1. Tổng quan về suy tuyến sinh dục 

Suy tuyến sinh dục là tình trạng cơ thể sản xuất không đủ hormone giới tính, testosterone ở nam giới và estrogen ở nữ giới.

Ở thanh thiếu niên đang trong độ tuổi dậy thì, tình trạng này có liên quan đến chậm phát triển. Ở phụ nữ trưởng thành bị gián đoạn hoặc thay đổi kinh nguyệt, bốc hỏa. Khi nồng độ testosterone thấp, nam giới có thể bị giảm ham muốn tình dục, giảm khối lượng cơ bắp, rối loạn cương dương và mệt mỏi…

Do đó, các biện pháp giúp khôi phục hormone giới tính là cách tiếp cận tiêu chuẩn vàng cho vấn đề này.

2. Nguyên nhân dẫn đến suy sinh dục

Chứng suy sinh dục ở nam giới thường liên quan đến việc giảm một hoặc cả hai chức năng chính của tinh hoàn: sản xuất tinh trùng và sản xuất testosterone. Điều này có thể bởi một số lý do như sau:

- Nam giới bị chứng suy sinh dục nguyên phát, tức là bị rối loạn chức năng tình dục bẩm sinh hoặc phát triển sau khi dậy thì. Lúc này, tinh hoàn không có đủ điều kiện và cơ sở để đáp ứng sản xuất hormone sinh lý. Điều này cũng có thể là điều trị bức xạ, hóa trị, quai bị, khối u hoặc chấn thương tinh hoàn.

- Là do chứng suy sinh dục thứ phát, là do xuất hiện sự can thiệp vào vùng dưới đồi hoặc tuyến yên - tuyến chính giải phóng hormone để kích thích tinh hoàn sản xuất testosterone.

- Bên cạnh hai nguyên nhân trên, chứng suy sinh dục còn liên quan đến một số vấn đề khác như: Chứng suy dinh dưỡng; bệnh hệ thống; căng thẳng, áp lực thường xuyên; tác dụng phụ của thuốc glucocorticoid (steroid), opioid hoặc thuốc chống loạn thần; xơ gan; nhiễm độc tố (rượu và kim loại nặng); bệnh béo phì; tiểu đường type 2; suy thận; bệnh HIV; cao huyết áp; bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

Ở nữ giới, mức estrogen thấp sau khi mãn kinh có thể dẫn đến những thay đổi trong các mô sinh dục và đáp ứng tình dục. Các nếp gấp của da bao phủ khu vực bộ phận sinh dục (môi lớn) trở nên mỏng hơn, âm vật tiếp xúc nhiều hơn. Điều này đôi khi làm giảm tiếp xúc tăng độ nhạy cảm của âm vật, hoặc có thể gây ngứa ran hoặc cảm giác khó chịu.

Ngoài ra, niêm mạc âm đạo trở nên mỏng và kém đàn hồi, đặc biệt nếu không sinh hoạt tình dục. Đồng thời, sự kích thích âm đạo đòi hỏi nhiều hơn để thư giãn và bôi trơn trước khi giao hợp. Những yếu tố này có thể dẫn đến đau khi giao hợp và trải qua cơn cực khoái có thể lâu hơn. Mức độ hormone của cơ thể cũng thay đổi sau khi sinh và trong thời gian cho con bú, có thể dẫn đến khô âm đạo và có thể ảnh hưởng đến ham muốn tình dục.

Xem thêm: Cấu tạo và chức năng cơ quan sinh dục ở nam giới

3. Các biện pháp khắc phục tình trạng suy giảm tuyến sinh dục

a. Quản lý cân nặng khắc phục suy sinh tuyến dục

Thừa cân, béo phì có thể làm tăng thêm gánh nặng cho chứng thiểu năng sinh dục (suy sinh dục). Ở nam giới, không đủ nội tiết tố nam có thể dẫn đến hội chứng chuyển hóa, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, đột quỵ và các vấn đề về tim. Quản lý cân nặng có thể giúp nam giới giúp khôi phục lại sự cân bằng nội tiết tố và chức năng tình dục.

Suy sinh dục ở phụ nữ, thường gặp nhất ở thời kỳ mãn kinh, có thể gây tăng cân và các vấn đề liên quan. Ngoài ra, loãng xương có liên quan đến cân nặng quá mức, làm tăng khả năng chấn thương. Thay đổi trong chế độ ăn uống và luyện tập có thể giúp để giảm cân.

b. Chế độ ăn

Điều chỉnh chế độ ăn uống không chỉ giúp kiểm soát bệnh béo phì mà còn giúp tăng nồng độ hormone giới tính trong cơ thể.

Chế độ ăn uống nên bao gồm:

- Tránh thực phẩm chế biến, muối và đường…

- Ăn chất béo lành mạnh từ hạt, quả hạch và dầu thực vật...

- Tăng cường hấp thụ protein lành mạnh như cá và thịt gà nạc (ức gà)...

- Đảm bảo trái cây và rau quả tươi mỗi ngày.

- Tránh các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu…)

Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng chế độ ăn ketogenic có thể tốt cho nam giới bị thiểu năng sinh dục. Đây là chế độ ăn kiêng chú trọng đến chất béo lành mạnh, đảm bảo lượng protein hấp thụ và hạn chế nghiêm ngặt carbohydrate.

Xem thêm: Những thông tin cần nhận biết về suy tuyến sinh dục ở nam giới

c. Tập thể dục

Cùng với chế độ ăn uống, hoạt động thể chất là biện pháp hữu hiệu để kiểm soát cân nặng, cũng như một số biến chứng liên quan của suy sinh dục. Trên thực tế, tập thể dục, đặc biệt là cử tạ và rèn luyện sức mạnh, có thể giúp tăng lượng testosterone.

Hơn nữa, tập thể dục thường xuyên giúp thúc đẩy sức mạnh của xương, có thể được khuyến nghị cho những người bị loãng xương do tình trạng này. Do đó cần:

- Hoạt động thường xuyên: Đặt mục tiêu hoạt động vừa phải tối thiểu 150 phút mỗi tuần. Điều này có thể được chia nhỏ theo những cách khác nhau. Chẳng hạn, đi bộ hoặc đạp xe 30 phút mỗi ngày, năm ngày một tuần.

- Tăng cường cơ bắp: Ít nhất hai lần một tuần, bạn nên tham gia các bài tập tăng cường cơ bắp như: Nâng tạ, chống đẩy…

Điều quan trọng là tăng dần quy mô thói quen tập thể dục, bắt đầu từ cường độ thấp tới cao.

Cũng như nhiều tình trạng sức khỏe, một số thay đổi lối sống khác có thể giúp kiểm soát chứng thiểu năng sinh dục, bao gồm:

- Bỏ hoặc cắt giảm tiêu thụ rượu.

- Ngừng hút thuốc.

- Đảm bảo ngủ đủ giấc (8 tiếng một đêm đối với người lớn)…

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng