Những thắc mắc thường gặp về bệnh gout

1. Bệnh gout (thống phong) là bệnh gì?

Bệnh gout hay còn gọi là thống phong, là một loại viêm khớp đột ngột gây sưng đỏ và đau ở các khớp. Bệnh xảy ra khi axit uric tích tụ trong máu gây ra tình trạng viêm ở khớp.

Đặc trưng của bệnh gout là những cơn đau đột ngột giữa đêm gây sưng tấy ở khớp, đặc biệt là các khớp ở ngón chân cái, nhưng cũng có thể ảnh hưởng tới các khớp ở chân khác (đầu gối, mắt cá chân, bàn chân) và ít gặp hơn ở khớp tay (bàn tay, cổ tay, khuỷu tay). Cột sống cũng có thể bị ảnh hưởng, nhưng thường rất hiếm.

Mặc dù, bệnh có thể gây khó chịu và thậm chí làm cho người bệnh bị stress và mất ngủ trong thời gian dài do đây là bệnh mãn tính, gout vẫn có thể chữa trị được và có thể dễ dàng phòng tránh bệnh tái phát.

2. Biểu hiệu và triệu chứng bệnh gout như thế nào?

Dấu hiệu bệnh gout thường xảy ra đột ngột và vào ban đêm. Trong một số trường hợp, bệnh gout không có dấu hiệu ban đầu. Các biểu hiện của bệnh thường xuất hiện khi người bệnh đã từng mắc gout cấp tính hoặc mãn tính. Các triệu chứng chính của bệnh:

- Khớp đau đột ngột, dữ dội và sưng tấy và thường xảy ra vào sáng sớm.

- Cảm thấy nóng và đau nghiêm trọng ở khớp khi đụng vào.

-  Khớp chuyển sang màu sưng đỏ.

- Cảm thấy vùng xung quanh khớp ấm lên.

Các triệu chứng bệnh gout thường xuất hiện đột ngột vào ban đêm. Hầu hết các biểu hiện của bệnh gout thường kéo dài vài giờ trong 1 - 2 ngày. Tuy nhiên, đối với trường hợp nặng, cơn đau có thể xảy ra trong vòng vài tuần.

3. Bệnh gout gồm có mấy giai đoạn?

Theo các chuyên gia, bệnh gout được chia làm 4 giai đoạn gồm:

a. Giai đoạn đầu: Tăng Axit Uric máu

Trong giai đoạn này sẽ chưa xuất hiện các triệu chứng. Tuy nhiên, nồng độ Axit Uric cao hơn bình thường (trên 420µmol/l với nam và 360µmol/l với nữ). Trong giai đoạn này việc yêu cầu điều trị chưa thực sự cần thiết mà người bệnh nên kiểm soát bệnh bằng chế độ ăn uống và tập luyện khoa học.

b. Giai đoạn 2: Bệnh gout cấp tính

Vào giai đoạn thứ 2 này các tinh thể Urat đã tích tụ tại các khớp và lắng đọng thành mảng gây nên những cơn đau. Bên cạnh đó sẽ thấy đi kèm theo hiện tượng sưng khớp và nóng đỏ ở các khớp. Chủ yếu tập trung phổ biến ở ngón chân cái, mắt cá chân, khớp bàn chân, khớp đầu gối, cổ tay…

c. Giai đoạn 3: Ngủ đông

Kể từ khi bước vào giai đoạn bệnh gout cấp tính cho đến giai đoạn bệnh này sẽ mất một khoảng thời gian 5-10 năm tuỳ vào thể trạng cũng như chế độ ăn uống của từng người. Trong thời gian này, các cơn đau không xuất hiện thường xuyên mà theo chu kỳ. Bệnh nhận sẽ không phải chịu các cơn đau do bệnh gout cấp gây ra.

Tuy nhiên, các tinh thể muối Urat vẫn tiếp tục hình thành và lắng đọng ở vị trí các khớp. Để có thể kiểm soát các cơn đau do gout gây ra thì người bệnh cần duy trì hàm lượng Axit Uric trong máu ở mức 6.0mg/dl.

d. Giai đoạn 4: Gout mãn có tophi

Đây là giai đoạn cuối của bệnh gout. Lúc này các tinh thể muối Urat bám chắc vào tổ chức khớp tạo thành các hạt tophi trồi lên bề mặt dưới da gây biến dạng tay chân, làm suy giảm chức năng vận động. Người bị gout một khi đã đến giai đoạn này sẽ rất khó điều trị.

