tối đa 8 tiếng. Thời gian này còn tùy thuộc vào từng người.

Việc nhịn tiểu trong thời gian ngắn thường không gây nên hậu quả. Nhưng nếu kéo dài việc nhịn tiểu thường xuyên có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Vấn đề bàng quang thần kinh thường gặp ở bệnh nhân tiểu đường, nghĩa là luôn có một lượng nước tiểu giữ trong bàng quang. Tình trạng này làm ảnh hưởng đến chức năng thận thường xuyên và nặng nề hơn so với nhịn tiểu.

Ăn mặn, ăn nhiều đạm làm tăng nguy cơ suy thận

Nhiều thông tin lan truyền cho rằng nguyên nhân dẫn đến suy thận là do ăn nhiều đồ nướng. Thông tin này có chính xác không?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Đồ nướng là món ăn khoái khẩu của nhiều bạn trẻ. Đồ nướng có cách chế biến nhiều muối, gia vị, nước chấm,... làm dư lượng muối trong cơ thể. Ngoài ra, thành phần thịt trong đồ nướng có tỷ lệ đạm cao làm ảnh hưởng đến thận, dễ tăng cân. Mỡ trong đồ nướng khi bị đốt ở nhiệt độ cao làm sinh ra nhiều chất khác, dễ biến đổi gen gây nên bệnh lý ung thư.

Đồ nướng không gây nên tình trạng suy thận mà chỉ gây các tình trạng thừa cân, béo phì, tiểu đường và làm tăng khả năng bệnh lý thận tiến triển nặng hơn, đặc biệt là ở các đối tượng đã có bệnh lý thận trước đó.

Trà sữa có liên quan đến suy thận ở người trẻ?

Trà sữa có liên quan gì đến vấn đề suy thận ở người trẻ không, thưa BS?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Trà sữa và cà phê muối là thức uống quen thuộc của bạn trẻ. Trong thành phần của những thức uống này có chất béo, và đường, làm cơ thể bị dư năng lượng, dễ tăng cân.

Gần đây, tại Đài Loan đã có cảnh báo về an toàn thực phẩm cho thấy trong thành phần của một số loại sữa dùng trong pha chế trà sữa có chứa axit maleic. Axit maleic được xác định là có ảnh hưởng đến chứng năng thận. Qua khảo sát, tại Việt Nam hiện chưa ghi nhận những trường hợp này. Trong trân châu có thành phần polyme làm ảnh hưởng đến sức khỏe.

Suy thận có nguyên nhân rõ ràng, những ly trà sữa không phải nguyên nhân chính gây nên tình trạng bệnh này.

Thực hư việc uống trà đá gây suy thận

Bên cạnh trà sữa, một số thông tin cho rằng trà đá cũng có thể gây hại cho thận. Điều này có đúng không? Loại trà nào ảnh hưởng đến chức năng thận?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Gần đây có một trường hợp bệnh nhân suy thận nghĩ mình bị bệnh do uống trà. Qua tìm hiểu, bệnh nhân này uống đến 4 lít trà đặc trong một ngày và đã uống trong thời gian quá dài.

Uống một lượng trà vừa phải đem lại nhiều lợi ích như chống oxy hóa, giúp tỉnh táo,... Nhận định những ly trà đá làm ảnh hưởng đến chức năng thận là không hợp lý.

Ai cần kiêng trà sữa, đồ nướng?

Làm thế nào để hạn chế ảnh hưởng tiêu cực từ thức ăn nhanh, trà sữa, đồ nướng,... đến chức năng thận và các cơ quan khác trong cơ thể?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Đối tượng có nguy cơ suy thận cao như người béo phì, bệnh nhân cao huyết áp, rối loạn mỡ máu hoặc bệnh nhân có bệnh lý về thận nên kiêng trà sữa, đồ nướng,...

Những đối tượng không có yếu tố nguy cơ và thường xuyên vận động, tập thể thao có thể sử dụng những thực phẩm này với lượng vừa phải. Nên uống trà sữa ở những nơi có nguồn nguyên liệu đảm bảo. Khi ăn đồ nướng, nên nướng thức ăn ở nhiệt độ thấp hơn, chọn loại thịt ít mỡ, bỏ những phần bị cháy, nướng điện để hạn chế khói, hạn chế tạo ra những chất gây ung thư.

Triệu chứng của suy thận mạn thường không rõ ràng

Những triệu chứng nào là dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh suy thận? Ở người trẻ có những triệu chứng nào để phát hiện suy thận?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Khi suy thận thể hiện ra thành triệu chứng thì đã là trễ rồi. Vậy nên khi đã có triệu chứng thì không thể gọi là phát hiện sớm được. Những dấu hiệu cho thấy khả năng bị suy thận là:

- Rối loạn về đi tiểu: thiểu niệu, tiểu máu, tiểu bọt,...

- Bị phù ở vùng mắt sau đó phù khắp cơ thể

- Thiếu máu, chán ăn, rối loạn tiêu hóa

Ở giai đoạn nặng hơn, bệnh nhân có thể mệt, khó thở, hơi thở có mùi khai.

Màu sắc của nước tiểu nói lên điều gì?

Màu sắc và tính chất của nước tiểu có thể nói lên điều gì và có thể giúp chúng ta nhận biết vấn đề ở thận không?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Quan sát nước tiểu có thể giúp nhận ra một số vấn đề về thận. Tiểu ít, màu nước tiểu đậm là dấu hiệu cơ thể bị thiếu nước. Nước tiểu có máu cảnh báo vấn đề bệnh lý về thận. Tiểu máu, tiểu bọt,... là những dấu hiệu cảnh báo cần đi khám để phát hiện bệnh.

Sử dụng thuốc bừa bãi có thể gây suy thận

Nhiều người đang sử dụng thuốc vô tội vạ, không có chỉ định của bác sĩ. Sử dụng thuốc bừa bãi sẽ dẫn đến những nguy cơ gì đối với thận?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Chúng ta đã nói nhiều đến các yếu tố về thói quen như uống trà sữa, ăn thịt nướng,... ảnh hưởng đến vấn đề suy thận. Tuy nhiên, đây chỉ là những yếu tố thúc đẩy suy thận diễn tiến nhanh hơn và sớm hơn.

Sử dụng thuốc bừa bãi là nguyên nhân chính khiến suy thận rất nhanh, có thể dẫn đến giai đoạn cuối và có khả năng không thể hồi phục.

Khuyến cáo các loại thuốc gây hại cho thận

Nhiều trường hợp bệnh nhân nhập viện bị suy thận do sử dụng các loại thuốc làm trắng, thuốc nam thuốc bắc không rõ nguồn gốc. Xin BS cho biết những loại thuốc nào đặc biệt gây hại cho thận mà chúng ta cần phải chú ý?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Có rất nhiều loại thuốc ảnh hưởng đến chức năng thận vì thận là cơ quan thải các chất độc. Gần như 80% các thuốc phải thải qua thận. Ở những bệnh nhân có chức năng thận bình thường, những vấn đề lo ngại khi sử dụng thuốc không lớn như những bệnh nhân đã có vấn đề thận.

Những loại thuốc Tây ảnh hưởng nhiều đến chức năng thận là thuốc giảm đau và một số loại kháng sinh, đặc biệt là thuốc cản quang. Thực phẩm chức năng và các loại thuốc nam thuốc bắc ngày nay rất đa dạng. Trên thế giới đã ghi nhận bệnh lý thận do các thuốc Trung Quốc. Đây là một vấn nạn rất lớn đối với các bác sĩ về thận.

Suy thận mạn ở người trẻ đang tăng nhanh

Bệnh thận không có dấu hiệu rõ ràng, khi phát hiện bệnh đã ở giai đoạn nặng. Làm thế nào để có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh thận, đặc biệt là trên đối tượng người trẻ?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời: Người trẻ thường chủ quan và nghĩ mình không bị suy thận. Tuy nhiên, tỷ lệ suy thận mạn ở người trẻ đang tăng rất nhanh. Nguyên nhân do các bệnh lý ở cầu thận sẵn có hoặc bệnh lý di truyền.

Các bạn trẻ nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ và xây dựng các thói quen tốt để đảm bảo cho thận được khỏe mạnh.