Đậu phộng - từ món ăn vặt đến ứng viên hỗ trợ trí nhớ

Nghiên cứu mang tên "Longer‑term skin‑roasted peanut consumption improves brain vascular function and memory" - được thực hiện bởi nhóm từ NUTRIM Institute thuộc Maastricht University Medical Center, Hà Lan, được công bố năm 2025 trên tạp chí quốc tế Clinical Nutrition - cho thấy, những người trưởng thành ăn 60g đậu phộng rang chín, không muối, giữ nguyên vỏ mỗi ngày, trong suốt 16 tuần, có sự cải thiện về:

• Khả năng ghi nhớ: tăng 5,8% trong bài kiểm tra nhớ lại từ vựng sau thời gian trì hoãn
• Lưu lượng máu não: tăng đáng kể, đồng nghĩa với việc tế bào thần kinh được cung cấp nhiều oxy, glucose và dưỡng chất
• Kết quả này xuất phát từ hai yếu tố đáng chú ý:
• L-arginine: Đây là axit amin tham gia vào quá trình tạo nitric oxide (NO), chất giúp làm giãn nở mạch máu. Khi lưu thông máu lên não tốt hơn, các tế bào thần kinh hoạt động hiệu quả hơn, hỗ trợ ghi nhớ và tập trung.

Lớp vỏ lụa đỏ: đừng tưởng “vô dụng”

Vỏ lụa chứa nhiều polyphenol - nhóm chất chống oxy hóa mạnh. Chúng giúp bảo vệ tế bào thần kinh khỏi stress oxy hóa, một yếu tố liên quan đến suy giảm nhận thức theo tuổi.

Điều quan trọng là mẫu đậu phộng dùng trong nghiên cứu hoàn toàn không muối, không tẩm vị. Nghĩa là các loại “đậu phộng da cá”, “đậu phộng cháy tỏi”, “đậu phộng rang muối” nằm ngoài vùng hiệu lực của kết quả này.

Vậy ăn vặt có tốt hay không?

Câu trả lời không nằm ở hành vi, mà nằm ở lựa chọn. Ăn vặt tự thân không xấu. Xấu là khi nó kéo theo:

• Thừa năng lượng, thiếu chất
• Đường cao, muối cao
• Thói quen ăn nhanh để giải tỏa cảm xúc
• Mất kiểm soát khẩu phần

Nếu coi ăn vặt như một khoảng dừng nhỏ để nạp năng lượng chất lượng, nó có thể trở thành một lợi ích cho sức khỏe.

Khi nào ăn vặt trở nên có ích?

• Giãn khoảng cách giữa các bữa ăn quá xa
• Ăn nhẹ giúp tránh tụt đường huyết và giảm cảm giác đói dẫn tới ăn nhiều vào bữa chính.
• Người lớn tuổi
• Họ thường ăn ít, giảm hấp thu, nên bữa phụ là nguồn bổ sung dinh dưỡng cần thiết.
• Người lao động trí óc
• Não tiêu thụ nhiều năng lượng, nên bữa phụ chất lượng có thể giúp duy trì sự tỉnh táo.
• Thể trạng đặc biệt
• Người bệnh lý dạ dày, phụ nữ mang thai, người tập luyện cần khẩu phần phân nhỏ.
  
  

Khi nào ăn vặt “quay xe” gây hại?

• Chọn thực phẩm siêu chế biến
• Nạp nhiều đường, chất béo bão hòa
• Vừa ăn vừa làm việc, ăn không cảm nhận
• Dùng đồ ngọt để giải tỏa stress
• Không kiểm soát lượng
  
  

Nói một cách hình ảnh: ăn vặt giống như “người bạn đường”. Chọn đúng thì tốt, chọn sai thì phiền.

Đậu phộng có phải lựa chọn lý tưởng?

Có, nhưng với điều kiện:

• Rang chín, không muối, không tẩm vị, giữ nguyên vỏ lụa
• Ăn 30-60g mỗi ngày
• Tránh nếu dị ứng đậu phộng
• Không thay thế các nguồn dinh dưỡng khác
• Kết hợp với chế độ ăn tổng thể lành mạnh

Ngoài lợi ích về trí nhớ, đậu phộng còn chứa proteins, chất béo không bão hòa đơn, vitamin E, folate và chất xơ. Đây là phối hợp tốt cho tim mạch, kiểm soát đường huyết và giảm viêm.

Nhưng cần nhớ: nghiên cứu vẫn còn hạn chế

• Thời gian 16 tuần là ngắn
• Cỡ mẫu không quá lớn
• Hiệu quả chỉ ghi nhận trên loại đậu phộng chuẩn hóa trong nghiên cứu

Do đó, đậu phộng chưa thể được coi là “thực phẩm cải trí nhớ” theo nghĩa dược lý, mà chỉ là món ăn vặt có tiềm năng hỗ trợ sức khỏe não bộ.