Xem thêm: Phân biệt gout mãn tính và cấp tính

4. Gout cấp tính là tình trạng như thế nào?

Bệnh gout cấp tính chính là giai đoạn thứ 2 của bệnh gout. Người bị bệnh gout cấp tính nếu không được điều trị kịp thời sẽ thường chuyển sang giai đoạn mạn tính với những biến chứng nguy hiểm. Bởi trong giai đoạn 3 các triệu chứng của bệnh gout không thể hiện rõ khiến cho nhièu người lầm tưởng tình trạng gout của mình đã được cải thiện. Các cơn đau do bệnh gout cấp gây nên chủ yếu do sự kích thích của một số yếu tố như: uống nhiều rượu bia, ăn nhiều hải sản hay thịt đỏ,…

Các triệu chứng thường gặp ở bệnh gout cấp:

- Các cơn đau nhức dữ dội do thoái hóa và viêm khớp dạng thấp.

- Tại các khớp ngón chân, ngón tay có hiện tượng sưng, nóng, đỏ.

- Triệu chứng của bệnh gout cấp có thể bùng phát và kéo dài trong vòng 6 - 24 giờ.

- Các cơn đau dữ dội gây ảnh hưởng tới giấc ngủ và cản trở hoạt động đi lại.

- Triệu chứng của bệnh gout cấp có xu hướng thuyên giảm và biến mất sau 3-10 ngày.

- Người bệnh ở giai đoạn bệnh gout cấp sẽ có cảm giác mệt mỏi, có thể kèm theo hiện tượng sốt đến 38 - 38,5 độ C.

5. Làm sao để nhận biết được gout mãn tính?

Bệnh gout mãn tính chính là tình trạng bệnh gout ở giai đoạn 4, khi các cục tophi đã xuất hiện.

Các dấu hiệu nhận biết bệnh gout mãn tính:

- Các cơn đau diễn ra từ từ và kéo dài hơn so với gout cấp tính.

- Tần suất cơn đau dày đặc và mức độ đau dữ dội hơn.

- Xuất hiện các hạt tophi ở nhiều vị trí trên cơ thể như vành tai, khớp bàn tay, bàn chân.

- Gây ra những tổn thương vĩnh viễn ở xương khớp, biến dạng sụn khớp.

- Suy giảm chức năng thận do lượng Axit Uric dư thừa gây nên.

Những bệnh nhân bị gout mãn tính cần cực kỳ cẩn trọng tránh làm cho các hạt tophi bị vỡ. Bởi nếu không may các hạt tophi bị vỡ ra rất dễ gây nhiễm trùng máu.

Dù là ở mức độ bệnh gout cấp tính hay mãn tính, người bệnh tuyệt đối không nên chủ quan. Nếu gặp phải các dấu hiệu trên, nên nhanh chóng đi kiểm tra nồng độ Axit Uric để chủ động phòng và điều trị bệnh, tránh những tổn hại nghiêm trọng có thể xảy ra.

6. Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị bệnh gout là gì?

Một số yếu tố có thể làm bạn tăng nguy cơ mắc bệnh gout, bao gồm:

- Tuổi tác và giới tính: nam giới dễ mắc bệnh gout hơn do cơ thể sản xuất nhiều axit uric hơn phụ nữ, tuy nhiên phụ nữ sau khi mãn kinh có mức axit uric gần bằng với nam giới.

- Di truyền: Tiền sử gia đình mắc bệnh gout cũng làm bạn tăng nguy cơ mắc bệnh

- Lối sống không lành mạnh: Uống nhiều rượu bia sẽ ảnh hưởng đến quá trình đào thải axit uric. Ngoài ra, chế độ ăn nhiều purine cũng làm tăng lượng axit uric trong cơ thể.

- Phơi nhiễm chì: Phơi nhiễm chì mãn tính có liên quan đến một số trường hợp bệnh gout.

- Thuốc: Thuốc có thể làm tăng nồng độ axit uric trong cơ thể; bao gồm một số loại thuốc lợi tiểu và thuốc có chứa salicylate.

