1. Suy tuyến sinh dục nữ là gì? 

Suy tuyến sinh dục nữ thường xuất hiện ở giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, một số trường hợp được ghi nhận ở những người phụ nữ trẻ tuổi kèm với tình trạng bệnh lý. Suy tuyến sinh dục nữ là sự suy giảm hoạt động của buồng trứng, đặc trưng với tình trạng giảm sản xuất noãn và các hóc môn sinh dục.

Suy tuyến sinh dục nữ được chia thành 2 nhóm chính:

a. Suy tuyến sinh dục nguyên phát (ngoại biên)

Suy tuyến sinh dục nguyên phát là tình trạng buồng trứng vẫn tiếp nhận thông tin từ não nhưng không sản xuất đủ hóc môn sinh dục, bao gồm estrogen và progesterone.

b. Suy tuyến sinh dục thứ phát (trung ương) 

Suy tuyến sinh dục thứ phát là tình trạng ngược lại, vấn đề nằm ở não bộ. Vùng dưới đồi và tuyến yên chịu trách nhiệm chi phối buồng trứng không hoạt động một cách có hiệu quả.

2. Nguyên nhân gây ra suy tuyến sinh dục ở nữ giới

Nguyên nhân gây suy tuyến sinh dục ở nữ giới khá đa dạng, một số trường hợp có thể không xác định rõ được nguyên nhân. Dưới đây là một số nguyên nhân gây suy tuyến sinh dục ở nữ đã được biết đến:

- Các bệnh lý tự miễn, như bệnh Addison và suy tuyến cận giáp.

- Bất thường nhiễm sắc thể như hội chứng Turner, hội chứng nhiễm sắc thể X dễ gãy, hội chứng Kallmann.

- Tăng sinh tuyến thượng thận bẩm sinh.

- Nhiễm trùng.

- Béo phì, hoặc giảm cân quá nhanh.

- Thiếu hụt dinh dưỡng.

- Thuốc như chlorambucil, cyclophosphamide.

- Xạ trị, hóa trị.

- Phẫu thuật tại buồng trứng hoặc tại hệ thần kinh trung ương.

- Khối u tại vùng dưới đồi, u tuyến yên hoặc các khu vực lân cận gây chèn ép.

Cùng với đó, nhóm phụ nữ có các yếu tố dưới đây sẽ tăng nguy cơ suy giảm tuyến sinh dục hơn, bao gồm:

- Mắc bệnh tim mạch, gan, thận.

- Mắc các bệnh về thần kinh như tổn thương tủy sống hoặc bệnh đa xơ cứng

- Từng bị lạm dụng tình dục.

- Mắc phải chứng lo âu, trầm cảm.

Xem thêm: Phương pháp điều trị suy tuyến sinh dục ở nữ giới

3. Những yếu tố nguy cơ nào gây suy tuyến sinh dục nữ?

Cùng với đó, các yếu tố nguy cơ, hoặc phụ nữ có các yếu tố này sẽ tăng nguy cơ suy giảm tuyến sinh dục hơn, bao gồm:

- Sự lo lắng, trầm cảm.

- Mắc bệnh tim mạch, gan, thận.

- Mắc các bệnh về thần kinh như tổn thương tủy sống hoặc bệnh đa xơ cứng.

- Uống một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc huyết áp cao.

- Từng bị lạm dụng tình dục.

- Cảm xúc, tâm lý căng thẳng, đặc biệt là đối với các mối quan hệ với đối tác.

4. Triệu chứng của suy tuyến sinh dục ở nữ giới là gì?

Đặc trưng của suy tuyến sinh dục nữ là tình trạng thiếu hụt hóc môn estrogen trong máu, gây ảnh hưởng đến nhiều hệ cơ quan trong cơ thể.

a. Triệu chứng toàn thân

- Da chảy xệ, phổ biến ở vùng mặt, cổ, ngực, mông và đùi. Da khô, dễ hình thành nếp nhăn, chậm lành vết thương.

- Tâm sinh lý thay đổi, hay cáu gắt, giận dữ, hay lo âu, tính cách thất thường.

- Thay đổi hệ thần kinh, có triệu chứng mất ngủ, trầm cảm, hay quên, phản xạ thần kinh thường chậm và không chính xác.

- Hệ thần kinh thực vật bị rối loạn, hay bốc hỏa, mệt lả người, toát mồ hôi nhiều.

- Loãng xương, khớp xương viêm, đau, nhức mỏi thường xuyên.

- Rối loạn hệ tim mạch với tình trạng tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, hay đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim.

- Nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng phần phụ...

b. Triệu chứng rối loạn tình dục và sinh sả

- Giảm ham muốn tình dục

- Giảm tiết dịch nhầy âm đạo, âm đạo khô, gây đau đớn, không hứng thú khi quan hệ

- Rối loạn kinh nguyệt, không rụng trứng, giảm hoặc mất khả năng có con...

Xem thêm: Điều gì xảy ra khi nữ giới dư thừa hoặc thiếu hormon nam (testosterone)?

5. Điều trị suy tuyến sinh dục ở nữ giới như thế nào?

a. Điều trị dùng thuốc chứa estrogen

Hóa liệu pháp estrogen là hình thức được dùng để điều trị suy tuyến sinh dục nữ. Theo hình thức một loại kem âm đạo, vòng hoặc sử dụng thuốc viên giúp cải thiện chức năng sinh dục, độ đàn hồi, tăng lưu lượng máu âm đạo, tăng cường sự bôi trơn trong quá trình quan hệ.

Androgen bao gồm kích thích tố nam là testosterone có chức năng quan trọng trong chức năng sinh dục nữ. Bổ sung testosterone ngoài da hoặc là sử dụng thuốc uống kết hợp estrogen giúp điều trị suy tuyến sinh dục nữ. Với phương pháp này cần được theo dõi và điều chỉnh bởi bác sĩ điều trị thường xuyên. Nữ giới sẽ có các tác dụng phụ khi sử dụng testosterone là mụn trứng cá, rậm lông, tính cách thay đổi...

Liệu pháp nội tiết tố này không giải quyết vấn đề tình dục có nguyên nhân không liên quan đến hoocmon.

b. Điều trị không dùng thuốc

Bên cạnh cách sử dụng thuốc, suy tuyến sinh dục nữ có thể được điều trị bằng phương pháp trị liệu hành vi. Cụ thể là giải quyết, cải thiện sức khỏe tình dục bằng cách tăng cường giao tiếp với đối tác và tuân thủ lối sống lành mạnh.

Các cặp vợ chồng thảo luận, lắng nghe để tạo nên sự hòa hợp trong tình dục là cách để giải quyết suy sinh dục nữ giới hiệu quả. Song song với đó là tạo thói quen sống lành mạnh như tránh rượu bia, các chất kích thích, không hút thuốc, tập thể dục thường xuyên, cải thiện vóc dáng, tâm trạng, giải tỏa bớt các căng thẳng hàng ngày.

Các cặp vợ chồng cần tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia tư vấn, trị liệu về vấn đề tình dục, mối quan hệ. Các phương pháp điều trị thường được áp dụng bao gồm giáo dục cơ thể làm tối ưu hóa, đáp ứng tình dục, cách thức tăng cường sự thân mật với bạn tình, đọc các tài liệu, thực hành cho các cặp vợ chồng.

Các bài tập luyện bằng các động tác tăng cường khí huyết lưu thông vùng bụng dưới, đi thẳng mông, ngồi trên chân kiểu viên đe, nằm ngửa tay chân, khoanh tay ngồi dậy ... cũng là cách điều trị hiệu quả đối với phụ nữ suy giảm tuyến sinh dục.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng