1. Viêm mào tinh hoàn là gì?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Tinh hoàn là cơ quan sản xuất tinh trùng và nội tiết tố nam (testosterone). Tinh trùng sau khi được tạo ra từ ống sinh tinh bên trong tinh hoàn sẽ được vận chuyển đến mào tinh.

Mào tinh có cấu trúc hình chữ C, gồm phần đầu, phần thân và phần đuôi. Tinh trùng sẽ được vận chuyển qua các phần rồi tiếp tục qua ống dẫn tinh để ra ống phóng tinh và khi nam giới xuất tinh sẽ có tinh trùng trong tinh dịch.

Bên trong mào tinh khi được cắt đôi và xem dưới kính hiển vi sẽ thấy rất nhiều ống nhỏ bên trong và tinh trùng sẽ di chuyển lần lượt qua những đoạn đường như vậy. Trong quá trình di chuyển tinh trùng sẽ hoàn thiện chức năng để tạo thành một tinh trùng trưởng thành.

Tinh hoàn và mào tinh có cấu trúc gần nhau nên bệnh lý viêm tinh hoàn, viêm mào tinh có liên quan mật thiết với nhau.

2. Nguyên nhân gây viêm mào tinh hoàn?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Nguyên nhân viêm mào tinh hay viêm tinh hoàn đa phần do tác nhân viêm nhiễm như:

• Virus, đặc biệt virus quai bị
• Vi khuẩn chia làm 2 nhóm: Vi khuẩn do lao hoặc vi khuẩn không do lao (lậu, lambidia, vi khuẩn E. coli - do viêm nhiễm đường tiểu kéo dài)

3. Viêm mào tinh hoàn ảnh hưởng gì đến sức khoẻ sinh sản nam giới?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Tinh hoàn và mào tinh có chức năng quan trọng trong việc tạo ra tinh trùng, vận chuyển tình trùng và giúp tinh trùng hoàn thiện.

Nếu bị viêm nhiễm ở các cơ quan này sẽ gây teo ống dẫn tinh (do virus quai bị) ảnh hưởng đến sinh sản của nam giới. Còn viêm nhiễm do vi khuẩn gây xơ hóa các cấu trúc khiến các vi ống nhỏ trong mào tinh bị tắc nghẽn, từ đó làm tinh trùng không thoát ra ngoài và dẫn đến vô sinh.

ThS.BS Lê Vũ Tân - Khoa Nam Học, Bệnh viện Bình Dân và MC Hiền Thục

4. Viêm mào tinh hoàn có phải là bệnh truyền nhiễm?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Viêm tình hoàn là 1 bệnh truyền nhiễm. Tuy nhiên, có 2 nguồn lây bệnh chính là do virus hoặc vi khuẩn.

Virus có thể là những nhóm bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc lây do vi khuẩn lao.

5. Yếu tố nào giúp giảm nguy cơ bị viêm mào tinh hoàn?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Viêm tinh hoàn hoặc viêm mào tinh do vi khuẩn có thể phòng tránh. Tuy nhiên, cần tìm hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến nguy cơ mắc bệnh, chẳng hạn như bệnh xã hội (bệnh lây truyền qua đường tình dục) rất thường gặp trên lâm sàng.

Điển hình là nam giới trong độ tuổi hoạt động tình dục mạnh, nếu không quan hệ tình dục an toàn có thể bị viêm nhiễm đường tiểu, vi khuẩn sẽ đi ngược và gây viêm bàng quang, sau đó xâm nhập vào hệ thống dẫn tinh gây viêm mào tinh và viêm tinh hoàn.

Tóm lại, để phòng ngừa bệnh cần phòng ngừa các tác nhân gây bệnh lây truyền qua đường tình dục và tiết niệu. Cụ thể, khi quan hệ với bạn tình lạ cần mang bao cao cu.

6. Triệu chứng khi nam giới bị viêm mào tinh hoàn?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Khi bị viêm tinh hoàn triệu chứng sẽ rầm rộ, cụ thể:

• Đau tinh hoàn
• Bề mặt da tinh hoàn bị đỏ
• Thấy khối gồ lên ở vị trí đau tinh hoàn (do mào tinh hoặc tinh hoàn sưng)
• Nặng hơn sẽ gây áp xe và có lỗ rò khiến mủ chảy ra.

