Tỷ lệ ung thư dương vật ở người trẻ tuổi đang gia tăng

Xin hỏi BS, ung thư dương vật là bệnh lý như thế nào? Nhóm người nào và độ tuổi nào thường có nguy cơ mắc ung thư dương vật?

ThS.BS Trần Đoàn Thiên Quốc trả lời: Ung thư dương vật là một bệnh lý ác tính, tế bào ác tính sinh sản liên tục và có nguy cơ xâm lấn. Ung thư dương vật là ung thư tại cơ quan sinh dục nam. Dương vật là một cơ quan quan trọng của đàn ông, vừa có chức năng đi tiểu, vừa có chức năng về tình dục, sinh sản.

Ung thư dương vật vẫn còn khá xa lạ với nhiều người vì tỷ lệ ung thư dương vật khá thấp. Tại Mỹ, trong 100.000 người thì có chưa đến 1 người mắc bệnh này. Hiện nay, ở những nước đang phát triển, tỷ lệ ung thư dương vật dường như đang tăng lên, kèm theo bệnh lý do virus HPV gây ra.

Ung thư dương vật rất ít khi gặp ở những người trẻ mà thường gặp ở độ tuổi 50 trở lên. Tuy nhiên, do dịch HPV vừa nhắc đến, hiện nay, tại Khoa Nam học của Bệnh viện Bình Dân ghi nhận số lượng các bạn bị ung thư dương vật khá nhiều và đó là một vấn đề đáng quan ngại.

Những nguyên nhân dẫn đến ung thư dương vật

Ngoài nguyên nhân do dịch HPV, còn có nguyên nhân nào khác khiến tỉ lệ người trẻ mắc ung thư dương vật ngày càng gia tăng, thưa BS?

ThS.BS Trần Đoàn Thiên Quốc trả lời: Theo hướng dẫn điều trị của những hiệp hội uy tín trên thế giới, khi kiểm tra trên những người bị ung thư dương vật, tỷ lệ bệnh nhân nhiễm HPV rất cao, lên đến 50 - 60% tại những nước đang phát triển.

Khi virus HPV xâm nhập vào cơ thể sẽ gây biến đổi các tế bào và làm tăng nguy cơ ung thư dương vật. HPV đã được biết đến từ lâu và được chứng minh là virus gây ung thư cổ tử cung ở phụ nữ. Ở nam giới, vẫn chưa có đủ bằng chứng để khẳng định HPV là nguyên nhân gây ung thư dương vật nhưng vẫn là một yếu tố nguy cơ. Tỷ lệ HPV tăng lên, tỷ lệ ung thư dương vật dường như cũng tăng theo.

Ngoài nguyên nhân do HPV gây ra, những nguyên nhân khác thường gặp là:

- Hẹp da quy đầu: Da quy đầu trùm lên quy đầu của dương vật và không trồi ra được. Khi đi tiểu hoặc khi quan hệ tình dục, những chất tiết không thoát hết ra ngoài mà tích tụ ở trong, theo thời gian sẽ gây viêm nhiễm bên trong.

- Nhiễm các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục mãn tính

- Tổn thương tiền ung: Những tổn thương này là lành tính nhưng nếu không điều trị một cách triệt để thì trong tương lai có thể chuyển dạng, biến thành ung thư.

Làm thế nào để phòng tránh ung thư dương vật?

Nhờ BS chia sẻ thêm về những lợi ích của việc tiêm vaccine HPV cho nam giới trong việc phòng tránh ung thư dương vật. Ngoài vaccine, hiện nay có những phương pháp nào để phòng tránh căn bệnh này?

ThS.BS Trần Đoàn Thiên Quốc trả lời: Trước đây, vắc xin HPV có tên là vắc xin ngừa ung thư cổ tử cung, được tiêm cho nữ giới từ 13, 14 tuổi để ngừa bệnh lý ung thư cổ tử cung. Qua nhiều nghiên cứu, bước đột phá hiện nay là thấy được vắc xin HPV không chỉ có tác dụng ngừa ung thư cổ tử cung ở nữ mà được một số hiệp hội lớn khuyến khích tiêm cho nam để ngừa ung thư dương vật.

Ngoài vắc xin HPV, những cách phòng ngừa ung thư dương vật là:

- Nếu có hẹp da quy đầu, da quy đầu không tuột lên được, khó khăn khi quan hệ tình dục, bạn nam nên cắt da quy đầu để vệ sinh tốt hơn, không bị đóng các chất cặn, chất dịch bên trong khi quan hệ tình dục, đồng thời phòng ngừa những bệnh lý lây truyền qua đường tình dục.

- Nên có chế độ sinh hoạt quan hệ tình dục lành mạnh, một vợ một chồng. Nếu nghi ngờ đối tác có nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, phải ngừng quan hệ và đi khám ngay. Phải sử dụng bao cao su để phòng ngừa các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục.

Hẹp bao quy đầu nhưng không khám sớm, dẫn đến ung thư dương vật

BS có thể chia sẻ một vài trường hợp cụ thể bệnh nhân đến khám tại khoa Nam học của Bệnh viện Bình Dân, độ tuổi bệnh nhân dao động trong khoảng nào và đến khám trong tình huống như thế nào?

ThS.BS Trần Đoàn Thiên Quốc trả lời: Trong năm nay, tôi gặp khá nhiều các bạn trẻ đến khám, trong đó có 2 trường hợp đặc biệt. Trường hợp đầu tiên là một bạn nam độc thân, 28 tuổi, đến khám vì có vết loét trên dương vật. Bạn đã khám và điều trị ở bệnh viện tuyến quận, uống thuốc thời gian dài nhưng không hết.

Qua thăm khám, tôi nhận thấy đây là vết loét không bình thường, nguy cơ là ung thư. Tôi đã làm phẫu thuật cắt khối u đó và gửi đi giải phẫu bệnh. Kết quả cho thấy đó là ung thư dương vật, vết loét ở giai đoạn sớm T1. Sau đó chúng tôi thực hiện phẫu thuật cắt trọn khối u và tạo hình lại dương vật cho bệnh nhân.

Bệnh nhân được theo dõi đến nay là 3 tháng và kết quả khá tốt. Bạn nam có ý đính lập gia đình trong năm sau nên việc phát hiện bệnh sớm là rất may mắn. Tuy nhiên, nhiều trường hợp không được may mắn như vậy.

Gần đây, một bạn nam mới chỉ 24 tuổi ở TPHCM bị hẹp da quy đầu bẩm sinh nhưng không đi cắt. Sau này, phần phía dưới da quy đầu sưng to lên nhưng không đau. Vì ngại nên bạn không dám nói với bố mẹ. Đến khi khối này sưng quá to, bạn mới đi khám và kết quả đáng buồn là bị ung thư dương vật giai đoạn T3, ăn vào gần hết dương vật, xâm lấn các hạch ở bẹn hai bên.

Trường hợp này bắt buộc phải cắt bỏ dương vật, cắt sát tận gốc và phẫu thuật nạo hạch bẹn hai bên. Hiện tại, bệnh đáp ứng khá tốt nhưng vấn đề sinh sản gặp khó khăn. Nếu bệnh lý ung thư của bệnh nhân ổn định trong vài năm, chúng tôi sẽ tìm cách để tạo hình lại dương vật.

Phải cắt bỏ toàn bộ dương vật nếu ung thư đến giai đoạn xâm lấn

Hiện nay có những phương pháp nào để điều trị ung thư dương vật? Bệnh viện Bình Dân thường áp dụng những phương pháp nào để điều trị cho bệnh nhân, thưa BS?

ThS.BS Trần Đoàn Thiên Quốc trả lời: Thực tế, tỷ lệ người bị ung thư dương vật rất thấp. Ngay tại một trung tâm lớn ở Hà Lan, trong một năm chỉ gặp khoảng 20 - 30 trường hợp. Bệnh viện Bình Dân là một trung tâm nam khoa lớn ở Việt Nam, mỗi tuần đều có những trường hợp ung thư dương vật phải điều trị. Chưa có con số thống kê chính xác nhưng ước tính trong năm 2023, bệnh viên tiếp nhận tới 200 trường hợp.

Khi bị ung thư, việc trước mắt là phải giải quyết khối u ung thư đó. Với ung thư ở giai đoạn sớm, có thể phẫu thuật để cắt bỏ khối u. Nhưng nếu đã đến giai đoạn trễ, giai đoạn xâm lấn, gian đoạn T2 - T3 - T4, có những trường hợp phải cắt bỏ toàn bộ dương vật.

