Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy đĩa đệm cột sống thoát ra khỏi vị trí bình thường trong vòng sợi, chèn ép vào ống sống hay các rễ dây thần kinh gây đau cột sống. Bất kỳ đoạn cột sống nào cũng có thể bị thoát vị đĩa đệm nhưng phổ biến nhất là thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng và thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, do các vị trí này chịu nhiều ảnh hưởng nhất từ thói quen sinh hoạt hằng ngày.

Thoát vị đĩa đệm cột sống được chia làm 4 giai đoạn:

- Giai đoạn 1: Đĩa đệm bắt đầu biến dạng nhưng vòng bao xơ chưa rách. Người bệnh có thể thỉnh thoảng bị tê tay, tê chân, không đau nhức nên hầu hết không ai phát hiện mình đang mắc bệnh.

- Giai đoạn 2: Vòng xơ rách một phần, nhân nhầy bắt đầu thoát ra ngay chỗ vòng xơ bị suy yếu, đĩa đệm phình to, tuy nhiên cơn đau vẫn chưa rõ ràng.

- Giai đoạn 3: Vòng xơ rách toàn phần, nhân nhầy lồi ra ngoài và chèn ép rễ thần kinh. Đa số khi đến giai đoạn này, người bệnh mới bắt đầu điều trị khi đã trải qua sự hành hạ của các cơn đau.

- Giai đoạn 4: Đây là giai đoạn nguy hiểm nhất. Tình trạng chèn ép rễ thần kinh diễn ra lâu ngày gây biến chứng nguy hiểm. Cơn đau nhức dữ dội và dai dẳng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tâm lý người bệnh.

1. Nguyên nhân dân văn phòng dễ gặp tình trạng thoát vị đĩa đệm cột sống

Có nhiều yếu tố trong cuộc sống tác động dẫn đến tình trạng thoát vị đĩa đệm cột sống. Đối với dân văn phòng, có một số nguyên nhân dẫn đến thoát vị đĩa đệm cột sống như:

a. Ngồi làm việc không đúng tư thế và ít vận động

Nhân viên văn phòng với đặc thù công việc là phải ngồi một chỗ trong một tư thế suốt nhiều giờ liền, rất ít khi đi lại hoặc vận động. Đây chính là nguyên nhân khiến cho cột sống phải chịu áp lực lớn, đĩa đệm giữa hai đốt sống bị tăng áp lực, dễ thoát vị ra phía ngoài, chèn vào các rễ thần kinh tủy sống và gây đau đớn.

Theo thời gian, đường cong sinh lý của cột sống dần biến mất, dẫn đến nhiều nguy cơ mắc các bệnh xương khớp như thoái hóa cột sống, đau lưng, nghiêm trọng hơn là thoát vị đĩa đệm.

Chưa kể nhiều người thường có thói quen làm việc ngồi trong các tư thế khác nhau như khom lưng, còng lưng, buông thõng vai xuống từ đó dẫn đến đau mỏi lưng, vai gáy và tổn thương cơ bắp. Thói quen này kéo dài từ ngày này sang ngày khác, đây chính là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý xương khớp cho dân văn phòng.

b. Thường xuyên căng cơ lặp đi lặp đi lặp lại 

Do đặc thù công việc phải ngồi một chỗ 8 tiếng/ 1 ngày và ít vận động nên hầu hết nhân viên văn phòng sẽ thực hiện một số động tác lặp đi lặp lại nhiều lần trong ngày.

Điều này sẽ dẫn đến chỉ căng một số nhóm cơ nhất định trong suốt quá trình làm việc, làm gia tăng áp lực lên cột sống mỗi ngày, tăng nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm.

c. Thói quen ăn uống và nghỉ ngơi chưa hợp lý

Một lý do tiếp theo khiến dân văn phòng dễ bị thoát vị đĩa đệm đó là công việc tuy khá nhẹ nhàng nhưng thời gian nghỉ ngơi rất ít và kéo theo nhiều áp lực công việc. Ngoài ra, nhiều nhân viên văn phòng không có đủ thời gian để chuẩn bị cho bản thân một bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng. 

Tình trạng này kéo dài là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh ở dân văn phòng, trong đó có cả thoát vị đĩa đệm cột sống.

