1. Những điều cần chú ý trước khi xét nghiệm, thăm khám tình trạng sinh sản

Trước khi làm xét nghiệm hoặc thăm khám về tình trạng sinh sản, các quý ông cần lưu ý điều gì, thưa BS?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Trước khi làm xét nghiệm tinh dịch đồ, các quý ông cần chuẩn bị tâm lý thật kỹ, vì khi xuất tinh để lấy mẫu tinh dịch, bệnh nhân vào phòng kín và tự thủ dâm để xuất tinh vào lọ lấy mẫu xét nghiệm. Nếu không chuẩn bị kỹ tâm lý bệnh nhân sẽ lo lắng làm ảnh hưởng đến lượng tinh dịch xuất ra, kết quả không chính xác.

Bên cạnh đó nên chú ý khi thủ dâm xuất tinh, cố gắng để toàn bộ tinh dịch xuất vào trong lọ. Trên lâm sàng thường gặp tình trạng bệnh nhân xuất vào lọ rất ít, phần còn lại bị rớt ra ngoài và chính những giọt rớt ra là các giọt cô đặc chứa nhiều tinh trùng, do đó kết quả này không chính xác. 

Một yếu tố rất quan trọng khi người đàn ông làm tinh dịch đồ là kiêng xuất tinh từ 3-5 ngày. Vì nếu mới quan hệ tối hôm trước, sáng hôm sau làm tinh dịch đồ, thể tích tinh dịch không bằng bình thường, số lượng tinh trùng cũng ít hơn. Nếu kiêng lâu hơn 3-5 ngày, lượng tinh trùng ở trong cơ thể quá lâu sẽ khiến độ mạnh của tinh trùng bị giảm so với thực tế của bệnh nhân đó.

2. Hiện nay đã có nhiều phương pháp điều trị vô sinh nam

Đối với những người đàn ông được xác định vô sinh nam thì hiện nay đã có những phương pháp nào điều trị ạ?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Tùy vào nguyên nhân gây vô sinh để can thiệp bằng những phương pháp khác nhau. Nếu nguyên nhân vô sinh là trước tinh hoàn, các bất thường trên não, cần bổ sung hormon sinh dục hướng đến việc phát triển tinh hoàn và phát triển khả năng tạo tinh trùng.

Những trường hợp này bác sĩ sẽ cho bệnh nhân chích các hormon sinh dục, theo dõi khoảng 6 tháng đến 1 năm. Nếu tinh hoàn của bệnh nhân được kích thích và sản xuất được tinh trùng là một điều may mắn, tinh trùng đó sẽ được lấy để dự trữ trong ngân hàng tinh trùng, để dành thụ tinh ống nghiệm cho vợ về sau.

Nếu nguyên nhân tại tinh hoàn, ở đây có rất nhiều nguyên nhân khác nhau như các bệnh lý kèm theo gồm tinh hoàn ẩn, giãn tĩnh mạch tinh, có thể chữa trị các bệnh lý này thì tinh hoàn sẽ có khả năng tạo tinh trùng.

Nếu nguyên nhân sau tinh hoàn (vô tinh bế tắc đường dẫn tinh), tùy thuộc vào vị trí bế tắc để áp dụng các phương pháp khác nhau. Trong đó có thể thông nối đường dẫn tinh, dùng phương pháp cắt đốt nội soi để làm thông thoáng vị trí xuất tinh.

Qua các phương pháp này cho thấy hiện nay có rất nhiều kỹ thuật điều trị vô sinh khác nhau. Từ trước đến nay, nhiều cặp đôi điều trị vô sinh bằng việc mua thuốc về uống, đi cầu trời khấn phật, đó là các quan niệm người dân cần thay đổi. Hiện nay có rất nhiều phương pháp điều trị vô sinh khác nhau, tùy thuộc vào từng nguyên nhân để chọn lựa phương pháp điều trị thích hợp.

3. Chi phí điều trị vô sinh nam hiện nay như thế nào?

Qua các nguyên nhân và phương pháp áp dụng thì việc điều trị vô sinh hiện nay cho phí dao động từ bao nhiêu ạ?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Chi phí điều trị vô sinh hiện nay không quá mắc như nhiều người tưởng tượng. Tùy thuộc vào nhóm nguyên nhân khác nhau mà có phương pháp và chi phí điều trị khác nhau.

Nếu bệnh nhân cần điều trị các loại phẫu thuật liên quan đến thông nối, điều trị bệnh lý tại tinh hoàn gây vô sinh như giãn tĩnh mạch thừng tinh, hoặc tinh hoàn ẩn… thì chi phí cho cả phẫu thuật, thuốc, xét nghiệm chưa đến 20 triệu.

