Men vi sinh là chế phẩm có chứa các vi sinh vật có lợi

Nhờ BS giải thích, men vi sinh có nhiệm vụ gì đối với sức khỏe đường tiêu hóa nói riêng và sức khỏe toàn diện của trẻ nói chung?

BS.CK2 Nguyễn Thị Thu Hà trả lời: Bình thường, trong hệ đường ruột của con người bao giờ cũng có rất nhiều vi khuẩn, có để cả nghìn chủng loại vi khuẩn. Các vi khuẩn này được chia thành 2 nhóm: lợi khuẩn và vi khuẩn có hại.

Trong hoạt động bình thường của hệ tiêu hóa, lợi khuẩn và vi khuẩn có hại sống hòa bình với nhau. Khi có một bệnh lý hoặc một vấn đề gì đó làm thay đổi sự cân bằng này, những rối loạn liên quan đến đường ruột sẽ xuất hiện.

Men vi sinh mà chúng ta thường gọi thực chất là lợi khuẩn để đưa vào trong cơ thể, giúp cơ thể cân bằng lại khi lợi khuẩn và vi khuẩn có hại bị mất cân bằng.

Không nên lạm dụng men vi sinh

Men vi sinh thường được chỉ định trong những trường hợp nào và đối tượng nào bị chống chỉ định, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Thu Hà trả lời: Hiện tại, men vi sinh không có một chống chỉ định nào nhất định, có điều là chúng ta không nên lạm dụng trong trường hợp không cần thiết.

Ví dụ, trẻ đang ăn uống và chơi đùa bình thường thì không có lý do gì để phải bổ sung một số lợi khuẩn. Dù là lợi khuẩn nhưng về bản chất vẫn là những chất tổng hợp và có những tá dược đi kèm, có những chất không cần thiết cho cơ thể của trẻ.

Chỉ khi có sự mất cân bằng giữa nhóm lợi khuẩn và vi khuẩn có hại do sử dụng kháng sinh, tiêu chảy, chế độ ăn không cân đối,... dẫn đến trẻ bị rối loạn hệ khuẩn đường ruột mới cần bổ sung men vi sinh cho trẻ.

Không khuyến cáo dùng men vi sinh một cách đại trà

Theo BS, tình huống nào dẫn đến việc phụ huynh lạm dụng men vi sinh hoặc sử dụng không đúng chỉ định? Việc lạm dụng men vi sinh trong thời gian dài sẽ tác động thế nào đến sức khỏe của trẻ?

BS.CK2 Nguyễn Thị Thu Hà trả lời: Vẫn chưa chứng minh được tác động có hại của men vi sinh khi lạm dụng lâu dài, nhưng cũng không có lợi. Không cần cho trẻ uống men vi sinh trong những trường hợp không cần thiết.

Phụ huynh thường lạm dụng do nghĩ rằng đây là những chất có thể giúp trẻ ăn nhiều hơn, mạnh khỏe hơn. Cũng có thể do làm theo những thông tin tràn lan trên mạng: cho con uống vitamin D buổi sáng, uống men vi sinh để ăn nhiều hơn... Các mẹ cứ thế đi theo các trend (xu hướng) này.

Bác sĩ nhi khoa không khuyến cáo dùng men vi sinh một cách đại trà, đã gọi là thuốc thì cần có chỉ định rõ ràng.

Thực phẩm lên men đều có chứa men vi sinh

Những loại thực phẩm nào có thể cung cấp probiotics, men vi sinh cho cơ thể?

BS.CK2 Nguyễn Thị Thu Hà trả lời: Tất cả những loại thực phẩm lên men đều có men vi sinh. Quen thuộc nhất là sữa chua. Nhưng hàm lượng lợi khuẩn trong sữa chua chỉ ở mức bổ sung hằng ngày để kích thích đường tiêu hóa, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn. Hàm lượng này phù hợp với đường ruột bình thường.

