Trong bài viết này hai chuyên gia của Bệnh viện Hùng Vương sẽ chia sẻ các thông tin xoay quanh vấn đề viêm âm đạo của chị em phụ nữ. Được biết, BS.CK2 Huỳnh Thị Thúy Mai đang đảm nhiệm cương vị Trưởng khoa Hậu sản B của Bệnh viện Hùng Vương. Chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm, công tác trên nhiều lĩnh vực của Sản Phụ khoa, từ Siêu âm, Phụ nội, Phụ ngoại, Nội tiết đến Hồi sức cấp cứu, Hậu phẫu, Sanh.  

Cùng với đó là BS.CK2 Võ Thị Mỹ Hạnh hiện đang là Trưởng khoa Khám bệnh A - Bệnh viện Hùng Vương. Bà có 17 năm gắn bó với ngành Y, trong đó có 15 năm không ngừng trau dồi, lĩnh hội kinh nghiệm và kiến thức trong lĩnh vực Sản Phụ khoa. 

1. Ai có nguy cơ mắc viêm âm đạo?

Viêm âm đạo là vấn đề phổ biến ở người phụ nữ. Xin hỏi BS, tại Bệnh viện Hùng Vương ghi nhận số lượng thăm khám và điều trị tình trạng ra sao ạ? Ai có nguy cơ và thường gặp nhất ở độ tuổi nào ạ?

BS.CK2 Võ Thị Mỹ Hạnh trả lời: Hằng năm, Bệnh viện Hùng Vương tiếp nhận nhiều bệnh nhân đến khám và có rất nhiều mặt bệnh của các bệnh lý sản phụ khoa. Tuy nhiên, viêm âm đạo là vấn đề nổi trội nhất và chiếm tỷ lệ cao nhất trong mô hình bệnh tật.

Thống kê cho thấy, hằng năm có khoảng 21.000 - 22.000 phụ nữ bị viêm âm đạo, chiếm 30%. Trước tình hình này, bệnh viện luôn chú trọng đến vấn đề điều trị. Bệnh lý này thường gặp ở độ tuổi sinh sản, đặc biệt là lứa tuổi có quan hệ tình dục.

2. Nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc viêm âm đạo là gì?

Những nguyên nhân hay yếu tố nào làm gia tăng nguy cơ mắc viêm âm đạo, thưa BS? Trong số này, nguyên nhân nào là thường gặp nhất ạ?

BS.CK2 Huỳnh Thị Thúy Mai trả lời: Các yếu tố làm tăng nguy cơ diễn tiến của bệnh viêm nhiễm âm đạo bao gồm: Yếu tố làm thay đổi nội tiết ở phụ nữ có thai; Phụ nữ sử dụng nội tiết tố; Đang ở giai đoạn mãn kinh, tiền mãn kinh; Đã trải qua phẫu thuật cắt buồng trứng; Một số phụ nữ sinh hoạt tình dục thường xuyên, đặc biệt là giao hợp với nhiều bạn tình và khi giao hợp không sử dụng biện pháp bảo vệ như bao cao su;

Bệnh nhân sử dụng thuốc kháng sinh, steroid dài ngày làm suy giảm tình trạng miễn dịch của cơ thể; Bệnh nhân đái tháo đường; Người sử dụng các sản phẩm dùng cho vùng kín như nước rửa âm đạo, nước hoa, nước xịt khử mùi vùng kín; Mặc quần lót bó sát, chật và nóng; Bệnh nhân thục rửa âm đạo thường xuyên; Sử dụng dụng cụ tử cung mà không được thăm khám và theo dõi sát hoặc đã hết hạn mà không được thay thế.

Trong đó, viêm nhiễm âm đạo do vi trùng là thường gặp nhất và các yếu tố khác sẽ phụ trợ thêm.

3. Dấu hiệu cảnh báo viêm âm đạo, trường hợp nào dễ bị bỏ qua?

Các dấu hiệu cảnh báo viêm âm đạo gồm những gì, thưa BS? Dịch tiết - khí hư trong viêm âm đạo có gì khác biệt so với bình thường? Theo BS, đâu là triệu chứng cảnh báo viêm âm đạo thường bị các chị em bỏ qua nhất?

BS.CK2 Võ Thị Mỹ Hạnh trả lời: Phụ nữ khi trải qua những giai đoạn sinh lý hoặc rụng trứng sẽ có tiết dịch tiết. Đối với tình trạng bình thường các dịch tiết này có màu trắng trong, không làm khó chịu cơ thể.