Ung thư dương vật sẽ xâm lấn vào những hạch ở vùng bẹn hai bên. Ngoài điều trị khối u nguyên phát, chúng tôi phải nạo hạch cả hai bên bẹn bằng những đường mổ rất lớn, để lại nhiều hậu quả cho sức khỏe của bệnh nhân.

Ở giai đoạn di căn xa, xâm lấn nhiều vị trí, cần phải hóa trị, xạ trị để hỗ trợ thêm.

Ung thư dương vật thường phát hiện ở giai đoạn muộn

Xin hỏi BS, đa số bệnh nhân đến Bệnh viện Bình Dân đang ở giai đoạn nào và tiên lượng điều trị như thế nào?

ThS.BS Trần Đoàn Thiên Quốc trả lời: Thực tế đáng buồn là mặc dù dương vật là một cơ quan ở phía ngoài và có thể nhìn thấy mỗi khi đi vệ sinh, tắm rửa nhưng đa số bệnh nhân đến Bệnh viện Bình Dân ở giai đoạn khá muộn, T2 (ung thư ăn vào khoảng 1/3 dương vật) hoặc T3 (ung thư gần như ăn hết toàn bộ dương vật).

Ung thư xâm lấn đến đâu, bắt buộc phải cắt tới đó. Chẳng hạn trường hợp T2 phải cắt bỏ một nửa dương vật, người đàn ông gần như không còn khả năng quan hệ tình dục nhưng vẫn có thể đi tiểu đứng. Nhưng với những trường hợp T3, T4 (ung thư xâm lấn cả những cơ quan xung quanh), bắt buộc phải cắt toàn bộ dương vật và mở đường tiểu xuống thấp hơn. Những bệnh nhân này hầu như không thể nào đứng để đi tiểu mà phải tiểu ngồi.

Đây là một trong những tác động tâm lý hết sức nặng nền đối với bệnh nhân, có bệnh nhân cảm thấy mình không còn là đàn ông nữa.

Ngoài ra, với những bệnh nhân bị xâm lấn ở hai bên bẹn, phải nạo hạch, những đường mổ dài còn ảnh hưởng đến việc đi lại, sinh hoạt, chơi thể thao, từ đó ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống.

Phát hiện sớm ung thư dương vật có thể nâng cao tỉ lệ sống còn của bệnh nhân

Trường hợp bệnh nhân phát hiện ung thư dương vật ở giai đoạn sớm thì khả năng giữ được cơ quan sinh dục và tiên lượng sống sẽ như thế nào, thưa BS?

ThS.BS Trần Đoàn Thiên Quốc trả lời: Những trường hợp phát hiện sớm ở giai đoạn T1 hoặc T2, khối u chỉ mới xuất hiện trên quy đầu của dương vật, có thể cắt bỏ khối u và dung mô của những cơ quan xung quanh tạo hình lại dương vật toàn vẹn. Khi tạo hình lại được, khả năng đi tiểu và khả năng quan hệ tình dục, khả năng sinh sản của bệnh nhân vẫn bình thường.

Những trường hợp được phát hiện sớm cũng có tỷ lệ sống rất cao, lên đến hơn 80% sau 5 năm. Ngược lại, những trường hợp đã xâm lấn, đã di căn xa, ngay cả tại chỗ T2, T3, tỷ lệ sống giảm xuống chỉ còn hơn 10 - 20%.

Không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sống của bệnh nhân, ung thư dương vật còn ảnh hưởng đến chất lượng sống, ảnh hưởng rất nhiều đến vấn đề tình dục, sinh sản. Những trường hợp di căn xa thì có tiên lượng xấu.

Cơ quan sinh dục có thể nhìn thấy được, nên những trường hợp di căn xa sẽ làm bệnh nhân rất đau khổ và đau đớn. Cơ quan sinh dục có rất nhiều dây thần kinh nên bệnh nhân luôn cảm thấy khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Viêm nhiễm vùng cơ quan sinh dục thường rất hôi, ảnh hưởng không chỉ với bệnh nhân mà còn ảnh hưởng cả những người sống chung. Điều này tạo ra tác động ảnh hưởng đến vấn đề tâm lý và chất lượng sống của người bệnh.

Tạo hình dương vật bằng mô của các cơ quan khác

Những trường hợp phát hiện ở giai đoạn muộn, phải cắt một phần hoặc toàn bộ dương vật, có cách nào để giữ được chức năng sinh sản về sau cho bệnh nhân không?

