1. Các thuốc dự phòng (không cần kê đơn) cần có trong gia đình dịp Tết

Nhờ DS liệt kê một số các loại thuốc dự phòng nên có (không cần kê đơn) trong gia đình dịp Tết?

Dược sĩ Nguyễn Thị Thủy Trúc trả lời: Thuốc điều trị các triệu chứng cấp tính:

Tiêu chảy, táo bón, đầy bụng, ăn không tiêu là những triệu chứng thường gặp do sự thay đổi về thói quen ăn uống trong ngày Tết.

• Thuốc điều trị tiêu chảy
• Thuốc điều trị táo bón
• Thuốc điều trị đau dạ dày
• Thuốc hỗ trợ tiêu hóa

Ngoài các thuốc hỗ trợ tiêu hóa, chúng ta cũng cần có một số thuốc phòng khi cảm, sốt như

• Thuốc giảm đau, hạ sốt
• Thuốc chống dị ứng
  
  

2. Lưu ý cách sử dụng, bảo quản các loại thuốc thông dụng trong ngày Tết

Lưu ý gì khi bảo quản, sử dụng các loại thuốc này, thưa DS?

Dược sĩ Nguyễn Thị Thủy Trúc trả lời:

Thuốc điều trị tiêu chảy: Có thể uống thuốc khi có triệu chứng, liều dùng tùy thuộc vào từng loại chế phẩm khác nhau. Các thuốc này thường được bào chế ở dạng bột, khi sử dụng pha với nước thành hỗn dịch trước khi uống. Cần lưu ý bù nước và chất điện giải khi tiêu chảy nhiều lần trong ngày. Khi người bệnh có những triệu chứng của nhiễm trùng như lơ mơ, sốt, tiêu phân nhầy hoặc có lẫn máu, cần đi đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn.

Thuốc điều trị táo bón: Những món ăn truyền thống ngày Tết như bánh chưng, bánh tét thường giàu tinh bột, chất béo và thiếu chất xơ, có thể gây táo bón. Để hạn chế tình trạng này, có thể uống nhiều nước, bổ sung rau xanh và trái cây trong khẩu phần ăn để kích thích nhu động ruột, tăng khối lượng của phân giúp đại tiện dễ dàng hơn. Nếu triệu chứng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống, có thể dùng một số thuốc như sorbitol, lactulose (Duphalac, Laevolac). Các chế phẩm này thường ở dạng bột hoặc hỗn dịch, khi sử dụng pha trong nước và uống khi đói.

Thuốc điều trị đau dạ dày: Một số thuốc kháng acid phổ biến trên thị trường có thể sử dụng gồm có Kremil-S, Siloxogene, Gastropulgite, Konimag, Trimafort, Gaviscon... Thuốc có công dụng trung hòa acid dịch vị dư thừa để làm giảm độ acid trong dạ dày, giảm các triệu chứng loét dạ dày - tá tràng, ợ chua, ợ nóng, trào ngược dạ dày - thực quản. Thuốc nên được uống sau bữa ăn. Đối với dạng hỗn dịch, có thể uống trực tiếp hoặc pha loãng vào nước trước khi uống. Đối với dạng viên nén, nhai kỹ viên trước khi uống.

Thuốc hỗ trợ tiêu hóa: Việc thay đổi thói quen ăn uống ngày Tết như thay đổi thời gian, ăn quá nhiều chất đạm và dầu mỡ và sử dụng rượu bia có thể gây nên tình trạng đầy bụng, khó tiêu. Men tiêu hóa như pancreatin, alpha amylase, papain và thuốc làm giảm bọt khí ở đường tiêu hóa như simeticone ở dạng đơn thành phần hoặc phối hợp có công dụng kích thích tiêu hóa, điều trị các triệu chứng ăn không ngon, khó tiêu, tức bụng và đầy hơi. Một số chế phẩm thường gặp gồm có Grazyme, Enterpass…

Thuốc giảm đau, hạ sốt, điều trị triệu chứng cảm cúm: Thuốc giảm đau, hạ sốt: Paracetamol (Panadol, Tatanol, Efferalgan, Hapacol…) là thuốc giảm đau, hạ sốt phổ biến nhất được sử dụng với nhiều dạng bào chế khác nhau: viên nén, viên sủi, viên đặt hậu môn, siro. Thuốc nên được dùng khi có triệu chứng, liều 325 - 650 mg cách nhau ít nhất 4 giờ, liều tối đa 4 g/ngày đối với người có chức năng gan bình thường, 3 g/ngày đối với bệnh nhân có chức năng gan suy giảm. Đối với trẻ em, có thể dùng paracetamol dạng thuốc đặt hậu môn hoặc siro. Một số thuốc kháng viêm không steroid không kê đơn có thể sử dụng gồm có ibuprofen, aspirin, tuy nhiên cần lưu ý hạn chế sử dụng trên bệnh nhân có bệnh nền tim mạch hoặc suy thận mạn.   

Thuốc chống dị ứng: Kháng histamin H1, cetirizine (Zyrtec), levocetirizine (Xyzal), loratadine (Lorastad, Clarityne), desloratadine (Aerius), fexofenadine (Telfast BD, Telfast HD), điều trị triệu chứng chảy mũi, mề đay, dị ứng với thức ăn, thời tiết. Các thuốc này có thể có tác dụng phụ gây buồn ngủ, do đó cần lưu ý khi lái xe và sử dụng máy móc.

Thuốc dạng phối hợp: Một số chế phẩm thường gặp bao gồm Tiffy và Decolgen, phối hợp nhiều hoạt chất để điều trị các triệu chứng thường gặp của cảm, sốt thông thường như viêm mũi, nghẹt mũi, sổ mũi, hắt hơi, nhức đầu và sốt. Cần lưu ý những chế phẩm này thường có sẵn hoạt chất paracetamol, do đó cần phải chú ý hàm lượng khi phối hợp những thuốc này với các thuốc giảm đau hạ sốt khác chứa paracetamol để tránh quá liều.

Hầu hết các loại thuốc kể trên đều là thuốc không kê đơn, chính vì vậy chúng ta cần đọc thật kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng, đặc biệt với người bệnh là trẻ em, người già và người đang sử dụng nhiều thuốc. Nếu không chắc chắn, có thể hỏi dược sỹ tại nhà thuốc khi mua thuốc. Các thuốc này nên được bảo quản trong tủ thuốc gia đình, tránh nơi có ánh sáng trực tiếp và nhiệt độ quá cao và để xa tầm tay của trẻ em.