Ngược lại, đối với những dịch tiết làm ảnh hưởng như có mùi hôi, chuyển màu xanh, vàng hoặc gây ngứa là dấu hiệu của huyết trắng bệnh lý, cần cảnh giác và đi khám.

Một số bé gái có các triệu chứng này nhưng ngại không dám tâm sự với cha mẹ, đến khi cha mẹ phát hiện thì đã muộn. Do vậy, người mẹ nên có thói quen tâm sự với con để biết được những bất thường của con. Khi phát hiện có thể đưa bé đến trung tâm y tế để khám và điều trị sớm.

Đối với huyết trắng gây khó chịu, phụ nữ sẽ cảm thấy ngứa, có mùi hoặc huyết trắng thay đổi màu sắc làm ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày, lúc này phải nhanh chóng đến gặp nhân viên y tế.

4. Làm sao phân biệt giữa viêm âm đạo và viêm âm hộ?

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa hai khám niệm “âm đạo” và “âm hộ”. Nhờ BS giải thích cụ thể hơn, âm đạo - âm hộ khác nhau về vai trò và chức năng thế nào? Làm sao phân biệt giữa viêm âm đạo và viêm âm hộ?

BS.CK2 Huỳnh Thị Thúy Mai trả lời: Trong cơ thể, âm hộ và âm đạo là một thể thống nhất. Âm hộ là phần có thể nhìn thấy từ bên ngoài, gồm môi lớn là những nếp gấp da nằm phía ngoài và được bao phủ bởi lông mu; phần môi nhỏ phía trong là nếp gấp da nhỏ hơn; âm hộ có âm vật được bao phủ bởi một nếp da nhỏ và chứa rất nhiều thần kinh được coi là bộ phận nhạy cảm nhất của người phụ nữ. Ngoài ra, âm hộ còn có 2 tuyến Bartholin giúp tiết chất nhờn trong lúc giao hợp.

Âm đạo không hẵn là một đường ống mà là khoan ảo nối từ âm hộ đến cổ tử cung. Đây là con đường đưa em bé từ trong bụng ra ngoài trong quá trình sinh nở; là nơi vận chuyển máu kinh trong chu kỳ kinh nguyệt của các chị em; và là nơi tiếp nhận dương vật trong quá trình giao hợp; nơi đặt các dụng cụ ngừa thai như bao cao su nữ, chất diệt tinh trùng, vòng tránh thai hoặc các dụng cụ dùng trong chu kỳ kinh nguyệt như tampon, cốc nguyệt san,…

Tóm lại, âm hộ là phần bên ngoài có thể sờ được và âm đạo là phần phía trong không thể sờ được.

Cơ thể chúng ta là một thể thống nhất, nên dịch tiết chảy từ trong ra ngoài, đa phần là viêm âm đạo và khi ra đến ngoài có thể kèm theo viêm âm hộ. Bệnh nhân chỉ có thể quan sát âm hộ viêm phía bên ngoài, sưng, nóng, đỏ, đau,… còn viêm âm đạo phía trong phải đến bác sĩ để được chẩn đoán, phân biệt trong quá trình thăm khám.

5. Hậu quả của viêm âm đạo là gì?

Viêm âm đạo là vấn đề thường gặp nhưng cũng rất tế nhị, nên nhiều chị em có tâm lý trì hoãn việc khám phụ khoa. Xin hỏi BS, viêm âm đạo nếu không được điều trị đến nơi đến chốn (hay tái phát) sẽ gây ra hậu quả gì và liệu có ảnh hưởng đến chức năng sinh sản?

BS.CK2 Huỳnh Thị Thúy Mai trả lời: Hầu hết các trường hợp mắc bệnh viêm âm đạo đều có thể chẩn đoán, điều trị sớm và không gây nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu không được điều trị dứt điểm, nhiễm trùng âm đạo có thể lan đến các cơ quan khác trong vùng chậu, gây tình trạng viêm nhiễm vùng chậu.

Ngoài ra, phụ nữ bị viêm nhiễm âm đạo quá lâu sẽ làm tăng nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục như bệnh lậu, Chlamydia… Nhiều khả năng sinh con thiếu tháng, nếu bị viêm âm đạo nhiều vi khuẩn khi đang mang thai, em bé ra thường nhẹ cân, mắc các bệnh về đường hô hấp, tiêu hóa, tuần hoàn, thần kinh, ảnh hưởng đến sự phát triển về tâm thần và thể chất của em bé sau này.

