1. Vì sao khớp bị bào mòn, lão hóa?

Ngày nay, chuyện xương khớp có dấu hiệu viêm đau, thoái hóa không còn của riêng người trung niên, lớn tuổi. Đáng tiếc, dường như hầu hết chúng ta đều có nhiều mối bận tâm hơn sức khỏe xương khớp, phớt lờ các dấu hiệu cảnh báo. Đó có thể là những cơn đau bất ngờ xuất hiện ở vai gáy, thắt lưng, đầu gối, cổ tay… Đó có thể là dấu hiệu khớp kêu răng rắc khi vận động vì thiếu dịch trong bao khớp, cử động nhát gừng như “cửa khô bản lề” vì sụn khớp không phơi mà khô.

PGS.TS.BS Vũ Đình Hùng - Chủ tịch Hội Thấp khớp học cho biết, sụn khớp vừa cứng, vừa bền dai, lại đàn hồi tốt. Mặc dù đóng vai trò quan trọng là lớp đệm bảo vệ nhưng sụn khớp không chứa mạch máu hay dây thần kinh nên không được máu nuôi trực tiếp, chỉ tiếp nhận dinh dưỡng thẩm thấu nhờ tổ chức xương dưới sụn, màng hoạt dịch, dịch khớp. Do vậy, sụn khớp rất dễ bị thoái hóa âm thầm theo thời gian mà hầu hết các triệu chứng đều không rõ ràng.  

“Thông thường, để khớp cử động trơn tru, nhẹ nhàng, sụn khớp cần đảm bảo khoảng 70% nước, 20% collagen và 10% các thành phần khác. Nhưng, sau tuổi 30, khối lượng và chất lượng sợi collagen ở sụn khớp, dây chằng, gân và xương đều giảm sút. Theo ước tính, cơ thể sẽ mất đi khoảng 30% collagen vào tuổi 45.

Thiếu hụt collagen làm phá vỡ sự vững chắc và đàn hồi của sụn khớp, dẫn đến thô ráp và mỏng hơn. Điều này khiến các dầu xương cọ xát với nhau, gây ra cảm giác đau nhức khớp mỗi lần chuyển động. Sụn khớp càng mỏng, độ ma sát giữa hai đầu xương càng cao, cơn đau khớp sẽ càng dữ dội. Qua các nghiên cứu cho thấy, lượng collagen suy giảm có liên quan rất lớn đến thoái hóa khớp, viêm xương khớp và thoát vị đĩa đệm”.

Do đó, chuyên gia khuyến cáo, chúng ta đừng cậy mình có tuổi trẻ mà lơ là việc chăm sóc xương khớp. Có vun xới từ thời trẻ, mới hái được trái ngọt khi về già. Chăm sóc từ sớm sẽ góp phầnlàm chậm quá trình thoái hóa, hạn chế cơn đau xương khớp và giúp mỗi người vui sống tự chủ.

2. Collagen giúp gì cho xương khớp?

Collagen đóng vai trò “chất keo dính” kết nối các mô trong cơ thể và kích thích quá trình trao đổi chất. Vì vậy, tăng collagen là điểm mấu chốt để kiện toàn nguồn dưỡng chất, giúp kiến tạo và phục hồi sụn khớp. Nhiều công trình nghiên cứu trong thập niên gần đây xác nhận vai trò của collagen, đặc biệt là collagen peptide type 2 (collagen type 2 thủy phân) đối với sức khỏe xương khớp.

Trong các nghiên cứu thực nghiệm về tế bào sụn và mô sụn, các nghiên cứu đã chứng minh rằng dùng collagen peptide kích thích đáng kể nồng độ collagen type II và tăng tổng hợp proteoglycan - 2 thành phần chính trong chất nền sụn ngoại bào. Sau 3 tháng sử dụng collagen peptide type II, mức độ viêm khớp đã được cải thiện đáng kể.

PGS.TS.BS Vũ Đình Hùng dẫn chứng thêm một nghiên cứu đơn trung tâm, ngẫu nhiên, mù đôi trên 160 vận động viên gặp vấn đề chức năng đầu gối được uống 5g collagen peptide hoạt tính sinh học (BCP) hoặc giả dược mỗi ngày trong vòng 12 tuần. Kết quả, nghiên cứu đã chứng minh rằng, việc bổ sung các peptide collagen cụ thể ở những người trẻ tuổi có vấn đề về chức năng đầu gối đã cải thiện đáng kể chứng đau khớp. Sau 12 tuần nghiên cứu, số lượng đối tượng phải sử dụng liệu pháp thay thế (thuốc, bó bột, vật lý trị liệu, liệu pháp phối hợp và các liệu pháp khác) giảm (59%) so với nhóm còn lại  (40%).

Qua các nghiên cứu, chuyên gia khuyến nghị, collagen peptide type II hoạt tính sinh học sẽ cho khả năng hấp thu tốt. Công nghệ thủy phân giúp chia nhỏ các phân tử collagen để dễ dàng hấp thụ vào trong cơ thể người hơn. Khi bổ sung đường uống, 85 - 95% collagen sẽ được hấp thu vào máu và tham gia quá trình hỗ trợ tái tạo các tổn hại của sụn khớp.

Thêm vào đó, muốn collagen “bám” đều vào mô xương, mô sụn để làm nền vững chắc, phẳng phiu cần có thêm trợ thủ đắc lực khác, điển hình như vitamin C hay chiết xuất nụ tầm xuân. Trong khi vitamin C xúc tác cho quá trình tạo nên collagen trong cơ thể thì hoạt chất galactolipid của nụ tầm xuân giúp hạn chế phản ứng viêm tại ổ khớp, từ đó ngăn chặn quá trình phá hủy mô sụn khớp.

Chủ tịch Hội Thấp khớp học cho rằng, để xương khớp khỏe mạnh dài lâu, bên cạnh chế độ dinh dưỡng khoa học và vận động hợp lý, “bảo trì” hệ khớp bằng cách khám sức khỏe định kỳ, mọi người cần chú ý chăm sóc sụn khớp và xương dưới sụn thông qua việc bổ sung những hoạt chất chuyên biệt giúp xương khớp toàn thân chắc khỏe, điển hình nhất là collagen peptide type II. “Đừng cho rằng mình trẻ là khớp khỏe, quá trình lão hóa xảy ra mỗi ngày, việc trùng tu là điều cần thiết” - PGS.TS.BS Vũ Đình Hùng nhấn mạnh.