Mặc dù không phải trường hợp thoát vị đĩa đệm nào cũng có thể chuyển biến thành bệnh. Có những trường hợp người bệnh không có triệu chứng, nhưng cũng có rất nhiều người có biểu hiện đau lưng âm ỉ, đau mỏi vai gáy kéo dài, gây ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống.

d. Thói quen nằm ngủ trên ghế vào buổi trưa

Do không được trang bị giường để nghỉ ngơi vào mỗi buổi trưa nên đa số nhân viên văn phòng đã dùng ghế ngồi hay bàn làm việc. Tuy nhiên, việc ngồi ngủ trên ghế, gục mặt trên bàn lâu ngày có thể khiến hình dáng cột sống thay đổi, máu lưu thông không đều, dẫn đến nhiều hậu quả về xương khớp và sức khỏe…

Xem thêm: Điều trị và phòng ngừa thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

2. Tư thế ngồi cho dân văn phòng tránh bị thoát vị đĩa đệm

Tư thế ngồi làm việc chưa đúng là một trong những nguyên nhân khiến dân văn phòng dễ bị thoát vị đĩa đệm cột sống. Chính vì vậy, một tư thế ngồi làm việc đúng là rất cần thiết đối với người bị thoát vị đĩa đệm, cũng như phòng tránh nguy cơ cho những người chưa mắc.

Để có một tư thế ngồi làm việc đúng cho dân văn phòng, cần lưu ý 4 điều sau:

- Cách để chân khi làm việc: Khi ngồi làm việc trên ghế, chân tạo thành một góc uốn cong 90 độ, hai bàn chân tiếp xúc hoàn toàn với mặt sàn. Đặc biệt, đối với phụ nữ khi ngồi làm việc nên bỏ giày cao gót để cảm thấy thoải mái hơn và không ngồi vắt chéo chân.

- Ngồi thẳng lưng khi làm việc: Đầu tiên bạn nên lựa chọn ghế có độ cao vừa phải, lưng cần giữ thẳng và dựa nhẹ vào lưng ghế, tốt nhất nên đặt một chiếc gối nhỏ, mềm ở sau thắt lưng để giảm áp lực nên cột sống.

- Cách để tay khi làm việc: Khi làm việc hai tay cần gập một góc 90 độ, phần dưới cánh tay đặt trên bàn. Bàn tay không tì mạnh vào bàn phím, cổ tay vận động linh hoạt để không bị nhức mỏi.

- Cố gắng giữ thẳng đầu và cổ khi làm việc: Khi làm việc cần điều chỉnh độ cao của ghế và khoảng cách với bàn làm việc sao cho tầm mắt nhìn vuông góc với màn hình máy tính

3. Giải pháp cho nhân viên văn phòng bị thoát vị đĩa đệm cột sống

Trên thực tế, dù dân văn phòng dễ bị thoát vị đĩa đệm nhưng nếu phát hiện sớm thì sẽ không khó điều trị. Tuy nhiên, với căn bệnh này đĩa đệm sẽ rất khó để phục hồi hoàn toàn nếu không tìm ra phương pháp điều trị phù hợp. Có rất nhiều phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm cho dân văn phòng như dùng thuốc, tập luyện các bài tập chữa thoát vị đĩa đệm, sử dụng các loại thuốc nam…

Nếu ở giai đoạn muộn, người bệnh bắt đầu xuất hiện nhiều biến chứng, khi đó bác sĩ bắt buộc phải chỉ định phẫu thuật mổ thoát vị để ngăn bệnh tiến triển nặng hơn. Do vậy khi phát hiện các triệu chứng như đau mỏi lưng hoặc vùng cổ vai gáy hay nghi ngờ bản thân có những biểu hiện của bệnh thoát vị đĩa đệm, người bệnh nên đi khám ngay để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

Xem thêm: Nguyên nhân và triệu chứng của thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

4. Phòng ngừa thoát vị đĩa đệm cột sống cho dân văn phòng

Do những người làm việc văn phòng dễ bị thoát vị đĩa đệm nên các biện pháp phòng tránh thoát vị đĩa đệm cột sống cho dân văn phòng là rất cần thiết.

Dưới đây là một số cách phòng ngừa thoát vị đĩa đệm cho dân văn phòng  cần biết: 

- Chú ý thay đổi tư thế khi làm việc: Tốt nhất sau 45 - 60 phút làm việc ngồi liên tục, nên đứng lên đi lại nhẹ nhàng hoặc tập các bài tập tại chỗ để thư giãn gân cốt.

- Lựa chọn tư thế ngồi đúng như đã trình bày ở phần trên.

- Thường xuyên rèn luyện sức khỏe, tập luyện thể dục, thể thao: Ngoài giờ làm việc, nên thường xuyên vận động, tập luyện vào buổi sáng hoặc buổi tối để phòng tránh bệnh thoát vị đĩa đệm cho dân văn phòng.

- Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý là điều cần thiết để có một cơ thể khỏe mạnh, phòng tránh nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm. Những chất bạn nên bổ sung qua thực phẩm bao gồm canxi, omega 3, vitamin D, C, E, A, K…

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng