1. Suy tuyến sinh dục ở nam giới là gì?

Suy tuyến sinh dục được định nghĩa là sự thiếu hụt testosterone kết hợp với các triệu chứng hoặc giảm sinh tinh trùng, hoặc cả hai. Suy tuyến sinh dục có thể là kết quả của một tinh hoàn bất thường (suy tuyến sinh dục nguyên phát) hoặc do trục dưới đồi - tuyến yên (suy tuyến sinh dục thứ phát). Cả hai tình trạng đều có thể là bẩm sinh hoặc mắc phải do lão hóa, bệnh tật, thuốc men hoặc các yếu tố khác. Ngoài ra, một số khiếm khuyết bẩm sinh về enzyme gây ra kháng androgen ở mô đích với mức độ khác nhau. Chẩn đoán dựa vào nồng độ hormone. Điều trị thay đổi theo nguyên nhân nhưng thường bao gồm hormone giải phóng gonadotropin, gonadotropin hoặc thay thế testosterone.

2. Những nguyên nhân dẫn đến suy tuyến sinh dục nam

Suy tuyến sinh dục nam giới thường bắt nguồn từ 2 nguyên nhân chính. Bệnh nhân có thể có vấn đề với các tín hiệu giữa não và tinh hoàn (thứ cấp) hoặc có thể có vấn đề với chính tinh hoàn (nguyên cấp).

a. Nguyên nhân nguyên phát

Nguyên nhân là do nam giới bị nhiễm phải virus quai bị, không có tinh hoàn hoặc sau khi trải qua một cuộc phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn, bị hội chứng Klinefelter (tinh hoàn cứng, nhỏ và không còn tinh trùng), điều trị bệnh bằng phương pháp phóng xạ, tinh hoàn ẩn.

b. Nguyên nhân thứ phát

Nguyên nhân là do tình trạng nam giới bị ung thư tinh hoàn, u hố sọ sau, suy chức năng tuyến giáp, suy chức năng tuyến yên, suy dinh dưỡng, mắc bệnh lý đái tháo đường, suy thượng thận mạn tính, mắc phải các bệnh lý hệ thống, hệ tiết niệu, sinh dục hoặc nội tiết,...

Bệnh nhân cũng có thể bị suy sinh dục do nhiễm trùng, chẳng hạn như HIV, phẫu thuật hoặc chấn thương tuyến sinh dục.

Xem thêm: Đái tháo đường ảnh hưởng như thế nào đến suy yếu sức khoẻ sinh dục ở nam giới?

3. Phân loại suy tuyến sinh dục nam giới

Có thể phân suy tuyến sinh dục nam giới thành 4 loại như sau:

- Mất ham muốn tình dục là do rối loạn tâm lý, thiếu hụt androgen, tác dụng phụ của các thuốc gây nghiện do sử dụng trong thời gian dài khiến cánh đàn ông dần mất đi ham muốn tình dục, suy giảm chức năng vốn có của tuyến sinh dục. Thêm vào đó, khi không đạt được sự khoái cảm sẽ dần trở thành bóng đen tâm lý khiến nam giới mặc dù vẫn có ham muốn nhưng lại không cương dương được.

- Rối loạn cương dương là do giảm testosteron, rất ít gặp nhưng dễ chẩn đoán và điều trị. Tuy nhiên, sự giảm đến mức giới hạn của testosteron lại không phải là nguyên nhân của sự không cương dương. Do tăng prolactin máu đưa đến ức chế sản xuất testosteron và gonadotropin, nguyên nhân có thể: khối u ở tuyến yên, do sử dụng các thuốc gây tăng sản xuất prolactin như oestrogen, lạm dụng phenothiazin hay reserpin (2 - 5% trường hợp). Việc sử dụng một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị tăng huyết áp, các thuốc an thần, chống lo âu… có tác dụng phụ gây rối loạn cương dương.

- Không xuất tinh là tình trạng nam giới gặp khó khăn trong việc xuất tinh hoặc không thể xuất tinh, thậm chí có trường hợp còn xuất tinh ngược.

- Không có khoái cảm, thông thường do tâm lý, nếu người bệnh vẫn có ham muốn và vẫn còn cương dương được.

4. Triệu chứng của suy tuyến sinh dục nam

Do có các dấu hiệu không rõ ràng và biểu hiện ở mỗi người có thể khác nhau nên suy tuyến sinh dục nam dễ bị bỏ quên. Tương tự như thời kỳ tiền mãn kinh của phụ nữ, nam giới trong độ tuổi từ 40 - 55 cũng sẽ trải qua một hiện tượng mãn dục hay tắt dục nam. Tình trạng này còn được biết đến với những tên gọi khác như suy tuyến sinh dục nam khởi phát muộn hoặc suy giảm một phần androgens ở phái mạnh.