ThS.BS Trần Đoàn Thiên Quốc trả lời: Như đã nói, hai chức năng quan trọng của dương vật là chức năng tình dục và chức năng sinh sản. Với những trường hợp phát hiện sớm, đa số có thể bảo tồn được chức năng tình dục, vấn đề sinh sản cũng được giữ lại theo đó.

Với những trường hợp phải cắt một nửa hoặc cắt toàn bộ dương vật, hiện nay tại khoa Nam học của Bệnh viện Bình Dân đã có thể dùng những mô ở cơ quan khác để tạo hình dương vật mới hoàn toàn. Mục đích đầu tiên là giúp người bệnh có thể đi tiểu bình thường. Khi vấn đề đi tiểu đã ổn định, chúng tôi sẽ gắn những dụng cụ, ví dụ mổ để đặt thể hang nhân tạo, giúp bệnh nhân có thể quan hệ tình dục được.

Khi bệnh nhân có thể đi tiểu được, xuất tinh được tốt, chúng tôi mới để cập đến vấn đề sinh sản của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân gặp khó khăn, không thể sinh sản tự nhiên, có thể lấy tinh trùng trong tinh hoàn để tiến hành thụ tinh nhân tạo.

Chỉ tạo hình dương vật khi đã kiểm soát tốt vấn đề ung thư

Với những trường hợp phải cắt bỏ dương vật vì ung thư dương vật, có phương pháp nào có thể tái tạo lại cơ quan sinh dục cho bệnh nhân không, thưa BS?

ThS.BS Trần Đoàn Thiên Quốc trả lời: Nếu dương vật gần như bị cắt cụt hoàn toàn, cách phổ biến nhất là sử dụng mô vùng trước cánh tay để tạo thành dương vật mới hoàn toàn. Đây là một phẫu thuật rất lớn. Để có thể thực hiện được, trước hết phải kiểm soát tốt vấn đề ung thư của bệnh nhân, nghĩa là trong 1 - 2 năm ung thư không bị tái phát. Bệnh nhân có thể sinh hoạt tốt và có nhu cầu tạo hình để khôi phục sinh hoạt như trước khi bị ung thư.

Nếu tạo hình lên ung thư không được kiểm soát sẽ gây ra biến chứng nặng nề cho bệnh nhân.

Phòng tránh ung thư dương vật

Xin hỏi BS, nam giới chăm sóc, quan sát dương vật như thế nào để kịp thời phát hiện những bất thường ở đường sinh dục, cũng như phòng tránh được căn bệnh ung thư dương vật?

ThS.BS Trần Đoàn Thiên Quốc trả lời: Để phòng ngừa, chúng ta cần quay lại các yếu tố nguy cơ của ung thư dương vật. Một trong những yếu tố nguy cơ chính là HPV. Chúng ta cần phải có mối quan hệ lành mạnh, chỉ quan hệ với vợ hoặc bạn gái duy nhất, không có các mối quan hệ ngoài luồng để hạn chế những bệnh lây qua đường tình dục, hạn chế việc lây nhiễm HPV.

Nếu vẫn còn lo ngại về việc bị nhiễm HPV hoặc đã từng bị sùi mào gà, tôi khuyến khích mọi người nên tiêm ngừa HPV, mục đích là tăng cường sức đề kháng, hạn chế sùi mào gà tái phát và giúp phòng ngừa nguy cơ ung thư về sau.

Các bạn trẻ, thanh thiếu niên mới lớn nếu thấy da quy đầu của mình bị hẹp, khó tuột thì nên đi cắt da quy đầu sớm, vừa phòng ngừa được vấn đề viêm nhiễm, vừa giúp quan hệ tình dục tốt hơn.

Nếu nhận thấy trên vùng cơ quan sinh dục, trên dương vật, trên bìu có những tổn thương lạ, xuất hiện kéo dài trên 1 - 2 tuần, nên đến bệnh viện khám, gặp các bác sĩ chuyên về nam khoa để kiểm tra. Có thể những tổn thương này là bình thường nhưng cũng có thể là những tổn thương tiền ung thư, ung thư. Phát hiện kịp thời và điều trị sớm sẽ giúp bảo tồn cơ quan sinh dục và bảo tồn chức năng sinh sản tốt hơn.