Viêm vùng chậu kéo dài làm khí hư tắc nghẽn không ra được bên ngoài và gây viêm tử cung, viêm vòi trứng, làm tắc nghẽn đường vận chuyển của tinh trùng và trứng gặp nhau - đây là một trong những nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn ở người phụ nữ. Do vậy, khả năng sinh sản của phụ nữ sẽ giảm nếu bị viêm âm đạo kéo dài mà không được điều trị.

6. Có phải viêm nhiễm âm đạo chỉ xảy ra ở phụ nữ đã quan hệ tình dục và nếu khám phụ khoa ở những nơi kém uy tín sẽ gây hậu quả gì?

Nhiều người cho rằng, bệnh viêm nhiễm âm đạo chỉ tìm đến những phụ nữ đã quan hệ tình dục. Quan điểm của BS về vấn đề này như thế nào ạ?

- Tuy vậy, dường như cha mẹ khó chấp nhận điều này, các em mang tâm lý lo sợ dẫn đến việc thăm khám tại các cơ sở kém uy tín. Điều này sẽ khiến các bé gái đối diện với rủi ro nào?

- Theo BS, các bậc phụ huynh nên làm gì để thuyết phục các bé gái đang ở độ tuổi “ẩm ương”? Và người bác sĩ khi tiếp cận với tình huống này, cần xử trí như thế nào để bé tiếp nhận điều trị?

BS.CK2 Võ Thị Mỹ Hạnh trả lời: Nguyên nhân của viêm âm đạo đa phần do quan hệ tình dục. Bên cạnh đó cũng xảy ra ở các trường hợp như tuổi mãn kinh, tiền mãn kinh khi thay đổi nội tiết; xảy ra ở các trẻ em gái… và nhiều lứa tuổi khác.

Trong những trường hợp cha mẹ có con gái tuổi vị thành niên, dậy thì bắt đầu có những triệu chứng ngứa hoặc khó chịu vùng kín. Lúc này, cha mẹ phải thật tâm lý, ngồi nói chuyện với con và tìm hiểu, hướng con đến các cơ sở y tế gặp bác sĩ sản phụ khoa để khám và tìm ra nguyên nhân.

Ở các bé gái có rất nhiều nguyên nhân như tình trạng nhiễm giun sán; sử dụng quần lót không phù hợp, không đúng cách (quần quá chật); đi đến nơi có nguồn nước lạ có thể bị huyết trắng; hoặc do các thói quen xấu của các bé như vệ sinh không đúng cách,…

Khi tiếp nhận, các bác sĩ phải tâm lý, nói chuyện nhẹ nhàng, dịu dàng giải thích, không nên xem các bé như người lớn, phải dùng từ ngữ phù hợp với lứa tuổi để thuyết phục bé đồng ý cho bác sĩ khám.

Đối với trường hợp phụ huynh đưa bé đến thăm khám ở những nơi không chuyên nghiệp có thể bác sĩ ở đó sẽ giải thích không tận tình; bày vẽ ra nhiều chi phí xét nghiệm hoặc đưa ra các phương thức điều trị không hợp lý gây tốn kém, thậm chí ảnh hưởng đến tâm sinh lý của trẻ. Khi đến Bệnh viện Hùng Vương hoặc các bệnh viện sản phụ khoa thì tình trạng đã nặng hơn.

Do đó, cha mẹ nên chọn cho con nơi có uy tín, đội ngũ bác sĩ sản phụ khoa chuyên nghiệp thì khi khám bệnh sẽ nhanh khỏi hơn.

Phần 2: Viêm âm đạo có chữa dứt điểm được không?

Phần 3: Những điều cần lưu ý trong quá trình điều trị viêm âm đạo khi mang thai

Chương trình Radar Sản phụ khoa do Bệnh viện Hùng Vương phối hợp cùng AloBacsi thực hiện, phát sóng định kỳ vào thứ 4 của tuần 1 và tuần 3 mỗi tháng trên các nền tảng của AloBacsi và Bệnh viện Hùng Vương.

Số thứ 4 của chương trình sẽ tiếp tục lên sóng vào lúc 19h, thứ 4 ngày 3/4/2024 bàn luận về chủ đề nhận được sự quan tâm của đông đảo chị em phụ nữ trong thời gian qua, đó là dự phòng và điều trị bệnh lý sàn chậu sau sanh. Mời bạn đọc/khán thính giả đón xem.