Suy tuyến sinh dục nam khi bị khởi phát muộn thường kéo theo cả giảm testosterone. Phần lớn nam giới trong độ tuổi từ 40 trở lên đều gặp phải tình trạng bị giảm testosterone. Tuy rằng tuổi càng lớn thì nồng độ testosterone sẽ càng giảm nhưng biểu hiện ở mỗi người sẽ khác nhau. Testosterone sụt giảm sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy sau:

- Giảm ham muốn tình dục và tần suất quan hệ tình dục ít đi, kèm theo cả hiện tượng rối loạn cương dương.

- Thay đổi về cảm xúc, tâm lý, thói quen: dễ bực bội, bức xúc, thiếu nhiệt tình, thiếu bền bỉ, giảm hứng thú sống, khó chịu đựng, cảm giác không được khỏe mạnh.

- Thường gặp phải tình trạng khó ngủ, mất ngủ nhưng lại hay cảm thấy nhanh buồn ngủ ngay sau khi ăn xong.

- Khối lượng mỡ phần bụng, vú, vùng thắt lưng và phần trên cơ thể có dấu hiệu gia tăng, giảm khối lượng cũng như sức mạnh các cơ.

- Choáng váng, bừng nóng, dễ bốc hỏa, rối loạn vận mạch.

- Giảm, thậm chí mất đi tính nhạy cảm đầu dương vật. Tinh hoàn và dương vật bắt đầu nhỏ lại.

- Loãng xương, xương dễ gãy, đau lưng, có khi còn bị gù, vẹo cột sống.

- Xuất hiện các triệu chứng thiểu năng tuyến yên và mắc các bệnh mạn tính như hen, tiểu đường, tăng huyết áp, tim mạch, béo phì,...

Xem thêm: Danh sách những bệnh viện khám nam khoa uy tín tại TPHCM

5. Phương pháp điều trị tình trạng suy tuyến sinh dục ở nam giới

Hiện nay, việc điều trị suy giảm tuyến sinh dục ở nam giới không quá khó khăn. Xét nghiệm máu có thể giúp chẩn đoán chính xác, việc điều trị sớm sẽ giúp cải thiện sức khỏe và chất lượng sống của  người bệnh.

Bổ sung testosteron là phương pháp điều trị hiệu quả sau 3-6 tháng. Có tác dụng tăng sức sống, tăng ham muốn tình dục và cải thiện khả năng cương dương, cải thiện tinh thần, giảm buồn rầu hay giận dữ, mệt mỏi,... Nam giới nên áp dụng một số biện pháp thay đổi lối sống nhằm giúp làm tăng mức testosterone. Từ đó cải thiện các vấn đề sinh lý hiệu quả.

Nhận thức về suy tuyến sinh dục nam giới đang ngày càng tăng lên, nhưng nhiều nam giới trưởng thành vẫn chưa tự nhận biết được tình trạng của mình để đi thăm khám. Điều này gây ảnh hưởng tiêu cực đến cả chất lượng cuộc sống và tuổi thọ của họ.

Do đó, bất kỳ nam giới nào đang nghi ngờ bản thân có mức testosterone thấp nên tìm đến các chuyên gia để làm xét nghiệm, nhờ tư vấn y tế và điều trị để làm giảm các triệu chứng và nguy cơ suy tuyến sinh dục.

Ngoài ra, bổ sung testosteron còn làm tăng khối lượng cơ, giảm mỡ, tăng sức mạnh và độ bền của cơ bắp, giảm hao hụt khối lượng xương, đặc biệt là giảm nguy cơ về các bệnh lý  tim mạch. Phương pháp này thích hợp cho hầu hết nam giới bị suy giảm nội tiết tố. Tuy nhiên, người bị ung thư tiền liệt tuyến, bệnh gan, bệnh tim, phù, phì đại tuyến tiền liệt, bệnh thận, đái tháo đường không nên bổ sung testosteron.

Bên cạnh đó, việc thay đổi lối sống theo hướng tích cực cũng góp phần cho việc điều trị thành công như chế độ ăn hợp lý, không hút thuốc lá và không uống rượu, tập thể dục đều đặn, tránh và giảm căng thẳng thần kinh (nếu có).

6. Cách phòng ngừa suy tuyến sinh dục ở nam giới

Để phòng ngừa suy tuyến sinh dục nam, nam giới cần duy trì cho mình một lối sống lành mạnh, tránh thức khuya, sinh hoạt bừa bãi, quan hệ tình dục quá độ. Các bé trai đến tuổi dậy thì cần được giáo dục để có một lối sống lành mạnh, tránh hoạt động tình dục sớm, vô độ, tránh các nguyên nhân đã nêu ở trên gây suy tuyến sinh dục. Tiêm vắc xin để phòng tránh các bệnh có thể gây ra suy tuyến sinh dục như bệnh quai bị, lao…

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng