Nội soi cắt polyp đường tiêu hóa: cắt trọn polyp, sinh thiết và theo dõi sau cắt

1. Polyp tiêu hóa thường phát hiện ở dạ dày và đại tràng

Tại Bệnh viện Bình Dân, số ca nội soi polyp chiếm tỷ lệ ra sao so với tổng số ca nội soi tiêu hóa? Trong đa số các trường hợp, polyp nằm ở đoạn nào của đường tiêu hóa?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng - Phó Trưởng khoa Nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Bình Dân (TPHCM) trả lời: Tại Bệnh viện Bình Dân, số ca cắt polyp nội soi chiếm tỷ lệ từ 6 - 7,5% trong tổng số các ca nội soi.

Polyp ống tiêu hóa là những tổn thương từ lớp niêm mạc của đường tiêu hóa, đội vào trong lòng ống tiêu hóa. Polyp ống tiêu hóa có thể xuất hiện suốt chiều dài đường tiêu hóa, từ miệng đến hậu môn.

Vị trí thường phát hiện polyp nhất là dạ dày và đại tràng; ở thực quản và ruột non ít gặp hơn.

2. Polyp dưới 5mm có thể xử lý ngay trong lần nội soi đầu tiên

Khi phát hiện polyp, trường hợp nào có thể xử lý trong cuộc nội soi và trường hợp nào phải tiến hành xử lý sau?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng trả lời: Các polyp có kích thước nhỏ < 5mm có thể dùng kìm sinh thiết để sinh thiết trọn trong lần nội soi đầu tiên. Với các polyp có kích thước lớn hơn, bác sĩ nội soi cần trao đổi với người bệnh, tư vấn, hướng dẫn về những tai biến, biến chứng có thể xảy ra, dù rất thấp.

Polyp có kích thước lớn hơn, trên 20mm, không cuống hoặc những polyp nằm ở vị trí khó, người bệnh phải nhập viện để tiện theo dõi sau khi cắt. Bệnh nhân sẽ được xuất viện sớm, khi đảm bảo rằng không có biến chứng xảy ra.

3. Xử trí thế nào khi phát hiện polyp đường tiêu hóa?

Thưa BS, có phải tất cả polyp đều cần phải sinh thiết? Mất bao lâu sẽ có kết quả sinh thiết ạ?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng trả lời: Theo y văn thế giới, trên 95% polyp ống tiêu hóa có thể hóa ác sau 5 năm, 10 năm hoặc hơn thế nữa. Vì thế thái độ xử trí đúng đắn nhất là cắt tất cả polyp phát hiện được qua nội soi.

Các polyp này sẽ được gửi giải phẫu bệnh. Kết quả sẽ có sau 3 - 5 ngày.

4. Chuẩn bị gì trước khi nội soi đường tiêu hóa?

Trước khi nội soi, người bệnh cần làm những xét nghiệm nào, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng trả lời: Để ca cắt polyp thành công và hiệu quả nhất, người bệnh cần chuẩn bị ruột sạch. Vấn đề này sẽ được nhân viên tại khoa hướng dẫn và giúp đỡ tận tình.

Những bệnh nhân trên 50 tuổi hoặc những người có bệnh lý nền cần làm thêm một số xét nghiệm để tầm soát nguy cơ chảy máu, nguy cơ tim mạch. 

5. Các phương pháp cắt polyp tiêu hóa tại Bệnh viện Bình Dân

Tại Bệnh viện Bình Dân đang có những kỹ thuật nội soi đường tiêu hóa tân tiến nào, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng trả lời: Bệnh viện Bình Dân là bệnh viện tuyến cuối của ngoại khoa. Khoa Nội soi tiêu hóa được trang bị đầy đủ dụng cụ để cắt polyp cũng như dụng cụ để xử trí những tình huống xảy ra biến chứng sau khi cắt polyp.

Các bác sĩ tại Khoa Nội soi tiêu hóa đang thực hiện phương pháp cắt polyp bằng cách cắt hớt niêm mạc và cắt dưới niêm để điều trị những trường hợp polyp lớn, không cuống hoặc tổn thương ung thư sớm đường tiêu hóa.

Đây là hai phương pháp cắt polyp tân tiến nhất hiện nay.

6. Cắt polyp có được xuất viện trong ngày không?

Tại Bệnh viện Bình Dân, một ca cắt polyp đường tiêu hóa sẽ kéo dài trong bao lâu. Bệnh nhân có cần lưu lại bệnh viện để theo dõi sau đó không hay sẽ được xuất viện trong ngày, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng trả lời: Đường tiêu hóa khá dài nhưng được sắp xếp gọn gàng trong khoang ổ bụng chật hẹp, vì thế sẽ có nhiều đoạn gập góc. Tùy theo vị trí mà xử trí polyp trong đường tiêu hóa sẽ có độ khó khác nhau. Ngoài ra, polyp của mỗi người bếnh sẽ có hình thái khác nhau.

Thời gian cắt polyp phụ thuộc vào 3 yếu tố chính: polyp có cuống hay không; cuống polyp to hay nhỏ; vị trí và kích thước của polyp.

Đa số bệnh nhân sau khi cắt polyp được xuất viện trong ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp có polyp lớn trên 20mm, không cuống hoặc các polyp nằm tại vị trí khó cần phải nằm viện theo dõi sát tình trạng sức khỏe.

7. Điều trị các bệnh lý ruột non thuận lợi hơn nhờ phát triển công nghệ nội soi

Chúng ta thường ít khi nghe nhắc đến nội soi ruột non. Nhờ BS giải thích lý do vì sao? Nếu có polyp ở ruột non, việc xử lý có gặp nhiều khó khăn không ạ?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng trả lời: Chiều dài của ruột non khoảng 5 - 9m, được sắp xếp gọn gàng trong ổ bụng nên sẽ có nhiều chỗ gập góc. Ngoài ra, ruột non cũng khá di động nên việc nội soi ruột non bằng các loại máy thông thường của thế kỷ trước gặp nhiều khó khăn.

Đầu thế kỷ 21, nhờ vào sự phát triển của nội soi bằng viên nang và các dụng cụ nội soi ruột non chuyên biệt, việc nội soi cơ quan này trong chẩn đoán và điều trị đã trở nên dễ dàng hơn. Bác sĩ có thể xử trí các bệnh lý ở ruột non thuận lợi, chẳng hạn như lấy dị vật, các tình huống chảy máu, nong bóng, cắt polyp...

8. Dinh dưỡng sau khi cắt polyp tiêu hóa

Bệnh nhân cần lưu ý gì về chế độ ăn uống trong thời gian đầu sau khi nội soi để cắt polyp, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng trả lời: Phần lớn bệnh nhân sau khi cắt polyp bằng nôi soi đều có thể ăn uống bình thường. Tuy nhiên cần lưu ý rằng ăn uống cũng là một vấn đề quan trọng trong quá trình phục hồi và giữ gìn sức khỏe.

Bệnh nhân nên tránh những đồ uống có cồn và có ga. Nên hạn chế những món ăn cay, nóng, chiên xào nhiều dầu mỡ.

Nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên đường tiêu hóa, giúp tiêu hóa dễ dàng hơn. Chú ý chọn các thực phẩm giàu dinh dưỡng, giàu vitamin.

Những ngày đầu sau khi cắt polyp, người bệnh nên ăn những thức ăn loãng, dễ tiêu, tránh các món nhiều chất xơ.

9. Nội soi cắt ployp bao lâu có thể ăn uống bình thường?

Sau khi nội soi cắt polyp đường tiêu hóa bao lâu thì người bệnh có thể trở về sinh hoạt bình thường, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng trả lời: Cắt polyp qua nội soi là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu, tránh sự đau đớn, khó chịu cho bệnh nhân. Người bệnh có thể ăn uống bình thường sau khoảng 2 tiếng.

10. Có cần bổ sung men vi sinh sau khi nội soi cắt polyp đường tiêu hóa không?

Nội soi cắt polyp có làm ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột không? Người bệnh có cần bổ sung thêm men vi sinh không, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng trả lời: Đây cũng là vấn đề mà nhiều người bệnh lo lắng. Tuy nhiên, nội soi cắt polyp đường tiêu hóa không ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột nên người bệnh không cần bổ sung bất cứ loại men vi sinh nào.

11. Tình trạng đi tiêu ra máu sau nội soi cắt polyp

Nhiều bệnh nhân cho biết họ đi cầu ra máu sau khi nội soi cắt polyp. Tình trạng này như thế nào là bình thường, như thế nào là bất thường phải quay lại bệnh viện để kiểm tra, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng trả lời: Sau khi cắt polyp đường tiêu hóa, bệnh nhân có thể gặp tình trạng có một ít máu khi đi cầu hoặc có một ít dây máu dính trong phân. Tình trạng này có thể tự hết sau vài ngày.

Nếu bệnh nhân đi cầu ra máu đỏ tươi với lượng tăng dần hoặc phân như hắc ín, có mùi khẳm, phân đen như bã cà phê, cần lập tức quay lại cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời.

12. Tái khám sau nội soi cắt polyp đề phòng tái phát

Xin hỏi BS, lịch tái khám sau nội soi cắt polyp đường tiêu hóa như thế nào?

BS.CK2 Nguyễn Văn Hùng trả lời: Polyp là tổn thương tiền ung thư và có thể tái phát sau khi cắt, do đó việc theo dõi là cực kỳ quan trọng.

Theo dõi qua nội soi là phương án tốt nhất. Sau khi cắt polyp 3 tháng, người bệnh cần quay lại bệnh viện để nội soi theo dõi. Nếu trong 3 năm không tái phát, lần tái khám kế tiếp có thể diễn ra sau 5 năm.