1. Phụ nữ mang thai và sau sinh tập phục hồi chức năng sản phụ khoa vào thời điểm nào?

Với các bệnh lý khác có thời điểm vàng, vậy với phụ nữ mang thai và sau sinh thì liệu có thời điểm vàng nào để phục hồi chức năng? Vì 3 tháng đầu nếu tập luyện sẽ sợ bị động thai, sau sinh nếu tập luyện sớm sẽ sợ mất sữa…

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Tập phục hồi chức năng (PHCN) sản phụ khoa cần người có chuyên môn để đưa ra những bài tập phù hợp với từng tam cá nguyệt, không áp dụng một bài tập xuyên suốt thai kỳ.

Lưu ý tập PHCN khác với tập gym, ví dụ như có cột sống khỏe mạnh trong thời kỳ mang thai cần tập các cơ hỗ trợ cột sống, đối nghịch việc khung chậu đang bị đè xuống trước do mang thai. Còn những người đã bị đau đến gặp bác sĩ điều trị việc đầu tiên sẽ tập phục hồi giãn cơ, sau đó tập giãn cơ sâu, tuy nhiên hiệu quả không bằng tập luyện sớm.

Phụ nữ mang thai có cần tập PHCN hết thai kỳ?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Sức khỏe sẽ tùy từng cá thể, đối với những người có trương lực cơ khỏe không cần tập hết thai kỳ, ngược lại người có trương lực cơ yếu phải tập phục hồi xuyên suốt để hỗ trợ nhiều hơn.

Giống như đau xương khớp, cột sống thắt lưng cắm vào khung chậu, có người khung chậu xoay trước, xoay sau, nghiêng phải, nghiêng trái, nhiều trường hợp vấn đề khác nhau nhưng tập chung một bài, không cá thể hóa điều trị sẽ gây tái lại nhiều lần.

2. Giảm cân nên bắt đầu từ 8-10 tuần sau sinh

Trên thế giới, đặc biệt tại quốc gia phát triển như Mỹ, tầm nhìn về việc phục hồi vóc dáng cho phụ khoa, trong sản khoa thực tế như thế nào?

ThS.BS calvin Q Trịnh trả lời: Phục hồi vóc dáng sau sinh chỉ là một phần rất nhỏ và không phải chủ đạo của PHCN sản phụ khoa.

Một số chị em đăng hình sống ảo khoe 10 ngày sau sinh trở lại vóc dáng bình thường, đây là một điều cực kỳ nguy hại cho sức khỏe phụ nữ sau này. Người phụ nữ đã trải qua 9 tháng 10 ngày thay đổi hình thể và tất cả chức năng các cơ quan, trải qua cuộc vượt cạn nặng, cơ thể đang trong trạng thái stress, ngay sau đó cưỡng ép cơ thể để giảm cân, thời gian 10 ngày giảm cân sau sinh không thể dùng phương pháp tự nhiên, có thể nhịn ăn hoặc lợi tiểu, phương pháp này rất phản khoa học.

Trên lý thuyết cơ thể cần bao nhiêu thời gian thích nghi khi mang thai thì sau sinh cần bấy nhiêu thời gian để cơ thể trở lại như trước. Ngày nay khi khoa học đã tiến bộ không cần quá nhiều thời gian nhưng ít nhất khoảng 8-10 tuần sau sinh phụ nữ mới nên bắt đầu giảm cân.

Đặc biệt, chị em chỉ nên giảm 1-2 cân/ tuần, không nên giảm cân đột ngột sẽ gây hại sức khỏe, do đó phải đảm bảo chế độ giảm cân khoa học để cơ thể phục hồi và nuôi con.

3. Tái lập cân bằng cơ trong phục hồi chức năng sản phụ khoa giải quyết tận gốc đau lưng

Mang thai, sinh nở là điều chưa bao giờ dễ dàng với chị em phụ nữ. Hiện nay, các dịch vụ chăm sóc mẹ và bé sau sinh ngày càng nở rộ, nào là xông hơi phục hồi sàn chậu, massage toàn thân giảm mỡ bụng-cánh tay… đều rất thu hút.

Theo BS, để chuyên ngành PHCN sản phụ khoa, sau sinh cần làm gì để đáp ứng nhu cầu và thu hút, đánh đúng tâm lý của các chị em phụ nữ?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Ngành PHCN sản phụ khoa có thể làm được những điều đó nhưng chuyên sâu hơn, ví dụ đau lưng sau sinh khung chậu chưa phục hồi về trạng thái bình thường, tập PHCN sản phụ khoa không chỉ massage mà còn tái lập cân bằng cơ, đưa khung chậu về lại vị trí đúng cấu tạo vốn có. 

Đối với một người phụ nữ sau sinh bị đau lưng và khung chậu xoay trước, việc đầu tiên là cần giảm đau, sau đó là tái lập cân bằng cơ ở vùng khung chậu thắt lưng chi dưới để trả khung chậu của phụ nữ về đúng trạng thái cấu tạo mới có thể giải quyết bệnh.

Khi khung chậu không nằm đúng cấu tạo cơ thể sẽ xảy ra phản vệ, các cơ co lại gây đau, đốt sống kéo sát, đè đĩa đệm dẫn đến thoát vị đĩa đệm và bệnh tiếp tục diễn tiến.

Mất cân bằng cơ ở nước ngoài là vấn đề bình thường, khi sinh ra cấu tạo cơ thể rất chỉn chu nhưng khi lao động, làm việc, sinh hoạt, chơi thể thao… có nhóm cơ trong cơ thể hoạt động nhiều hơn các nhóm cơ còn lại tùy vào mỗi người. Khi mất cân bằng cơ sẽ kéo lệch trọng tâm vùng khớp, ví dụ vùng cơ của em bé bị kéo lệch dẫn đến tư thế có thể bị cong, gù vẹo cột sống…

Xét về xương, cột sống là những cục xương chồng lên nhau, xương có đứng vững, thẳng, đau hay không là do hệ cơ chạy dọc và giữ vững nó. Mang vác quá nặng là khi cơ kéo rất đau, căng, mạnh, ép các đốt sống, tăng lực kéo lên đĩa đệm làm thoát vị đĩa đệm, trước nay không xử lý nguyên nhân từ gốc mà chỉ cho thuốc giảm đau thông thường, sau khi thuốc hết tác dụng sẽ đau trở lại.

4. Trung tâm HMR hứa hẹn các dịch vụ tiếp cận gần hơn với bệnh nhân

Bác sĩ có thể bật mí một chút về những dự định sắp tới mà BS ấp ủ để phát triển lĩnh vực này, giúp các chị em được tiếp cận các dịch vụ tối ưu để phục hồi với liệu trình phù hợp với người Việt và cũng phù hợp với thu nhập của các cặp vợ chồng trẻ hiện nay ạ?

ThS.BS calvin Q Trịnh trả lời: Sắp tới sẽ triển khai các dịch vụ PHCN sản phụ khoa, làm thêm các chương trình hội thảo, livestream để nhiều người biết đến PHCN sản phụ khoa.

Hiện tại việc tập luyện PHCN tại nhà rất phổ biến, không biết về tương lai HMR có dự định cung cấp dịch vụ này không, thưa BS?

ThS.BS calvin Q Trịnh trả lời: Hiện tại HMR đã cung cấp dịch vụ tập tại nhà, tuy nhiên kỹ thuật viên hướng dẫn tập luyện tại nhà phải được đào tạo rất sâu, và sắp tới HMR có dịch vụ cho kỹ thuật viên đến hướng dẫn người bệnh tập tại nhà có sự giám sát của trung tâm để xem kỹ thuật viên có hướng dẫn đúng động tác, đúng kỹ thuật, tập luyện và mang lại hiệu quả cho bệnh nhân hay không. Bên cạnh đó trong tương lai sẽ có các dịch vụ tiếp cận gần hơn cho người bệnh.

Theo đánh giá của BS, cơ hội để phát triển lĩnh vực này tại Việt Nam ra sao?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Người Việt Nam rất cởi mở, những yếu tố về mặt xã hội, kinh tế đã thay đổi rất nhanh theo thế giới, vấn đề cần thiết hiện tại là người tiên phong, phổ biến ngành PHCN sản phụ khoa.

Đối với Trung tâm HMR gắn liền với chuẩn Mỹ khiến nhiều người lo lắng về chi phí điều trị có cao hay không, nhờ BS chia sẻ vấn đề này?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Điều quan trọng là giá trị đem lại, khi điều trị tại HMR mỗi bệnh nhân sẽ có một phác đồ theo tình trạng của từng người để mang lại hiệu quả rõ rệt qua từng tuần tập luyện PHCN.

Phần 1: Phục hồi chức năng Sản phụ khoa: Đột phá từ xu hướng thế giới về Việt Nam