Ăn nhiều đậu nành làm tăng nguy cơ ung thư vú - hiểu lầm bắt nguồn từ đâu?

1. Sự hiểu lầm bắt nguồn từ đâu?

Đậu nành chứa hợp chất isoflavone - còn gọi là phytoestrogen (estrogen thực vật), có cấu trúc khá giống hormone estrogen trong cơ thể, làm dấy lên lo ngại rằng: nếu ăn đậu nành nhiều, sẽ kích thích u nang phụ thuộc hormone, hoặc thậm chí tăng nguy cơ ung thư vú.

Nhiều người truyền miệng nhau rằng “ăn đậu nành nhiều sẽ khiến u nang to hơn”. Thực tế, thông tin này bắt nguồn từ các nghiên cứu trên động vật, nơi họ dùng liều lượng isoflavone rất cao để thử nghiệm. Còn ở người, việc chuyển hóa phytoestrogen hoàn toàn khác, thế nên việc áp dụng kết quả từ chuột hay chuột bạch vào người là không hợp lý. 

2. Nghiên cứu hiện tại nói gì?

U nang buồng trứng?

Hiện chưa có nghiên cứu nào chứng minh ăn đậu nành làm u nang to hơn. Ngược lại, đậu nành và các thực phẩm từ họ cải (như bông cải xanh, súp lơ) giúp hỗ trợ cân bằng estrogen. 

Ung thư vú?

American Cancer Society khẳng định: Ăn thực phẩm đậu nành không làm tăng nguy cơ ung thư vú, thậm chí có thể giúp giảm nguy cơ ở phụ nữ châu Á – nơi đậu nành là thực phẩm quen thuộc hàng ngày. 

Nghiên cứu từ Tufts University (Zhang et al., 2017) ghi nhận: Phụ nữ bị ung thư vú mà tiêu thụ nhiều đậu nành sau chẩn đoán không tăng nguy cơ tử vong, thậm chí giảm. 

Một phân tích tổng hợp năm 2024 cho biết: Phytochemical từ đậu nành giúp giảm 26% nguy cơ tái phát ung thư vú, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh. 

Các trường hợp hiếm?

Có báo cáo về phụ nữ dùng rất nhiều đậu nành (liều isoflavone >100 mg/ngày) gặp giảm chức năng buồng trứng tạm thời, nhưng đây không phải chế độ ăn bình thường, và tình trạng đã hồi phục khi giảm lượng đậu nành. 

3. Lợi ích của đậu nành và cách sử dụng hợp lý

• Giàu protein thực vật, chứa đủ 9 axit amin thiết yếu, đặc biệt hữu ích cho người ăn chay, thuần chay. 
• Hỗ trợ tim mạch: Giảm cholesterol xấu, hạ huyết áp nhờ các chất có lợi trong đậu nành. 
• Giảm triệu chứng mãn kinh nhờ isoflavone có tác dụng như estrogen nhẹ.
  
  

4. Cần lưu ý điều gì?

1. Không dùng quá nhiều: Mức ăn lý tưởng khoảng 1-2 khẩu phần mỗi ngày (đậu hũ, đậu nành luộc, sữa đậu nành), không nên dùng liều cao như viên bổ sung isoflavone. 
2. Chọn thực phẩm nguyên chất: Ưu tiên đậu nành lên men (tofu, tempeh, natto), tránh thực phẩm chế biến nhiều phụ gia. 
3. Không mang suy nghĩ “vượt quá nguy cơ”: U nang, rối loạn hormone buồng trứng, và ung thư vú có rất nhiều nguyên nhân, trong đó lối sống, yếu tố di truyền, môi trường chiếm vai trò lớn hơn nhiều so với đậu nành.
   
   

Kết luận

Không có bằng chứng cho thấy ăn đậu nành nhiều làm u nang to hơn hoặc tăng nguy cơ ung thư vú.

Nhiều nghiên cứu còn cho thấy đậu nành có thể bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ tái phát ung thư vú và hỗ trợ tim mạch.

Chìa khóa là ăn uống cân bằng, đậm chất thực phẩm nguyên sơ, và không tin vào các thông tin lan truyền chưa có căn cứ.