Sau đó, tùy vào kết quả điều trị mà bác sĩ nam khoa sẽ hướng dẫn bệnh nhân chọn lựa các phương pháp tiếp theo. Nếu bệnh nhân có con tự nhiên sau phẫu thuật là điều tốt và đáng mừng cho bệnh nhân và nhân viên y tế. Nếu chưa có khả năng có con hoặc lần phẫu thuật đó thất bại vẫn có những phương pháp để trích xuất tinh trùng làm thụ tinh ống nghiệm cho người vợ. Lúc này bệnh nhân phải chuẩn bị tâm lý về chi phí thụ tinh ống nghiệm dao động khoảng trên 100 triệu.  

4. Những phương pháp điều trị khi bệnh nhân bị vô tinh

Khi kết quả tinh dịch đồ cho biết không có tinh trùng thì hiện nay có phương pháp hỗ trợ nào giúp người đó có con của chính mình không thưa BS?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Thực tế có nhiều trường hợp kết quả tinh dịch đồ tất cả đều là con số 0 tròn trĩnh khiến bệnh nhân hoang mang, bệnh nhân bày tỏ với bác sĩ về sự thất vọng và buồn vì kết quả đó. Tuy nhiên nếu không may kết quả tinh dịch đồ của bệnh nhân là không có tinh trùng cũng không nên vội hoang mang hoặc quá thất vọng mà hãy bàn luận với bác sĩ.

Kết quả tinh dịch đồ không có tinh trùng được gọi là vô tinh. Trường hợp này cần kết hợp với dữ liệu lâm sàng như thể tích tinh dịch đồ, dấu hiệu dậy thì, hormon sinh dục. Sau khi tổng hợp hết tất cả các nguyên nhân bác sĩ sẽ phân biệt nguyên nhân trước tinh hoàn, tại tinh hoàn hay sau tinh hoàn và tìm cách tiếp cận phù hợp.

Ví dụ như nguyên nhân trước tinh hoàn, bệnh nhân được chích thuốc và theo dõi 6 tháng đến 1 năm, nếu tinh trùng hồi phục thì lấy tinh trùng đi trữ.

Nếu nguyên nhân tại tinh hoàn sẽ giải quyết nguyên nhân bằng phương pháp cứu cánh cuối cùng là vi phẫu mô tinh hoàn tìm tinh trùng. Phương pháp này được thực hiện như sau: tinh hoàn như một trái cam, bác sĩ sẽ phẫu thuật rạch đường giữa như bổ đôi quả cam, dưới sự phóng đại của kính hiển vi lên đến 10-20 lần, bác sĩ sẽ tìm các ống sinh tinh trong tinh hoàn, có các vùng gợi ý cho phẫu thuật viên là có tinh trùng, bác sĩ sẽ lấy mẫu đó kết hợp với bộ phận kỹ thuật viên trong phòng thụ tinh ống nghiệm để tìm tinh trùng. Nếu có tinh trùng, phân lập tinh trùng để thụ tinh ống nghiệm cho người vợ, đó là các nguyên nhân tại tinh hoàn.

Các nguyên nhân sau tinh hoàn sẽ dễ dàng hơn, vì tinh hoàn sản xuất được tinh trùng, tinh trùng không ra được trong tinh dịch vì có các tắc nghẽn trên đoạn đường đi của nó. Những trường hợp này bác sĩ sẽ phẫu thuật thông nối, nếu thông nối thành công, bệnh nhân xuất tinh vẫn có tinh trùng, có con tự nhiên được là một điều đáng mừng.

Trường hợp thông nối không thành công vẫn có các phương pháp trích xuất tinh trùng từ mào tinh, tinh hoàn để thụ tinh ống nghiệm cho người vợ.

Tóm lại, có rất nhiều nguyên nhân vô sinh, và có nhiều trường hợp vô sinh do vô tinh, đòi hỏi bệnh nhân và bác sĩ phải cùng ngồi lại bàn bạc để tìm ra hướng đi cụ thể cho từng trường hợp.

5. Triệt sản rồi mà vẫn muốn có con, phải làm sao?

Nếu đã thắt ống dẫn tinh để triệt sản mà vẫn muốn có thêm con thì việc nối lại liệu có thành công, thưa BS?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Trường hợp đã triệt sản nhưng vẫn muốn có con rất thường gặp trên thực tế lâm sàng.

Việc thắt ống dẫn tinh sau khi triệt sản có thể hình dung là vô sinh bế tắc hay gọi là vô sinh sau tinh hoàn. Bởi vì bệnh nhân đã thắt đường dẫn tinh, tinh trùng sản xuất trong tinh hoàn và không ra được, những trường hợp này nếu bệnh nhân muốn có con phải tiến hành phẫu thuật thông nối ống dẫn tinh.

Tuy nhiên cần hiểu rằng triệt sản là thắt ống dẫn tinh rất đơn giản, chỉ thực hiện sau 10-15 phút. Nhưng phẫu thuật thông nối ống dẫn tinh rất phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật của bác sĩ nam khoa rất nhiều, đặc biệt là kỹ thuật vi phẫu phải được đào tạo bài bản.

Bởi vì lòng ống dẫn tinh rất nhỏ, đường kính chỉ to hơn sợi tóc một xíu, do đó nếu nối một ống dẫn tinh có lòng nhỏ chắc chắn không nhìn thấy bằng mắt thường, cần sự hỗ trợ của kính hiển vi, phóng đại lên 10-20 lần. Sợi chỉ dùng để nối ống dẫn tinh sẽ mỏng hơn sợi tóc, vì vậy tỷ lệ thành công của nối ống dẫn tinh chỉ khoảng 60-80% (không phải 100%) tùy thuộc vào trung tâm nam khoa và tay nghề của bác sĩ nam khoa khác nhau. 

6. Lời khuyên từ chuyên gia dành cho những cặp vợ chồng đang mong con

Nhờ BS chia sẻ những lời khuyên dành cho quý khán giả, đặc biệt là những người mắc vấn đề vô sinh nam ạ?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Khái niệm vô sinh từ xưa đến nay ông bà có câu “cây độc không trái, gái độc không con”, họ nghĩ rằng phần lớn vô sinh là do nữ giới, tuy nhiên quan niệm này không đúng.

Theo những nghiên cứu hiện nay, nguyên nhân vô sinh được chia đều cho cả nam và nữ, trong đó 40% do nam, 40% do nữ, 10% kết hợp cả hai và 10% không rõ nguyên nhân.

Như vậy nếu một cặp vợ chồng sau một năm lập gia đình muốn có con, quan hệ bình thường không ngừa thai nhưng vẫn chưa có em bé, hãy mạnh dạn cùng nhau đi khám vô sinh vì có thể nguyên nhân từ người chồng. Nếu nguyên nhân xuất phát từ chồng, các bác sĩ nam khoa sẽ tư vấn hướng điều trị thích hợp cho họ.

Hiện nay có rất nhiều phương pháp điều trị vô sinh, cách tiếp cận rất khác biệt và giá thành thay đổi, bác sĩ sẽ ngồi trò chuyện và vạch ra lộ trình điều trị vô sinh cho cặp vợ chồng, khi đó bác sĩ sẽ đi cùng với bệnh nhân trong suốt hành trình điều trị vô sinh.

7. Lý do xây dựng kênh tiktok chủ đề nam khoa của ThS.BS Lê Vũ Tân

Với một nước Á Đông như Việt Nam, việc đề cập đến tình dục vẫn gặp không ít trở ngại, tuy nhiên bác sĩ đã rất thành công khi đưa các kiến thức này lên tiktok, kết quả của bác sĩ cùng vé tinh khiến nhiều người thích thú, cập nhật thêm nhiều kiến thức, nhờ BS chia sẻ thêm quá trình thực hiện kênh tiktok này ạ?

ThS.BS Lê Vũ Tân trả lời: Kênh tiktok xuất phát từ suy nghĩ khi tu nghiệp tại Mỹ, BS Lê Vũ Tân nhìn thấy bệnh nhân và bác sĩ trò chuyện về mảng nam khoa, bệnh lý về tình dục rất tự nhiên và thoải mái như hai người bạn, kể hết các vấn đề bệnh nhân đang gặp phải. Thậm chí giữa những người bạn họ luôn sẵn sàng chia sẻ các vấn đề về bệnh lý tình dục.

Tại Việt Nam hoặc các nước Á Đông, bệnh lý tình dục vẫn còn là vấn đề tế nhị, một người khi nói về chủ đề này những người xung quanh sẽ bàn tán và đánh giá như “Ông này hay nói về vấn đề này quá”, “Ông này có lối sống không lành mạnh”… Tuy nhiên, vô sinh và các vấn đề nam khoa khác đều thuộc vấn đề y khoa, không phải các chủ đề bên lề cuộc sống, con người đều có thể mắc phải các bệnh lý này.

Trong quá trình học tại Mỹ, tôi luôn nghĩ cách để khán giả biết nhiều hơn về bệnh lý này, từ đó quyết định đầu tư, làm một kênh tiktok chia sẻ về vấn đề nam khoa như rối loạn cương, xuất tinh sớm, dương vật bao nhiêu là bình thường? Thời gian xuất tinh bao nhiêu là bình thường? Các vấn đề về vô sinh… từ đó nhận được nhiều sự ủng hộ của các bạn trẻ.

Khán thính giả đã bình luận trên video tiktok của chúng tôi, gửi thư và hỏi các thắc mắc của họ, rất nhiều thư khen ngợi vấn đề này trước giờ họ không biết và nhờ video của BS mà họ hiểu hơn, phân biệt dấu hiệu bệnh và đi thăm khám. Chính các phản hồi và thư khán thính giả gửi về là nguồn động lực cho tôi và ekip làm thêm những video sâu hơn, chia sẻ nhiều hơn về vấn đề nam khoa.