7. Phân biệt triệu chứng viêm mào tinh hoàn và bệnh khác?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Các triệu chứng viêm mào tinh hoàn thường giống với những nguyên nhân gây đau bìu.

Ở trẻ độ tuổi dậy thì hoặc độ tuổi sinh sản bệnh lý giống nhiều nhất là xoắn thừng tinh (hay xoắn tinh hoàn) với các triệu chứng bao gồm: đau tinh hoàn, sờ có nốt sưng, nhưng không gây sốt và da bìu không đỏ.

Nguyên nhân xoắn tinh hoàn là do thừng tinh bị xoắn quanh trục và gây thiếu máu tưới tinh hoàn. Bệnh lý này cực quy hiểm, đòi hỏi người bệnh cần được cấp cứu ngay.

Tóm lại, nếu nam giới gặp vấn đề đau tinh hoàn, sốt, nóng, đỏ da bìu nên đi khám bác sĩ ngay. Nếu chần chừ có thể sẽ bị áp xe tinh hoàn và cần cắt bỏ tinh hoàn để chữa trị.

8. Phương pháp chẩn đoán và điều trị viêm mào tinh hoàn?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Khi tiếp nhận bệnh nhân bác sĩ sẽ thăm khám và hỏi bệnh sử, đặc biệt bệnh sử quan hệ tình dục như người bệnh có quan hệ với bạn tình lạ hoặc sử dụng biện pháp bảo vệ không? Hay có tiểu buốt, tiểu gắt, tiểu đau, tiểu mủ không?

Sau đó, bác sĩ sẽ sờ thăm khám tinh hoàn và mào tinh, so sánh 2 bên. Tiến hành các xét nghiệm máu xem tình trạng nhiễm trùng trong máu. Đồng thời siêu âm để khảo sát cấu trúng tinh hoàn, mào tinh xem ổ tự máu bên trong ra sao.

9. Tránh mang vật nặng sẽ giúp phòng ngừa viêm mào tinh hoàn?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Nguyên nhân viêm mào tinh hoàn là do viêm nhiễm bởi virus hoặc vi khuẩn, nên việc mang vác vật nặng không phải yếu tố nguy cơ gây viêm tinh hoàn, viêm mào tinh.

Tuy nhiên, trong quá trình điều trị bệnh cần hạn chế không khiêng vác vật nặng, vì nếu vận động mạnh sẽ khiến tình trạng sưng đau, viêm tinh hoàn lâu khỏi hơn so với được nghỉ ngơi hợp lý.

10. Làm tăng nhiệt độ ở “cậu nhỏ” khiến nam giới bị viêm mào tinh hoàn?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Không có bằng chứng nào cho thấy việc làm tăng nhiệt độ ở “cậu nhỏ” như: ngồi yên xe có nhiệt độ cao, tắm nước nóng, mặc quần chật, ngồi nhiều giờ làm việc ở văn phòng,… sẽ gây viêm mào tinh hoàn.

Tuy nhiên, nếu nam giới tiếp xúc với môi trường nhiệt nhiều sẽ ảnh hưởng khả năng sinh tinh trong tinh hoàn. Do tinh trùng rất nhạy cảm với nhiệt độ cao, gây giảm cả về số lượng và chất lượng.

11. Cách phòng ngừa hiệu quả bệnh viêm mào tinh hoàn?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Khi gặp triệu chứng nghi ngờ người bệnh cần đến bệnh viện thăm khám ngay như sưng, nóng, đỏ đau tinh hoàn.

Tránh quan hệ tình dục với bạn tình lạ và mang bao cao su để bảo vệ.

Đặc biệt với những người trong giới LGBT khi quan hệ tình dục cần mang bao cao su. Vì khi quan hệ qua đường hậu môn chứa rất nhiều vi khuẩn, đặc biệt vi khuẩn E.coli gây nhiễm trùng tiểu và viêm tình hoàn tái đi tái lại.