Nhưng khi trẻ có bệnh lý nào đó, số lượng lợi khuẩn cần cung cấp phải đạt đến số lượng điều trị thì mới có tác dụng điều trị. Lúc đó, trẻ phải uống thêm những loại thuốc có chứa số lượng lợi khuẩn đủ để tác dụng đến bệnh lý của trẻ.

Chỉ có một vài nhóm lợi khuẩn được chứng minh là không có hại cho trẻ

Phụ huynh có thể mua những loại men vi sinh nào để sử dụng được cho trẻ, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Thu Hà trả lời: Quý phụ huynh lưu ý rằng, chỉ có một vài nhóm lợi khuẩn được chứng minh là không có hại cho trẻ, ví dụ vài type trong nhóm lactobacillus, bifido lacto dial,...

Các sản phẩm như thực phẩm chức năng cũng chỉ xoáy vào các loại trực khuẩn, lợi khuẩn này. Thực tế, vẫn nên tránh lạm dụng vì cái gì nhiều quá cũng đều không tốt. Mặc dù hiện nay tác dụng phụ hoặc tác hại vẫn chưa được chứng minh một cách rõ ràng, nhưng biết đâu một vài năm sau lại phát hiện ra những điều không có lợi.

Phụ huynh nên lưu ý đến sự vừa phải, vừa đủ. Trẻ đang bình thường, khỏe mạnh với hệ tiêu hóa cũng như những cơ quan khác đang hoạt động tốt, không có lý do gì để đưa thêm chất khác vào cơ thể của trẻ.

Nước nóng có thể khiến men vi sinh không còn tác dụng

Những trường hợp có chỉ định cần phải bổ sung men vi sinh, thởi điểm bắt đầu và kết thúc sử dụng men vi sinh cho trẻ ra sao, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Thu Hà trả lời: Men vi sinh có thể pha chung với sữa, với thức ăn nhưng điều kiện là không được nóng. Nước nóng sẽ giết chết những lợi khuẩn, không còn tác dụng gì hết.

Lưu ý thứ hai là tránh dùng gần với kháng sinh. Kháng sinh có khả năng vô tình diệt luôn cả những vi khuẩn cần thiết này. Nên dùng cách cử uống kháng sinh ra khoảng từ 1 - 2 giờ đồng hồ.

Mở viên nang có thể làm mất màng bọc bảo vệ lợi khuẩn

Giữa các dạng bào chế: viên nang, bột, dạng lỏng, loại nào giúp men vi sinh được hấp thụ một cách tốt nhất?

BS.CK2 Nguyễn Thị Thu Hà trả lời: Dạng nào cũng đều có thể sử dụng được. Các công ty dược đều chế biến với dạng có thể bảo đảm axit dạ dày không làm chết lợi khuẩn.

Thường người ta sẽ bào chế bằng viên nang, hỗn dịch hoặc dạng gel uống, luôn có lớp màng bọc để bảo vệ lợi khuẩn đi qua dạ dày, xuống tới ruột và phát huy tác dụng.

Không nên mở viên nang vì có thể làm mất tác dụng bảo vệ lợi khuẩn của viên nang.

Men vi sinh và men tiêu hóa có thể hỗ trợ nhau trong một số trường hợp

Có thể sử dụng men vi sinh và men tiêu hóa cùng một lúc được không, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Thu Hà trả lời: Men tiêu hóa là nhữmg enzyme để tiêu hóa thức ăn. Men vi sinh là những lợi khuẩn. Đây là 2 loại men có tác dụng hoàn toàn khác nhau và có thể hỗ trợ nhau trong một số trường hợp.

Không uống men vi sinh cùng lúc với kháng sinh

Những loại thực phẩm nào hoặc thuốc nào cần lưu ý khi sử dụng cùng với men vi sinh, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Thu Hà trả lời: Đặc biệt cần lưu ý không sử dụng kháng sinh cùng lúc với men vi sinh, nên uống men vi sinh cách xa cử uống kháng sinh để tránh tác dụng diệt mất các lợi khuẩn.