- Béo phì

- Chấn thương hoặc phẫu thuật gần đây.

- Các vấn đề sức khỏe khác: Suy thận và các vấn đề về thận khác có thể làm giảm khả năng loại bỏ độc tố của cơ thể, dẫn đến tăng nồng độ axit uric. Các tình trạng khác liên quan đến bệnh gout bao gồm huyết áp cao và bệnh tiểu đường.

7. Bệnh gout có nguy hiểm không?

Bệnh gout có thể phát triển thành những tình trạng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như:

a. Bệnh gout tái phát

Một số người có thể không bao giờ gặp lại các dấu hiệu bệnh gout trong tương lai. Trong khi đó, một số khác tái phát bệnh nhiều lần mỗi năm. Thuốc có thể giúp ngăn ngừa các cơn bùng phát ở những người bị bệnh gout tái phát. Nếu không được điều trị, bệnh gout có thể gây mòn và phá hủy khớp.

b. Bệnh gout tiến triển

Nếu không điều trị, bệnh gout sẽ khiến tinh thể uric tích tụ dưới da, tạo thành các khối u tophi. Tophi có thể phát triển ở một số khu vực như ngón tay, bàn tay, bàn chân, khuỷu tay hoặc gân Achilles. Tophi thường không gây đau, nhưng chúng có thể bị sưng và đau khi bùng phát cơn gout.

c. Sỏi thận

Tinh thể uric có thể tích tụ trong đường tiết niệu của những người bị bệnh gout, gây sỏi thận. Tình trạng này có thể được điều trị bằng thuốc.

Xem thêm: Những biến chứng nguy hiểm của bệnh gout

8. Các phương pháp chẩn đoán bệnh gout là gì?

Khi có những dấu hiệu và triệu chứng nghi ngờ bệnh gout, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện các xét nghiệm giúp chẩn đoán bệnh gout. Những xét nghiệm này có thể gồm:

- Xét nghiệm dịch khớp: Bác sĩ có thể sử dụng kim để lấy dịch từ các khớp bị ảnh hưởng và quan sát dưới kính hiển vi để xác định sự có mặt của tinh thể uric.

- Xét nghiệm máu: Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu để đo nồng độ axit uric và creatinine trong máu của bạn. Thực tế, một số người có nồng độ axit uric cao, nhưng không bao giờ gặp phải bệnh gout. Ngược lại, một số người có dấu hiệu và triệu chứng của bệnh gout, nhưng nồng độ axit uric trong máu vẫn bình thường.

- Chụp X-quang: X-quang khớp có thể giúp loại trừ các nguyên nhân gây viêm khớp khác.

- Siêu âm: Siêu âm cơ xương khớp có thể phát hiện các tinh thể uric trong khớp hoặc trong một tophi.

- Chụp CT năng lượng kép (DECT): Xét nghiệm hình ảnh này có thể phát hiện sự hiện diện của tinh thể uric trong khớp, ngay cả khi bạn không bị viêm cấp tính.

9. Những phương pháp điều trị bệnh gout là gì?

Phần lớn người bị gout có thể được điều trị bằng thuốc. Thuốc trị gout thường giúp làm giảm triệu chứng bệnh gout, đồng thời ngăn ngừa những đợt bùng phát và giảm thiểu nguy cơ gặp phải các biến chứng.

Các loại thuốc trị gout thường được sử dụng bao gồm:

- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID)

- Colchicine

- Corticosteroid

Các thuốc trên có tác dụng làm giảm viêm và đau ở những khu vực bị ảnh hưởng bởi bệnh gout và thường được dùng bằng đường uống.

Bác sĩ cũng có thể chỉ định một số thuốc để làm giảm sản xuất axit uric hoặc cải thiện chức năng của thận để loại bỏ axit uric khỏi cơ thể.

Nếu không được điều trị, một cơn gout cấp sẽ ở mức nghiêm trọng nhất trong khoảng từ 12 - 24 giờ sau khi khởi phát. Một người có thể phục hồi sức khỏe trong vòng 1 - 2 tuần mà không cần điều trị. Tuy nhiên, những cơn đau ở mức độ nặng hơn cũng có thể xuất hiện trong giai đoạn này.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng