Trường hợp đầu tiên là bé gái A.T (2 tuổi, trú tại tỉnh Ninh Bình). Ngày 25/7/2024, trong lúc chơi đùa cùng ông bà trong vườn nhà, bé bất ngờ bị một đàn ong vò vẽ tấn công, đốt vào đầu, tay và lưng. Gia đình đã nhanh chóng đưa bé đến bệnh viện địa phương cấp cứu và được chẩn đoán tăng men gan và tiêu cơ vân cấp. Do tình trạng nghiêm trọng, bé được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục điều trị.

Tại khoa Cấp cứu và Chống độc, các bác sĩ đã tập trung điều trị tình trạng tiêu cơ vân cấp cho bé, đồng thời sử dụng phương pháp lợi tiểu cưỡng bức để phòng ngừa suy thận cấp. Sau 4 ngày điều trị tích cực, tình trạng sức khỏe của bé đã ổn định và được xuất viện.

Cùng ngày 25/7, khoa Cấp cứu và Chống độc cũng tiếp nhận bệnh nhi H.T (11 tuổi, trú tại Hà Nội) trong tình trạng sốc phản vệ do ong vò vẽ đốt. Theo lời kể của người nhà, bé đang chơi bóng cùng các bạn trước cổng nhà thì bị 2 con ong vò vẽ đốt bất ngờ vào vùng lưng bả vai. Chỉ sau khoảng 10 phút, bé xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm như đỏ da toàn thân, ngứa, vã mồ hôi và ngất xỉu.

Bé được đưa vào Bệnh viện Đa khoa Hà Đông trong tình trạng mất ý thức, không đáp ứng khi gọi hỏi, mạch nhanh nhỏ 130 lần/phút, huyết áp không đo được, tim đập nhanh, và SpO2 94-96%. Sau khi được xử trí theo phác đồ sốc phản vệ và có dấu hiệu tỉnh táo hơn, bé được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương.

Tại đây, các bác sĩ chẩn đoán bé bị sốc phản vệ do ong vò vẽ đốt. Bé được tiếp tục điều trị bằng adrenalin, thở oxy hỗ trợ, và sử dụng các loại thuốc theo phác đồ xử trí sốc phản vệ, đồng thời phòng ngừa các biến chứng do bị ong đốt. Sau 4 ngày điều trị, sức khỏe của bé đã ổn định và được xuất viện.

BS.CK2 Nguyễn Tân Hùng - Phó Trưởng khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương giải thích, ong thuộc hai họ chính là Vespidae (họ ong vò vẽ) và Apidae (họ ong mật). Họ ong vò vẽ bao gồm: ong vò vẽ, ong đất, và ong vàng, có ngòi nọc trơn không ngạnh, cho phép chúng đốt nhiều lần. Trong khi đó, họ ong mật, gồm: ong mật, ong nghệ và ong bầu, có ngòi nọc có ngạnh, chỉ có thể đốt một lần và sau đó sẽ chết.

Nọc của ong vò vẽ đặc biệt nguy hiểm. Đó là một hỗn hợp phức tạp gồm các peptide, chất trung gian gây viêm như histamin, phospholipase A2 và các acid amin, với khoảng 40 thành phần có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như  sốc phản vệ, tan máu, vỡ hồng cầu, rối loạn đông máu, tiêu cơ vân, và suy thận cấp...

Mức độ nghiêm trọng của tình trạng nhiễm độc phụ thuộc vào loại ong, số nốt đốt và vị trí bị đốt. Đối với người lớn, trên 30 nốt đốt được coi là nặng, trong khi đối với trẻ em, chỉ cần trên 10 nốt đã được xem là nguy hiểm. Nếu không được xử trí kịp thời, nạn nhân có thể gặp nguy hiểm đến tính mạng.

Để giảm thiểu nguy cơ bị ong đốt, BS.CK2 Nguyễn Tân Hùng đưa ra khuyến cáo, đối với trẻ nhỏ, cần có người giám hộ đi cùng khi chơi ngoài trời. Nếu phát hiện tổ ong quanh khu vực nhà ở, cần nhờ người có kinh nghiệm phá dỡ an toàn. Hướng dẫn trẻ không được chọc, ném, hoặc phá tổ ong.

Khi đi dã ngoại, tránh mặc quần áo sặc sỡ hoặc in hình bông hoa, đồng thời hạn chế sử dụng các loại đồ ăn, nước uống có vị ngọt có thể thu hút ong. Nếu gặp ong bay quanh, hãy giữ bình tĩnh, hít thở sâu và đều, không chạy hoặc đập ong.

Trong trường hợp trẻ không may bị ong vò vẽ đốt, cha mẹ cần thực hiện các bước sau:

- Lấy vòi ong (nếu có) bằng cách khều nhẹ hoặc dùng nhíp, tránh nặn ép bằng tay vì có thể làm nọc độc lan rộng.

- Rửa sạch vùng bị đốt bằng xà phòng hoặc nước sạch.

- Nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.