Đốt sóng cao tần tuyến giáp: Khi nào cần làm và khi nào không?

Bác sĩ cho biết, tỷ lệ ung thư trong các nhân tuyến giáp chỉ khoảng 5-10%, tùy hình ảnh siêu âm và yếu tố nguy cơ. Quan trọng hơn, nếu đã chọc tế bào và kết luận lành tính, nguy cơ hóa ác về sau rất thấp, chỉ khoảng 0,5-1%. Nghĩa là 100 người có nhân lành thì chỉ khoảng 1 người có khả năng tiến triển thành ung thư sau nhiều năm, và ngay cả khi xảy ra, ung thư tuyến giáp thường tiến triển chậm, tiên lượng tốt nếu được phát hiện sớm.

Về đốt sóng cao tần, bác sĩ giải thích đây là phương pháp dùng kim nhỏ đưa sóng cao tần vào trong nhân dưới hướng dẫn siêu âm, làm tổn thương mô nhân để cơ thể tự hấp thu dần. Thủ thuật chỉ gây tê tại chỗ, không cần mổ, nhiều bệnh nhân có thể về trong ngày. Tuy nhiên, mục tiêu chính của đốt không phải “xóa sạch nhân”, mà là làm nhân nhỏ lại, giảm nghẹn, giảm nuốt vướng hoặc cải thiện thẩm mỹ. Các nghiên cứu cho thấy nhân có thể giảm 60-80% sau 6-12 tháng nếu chọn đúng chỉ định.

Theo bác sĩ, hướng dẫn châu Âu, Hàn Quốc và nhiều hội chuyên môn công nhận đốt sóng cao tần là lựa chọn điều trị cho nhân tuyến giáp lành tính đã được xác nhận, khi bệnh nhân có triệu chứng khó chịu hoặc ảnh hưởng thẩm mỹ. Phương pháp cũng phù hợp với người sợ mổ, không muốn có sẹo hoặc có bệnh lý khiến gây mê, phẫu thuật không thuận lợi.

Tuy nhiên, nhiều trường hợp không nên vội vàng đốt: Nhân nhỏ dưới 1-1,5 cm, phát hiện tình cờ, không gây nghẹn hay mất thẩm mỹ: chỉ cần siêu âm theo dõi định kỳ, thường mỗi năm một lần. Nhân nghi ngờ ác tính trên siêu âm nhưng chưa được chọc hút kết luận: đốt lúc này có thể làm sai lệch mô, gây chậm trễ chẩn đoán ung thư. Tuyến giáp nhiều nhân nhỏ rải rác, không gây biến dạng: đốt từng nhân không mang lại lợi ích thực tế và không giải quyết căn nguyên hình thành nhân mới.

Về hiệu quả, nhân không biến mất ngay sau đốt. Những tuần đầu có thể sưng nhẹ, sau đó nhân co lại dần. Sau 6-12 tháng, đa số nhân nhỏ rõ, nhưng trên siêu âm thường vẫn còn vùng mô xơ như “sẹo”. Nhân quá lớn đôi khi cần đốt lần hai. Trường hợp “mọc lại” hiếm gặp; thường là nhân chưa được đốt hết phần hoạt tính hoặc cơ địa tiếp tục tạo nhân mới ở vị trí khác.

Biến chứng của đốt sóng cao tần hiếm nhưng không bằng 0: đau, bầm, sưng, nuốt vướng tạm thời; ít gặp hơn là khàn tiếng do ảnh hưởng dây thần kinh quặt ngược; rất hiếm gặp suy giáp hay nhiễm trùng. Theo bác sĩ, chọn trung tâm có kinh nghiệm và bác sĩ được đào tạo bài bản giúp giảm tối đa nguy cơ.

Về câu hỏi “ung thư tuyến giáp có đốt được không?”, bác sĩ cho biết một số nghiên cứu cho thấy đốt sóng cao tần có thể hiệu quả với ung thư thể nhú rất nhỏ, đơn ổ, tiên lượng tốt. Tuy nhiên đây là nhóm bệnh nhân được chọn lọc kỹ, và phẫu thuật vẫn là tiêu chuẩn vàng trong đa số trường hợp ung thư tuyến giáp theo các khuyến cáo hiện nay.

Theo BS.CK2 Dương Minh Tuấn, trước khi quyết định đốt, người bệnh nên tự hỏi ba điều:

Một là, nhân đã được chọc tế bào hoặc sinh thiết chưa? Kết luận có chắc chắn lành tính không?

Hai là, nhân có thực sự gây khó chịu hay chỉ lo lắng vì đọc kết quả siêu âm?

Ba là, bác sĩ nội tiết đã giải thích đầy đủ các lựa chọn điều trị và theo dõi chưa?

“Đốt sóng cao tần là phương pháp tốt, nhưng chỉ hiệu quả khi đúng người, đúng bệnh, đúng thời điểm”, bác sĩ nhấn mạnh.