1. Viêm da tiếp xúc là gì?

Thưa BS, làn da của chúng ta đóng vai trò như một “rào cản” cả về mặt vật lý lẫn mặt miễn dịch để giúp cơ thể tránh khỏi các tác nhân có hại từ môi trường bên ngoài. Có thể nói, đây là cơ quan tiếp xúc trực tiếp và thường xuyên nhất với ngoại cảnh. Do đó, viêm da tiếp xúc là điều không thể tránh khỏi. Vậy BS có thể chia sẻ rõ hơn viêm da tiếp xúc là gì không ạ?

BS.CK2 Võ Thị Đoan Phượng trả lời: Viêm da tiếp xúc là phản ứng của cơ thể đối với những tác nhân từ bên ngoài. Viêm da tiếp xúc được chia thành 2 loại: viêm da tiếp xúc kích ứng và viêm da tiếp xúc dị ứng.

Viêm da tiếp xúc kích ứng: là phản ứng của làn da đối với những chất kích ứng mạnh hoặc những chất ăn mòn. Ngoài ra, nếu chúng ta tiếp xúc một chất kích ứng yếu trong thời gian dài thì cũng có thể bị viêm da tiếp xúc. Những chất kích ứng yếu thường gặp như: sản phẩm rửa tay nhanh, chất tẩy rửa, mỹ phẩm,…

Viêm da tiếp xúc kích ứng sẽ tùy thuộc vào một số yếu tố như:

• Nồng độ chất kích.

• Tần suất, thời gian tiếp xúc với chất kích ứng dài.

• Làn da đang bị tổn thương.

Viêm da tiếp xúc kích ứng có thể gặp ở nhiều người.

Viêm da tiếp xúc dị ứng: liên quan tới sự nhạy cảm của hệ miễn dịch đối với một tác nhân đặc hiệu. Đối với người không bị dị ứng gì thì khi tiếp xúc với tác nhân đó, da sẽ không có phản ứng gì.

Viêm da tiếp xúc dị ứng sẽ không liên quan đến nồng độ (dù nồng độ của một chất nào đó nhiều hay ít cũng sẽ làm người bệnh bị dị ứng).

BS.CK2 Võ Thị Đoan Phượng - Trưởng Khoa Lâm sàng, Bệnh viện Da Liễu TPHCM

2. Biểu hiện của viêm da tiếp xúc?

Vậy tình trạng viêm da tiếp xúc sẽ gây ra những biểu hiện gì, thưa BS?

BS.CK2 Võ Thị Đoan Phượng trả lời: Nếu chúng ta có biểu hiện của viêm da tiếp xúc, các BS sẽ thăm khám hoặc hỏi kỹ các bệnh lý lâm sàng để đưa ra chẩn đoán chính xác.

Biểu hiện thường gặp của viêm da tiếp xúc là:

• Da nổi giác đỏ, hồng ban.

• Trên bề mặt da có thể nổi các mụn nước, bóng nước.

• Trường hợp nặng có thể bị rỉ dịch, sau đó đóng mài.

Nếu trải qua thời gian lâu dài, bệnh có thể trở thành mãn tính với các biểu hiện như da dày lên, tróc vảy. Vùng bị viêm da tiếp xúc thường chỉ khu trú ở vùng chúng ta bị tiếp xúc. Tuy nhiên, một số trường hợp nặng, vùng viêm có thể lan rộng hơn, thậm chí lan ra toàn thân.

Một số phòng khám, bệnh viện hiện nay có những xét nghiệm để chúng ta xác định được yếu tố tiếp xúc là gì. Để thực hiện xét nghiệm này, nhân viên y tế sẽ dùng miếng dán chứa chất gây dị ứng và dán vào vùng lưng của người bệnh. Kết quả này sẽ được đọc trong khoảng sau 72 giờ. Nếu thấy vùng da bị viêm đỏ thì BS sẽ xác định được chất dị ứng và thông báo cho chúng ta biết để phòng tránh.

3. Ai dễ bị viêm da tiếp xúc?

Những nhóm người nào sẽ dễ bị viêm da tiếp xúc và liệu bệnh lý này có di truyền không, thưa BS?

BS.CK2 Võ Thị Đoan Phượng trả lời: Bất kỳ chủng tộc, cá nhân hay giới tính nào cũng đều có thể bị viêm da tiếp xúc. Tuy nhiên, ở giới nữ có thể có tỉ lệ viêm da tiếp xúc nhiều hơn bởi tình trạng bệnh thường liên quan đến vấn đề đeo trang sức.

Ngoài ra, viêm da tiếp xúc cũng có thể gặp nhiều hơn ở một số nghề nghiệp đặc thù như: nhân viên vệ sinh lau dọn, nhân viên y tế, thợ làm tóc, thợ bảo dưỡng xe hơi…

Viêm da tiếp xúc cũng hay gặp ở những người trong nhóm bệnh lý dị ứng, có thể kể đến như: chàm, hen suyễn, viêm mũi dị ứng… Theo đó, những trường hợp này thường sẽ di truyền.

4. Phương pháp điều trị viêm da tiếp xúc?

Như BS có chia sẻ, viêm da tiếp xúc sẽ gây ra những biểu hiện đỏ da, ngứa, rất khó chịu cho người bệnh. Vậy việc điều trị cho người bị viêm da tiếp xúc có dễ dàng không và hiện nay chúng ta đang có những phương pháp nào để điều trị bệnh ạ?

BS.CK2 Võ Thị Đoan Phượng trả lời: Nếu viêm da tiếp xúc được phát hiện sớm và điều trị một cách đúng đắn thì bệnh sẽ có tiên lượng rất tốt. Một trong những điều quan trọng là chúng ta cần tìm những tác nhân khiến mình bị dị ứng để tránh tiếp xúc với chúng. Nếu không điều trị đúng cách, người bệnh có thể bị nhiễm trùng, loét, hoại tử và để lại những vết sẹo xấu.

Việc điều trị viêm da tiếp xúc cũng tùy vào những tình huống cụ thể:

• Những thương tổn của da đang chảy nước, rỉ dịch thì BS có thể kê thuốc màu để làm khô những thương tổn.

• Khi da bị viêm đỏ, BS sẽ kê những thuốc có chứa corticoid tùy vào mức độ nặng nhẹ.

• Với những trường hợp khô da, tróc vảy nhiều, BS sẽ kê kem dưỡng ẩm để làn da được hồi phục.

• Một số trường hợp nặng, đôi khi BS phải cho sử dụng corticoid đường uống, tùy vào tình hình cụ thể.

• Nếu bệnh nhân bị nhiễm trùng, bội nhiễm kèm theo thì đôi khi sẽ phải sử dụng kháng sinh (uống hoặc thoa) để giải quyết tình trạng đó.

5. Viêm da tiếp xúc này do dị ứng với Niken, điều trị thế nào?

Thưa BS, ở vùng bụng dưới của em ngay chỗ thắt lưng thỉnh thoảng hơi đỏ. Hồi trước, em có ra tiệm thuốc tây mua thuốc bôi thì hết, sau đó thì vẫn hay bị lại. Một năm em hay bị như vậy nhiều lần, BS có thể tư vấn giúp tình trạng của em là bị sao ạ?

BS.CK2 Võ Thị Đoan Phượng trả lời: Trường hợp của bạn cũng khá phổ biến. Tuy nhiên trường hợp này thường gặp ở nam nhiều hơn.

Nguyên nhân của tình trạng viêm da tiếp xúc này do dị ứng với Niken có trong các kim loại hoặc hợp kim. Trường hợp thường gặp nhất là khi chúng ta đeo bông tai, dây chuyền, vòng, đồng hồ hoặc tiếp xúc khớp nối ở dây thắt lưng…

Đối với những cá nhân bị dị ứng với Niken thì những thương tổn da thường ở dạng chàm, có thể bị ngứa, có mụn nước trên da. Với những trường hợp bị lâu dài thì da có thể bị dày sừng, tróc vảy.

Để điều trị tình trạng viêm da tiếp xúc này, chúng ta không nên tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng nữa. Trường hợp của bạn đọc có thể là do dây thắt lưng gây ra, nên nếu được, bạn không nên xài nữa. Thay vào đó, bạn có thể mặc váy hoặc mặc quần không có nút kim loại thì tình trạng bệnh của bạn sẽ được cải thiện.

Vì bạn không gửi hình ảnh nên BS cũng không biết mức độ thương tổn của bạn như thế nào để có những điều trị phù hợp.

Do đó, bạn có thể tham khảo những cách điều trị như đã hướng dẫn ở những phần trước.

6. Viêm da tiếp xúc do đeo khẩu trang nhiều, phải làm sao?

Em chào BS, nhờ BS tư vấn giúp em, da em mỏng yếu, nhạy cảm, thời gian này dịch bệnh nên em phải mang khẩu trang nhiều nên bị viêm da 2 bên gò má bị đỏ và rát. Em đi khám thì BS nói em bị viêm da tiếp xúc, em cũng uống thuốc được 1 tháng rồi nhưng không thấy hết bệnh.

BS nói nguyên nhân là do em đeo khẩu trang nhiều mà trong giai đoạn này không mang khẩu trang thì không được. Nhờ BS tư vấn giúp em nên điều trị bằng cách nào và dùng loại mỹ phẩm nào để da em đỡ nhạy cảm ạ? Em cảm ơn. (Hương Nguyên)

BS.CK2 Võ Thị Đoan Phượng trả lời: Việc mang khẩu trang khi ra đường là điều chắc chắn cần thiết trong giai đoạn này. Bởi nếu không mang khẩu trang thì chúng ta sẽ bị phạt, bên cạnh đó đây cũng là biện pháp để bảo vệ trong mùa dịch này.

Bên cạnh sự cần thiết của việc mang khẩu trang, nếu một số người nhạy cảm thì khi mang khẩu trang trong thời gian dài sẽ rất dễ gặp những tình trạng như nổi mụn, da bị ngứa, khô, tróc vảy.

Việc mang khẩu trang là điều bắt buộc, nhưng chúng ta cũng có một số cách để hạn chế được những tình trạng viêm da tiếp xúc xảy ra như:

• Trước khi mang khẩu trang, nên bôi một lớp dưỡng ẩm.

• Sau khi mang khẩu trang, nên làm sạch da mặt. Bạn có thể sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ.

• Nên sử dụng dưỡng ẩm dịu nhẹ trên da dị ứng để hồi phục hàng rào bảo vệ da.

• Mang khẩu trang nhiều cũng khiến da bị bí bách, không thoát được mồ hôi, lỗ chân lông bị bít kín. Vì vậy, tốt nhất chúng ta nên hạn chế trang điểm.

• Nếu bạn chỉ ở trong nhà mà không ra đường thì cũng không nhất thiết phải mang khẩu trang liên tục.

Trích trong livestream "Viêm da tiếp xúc: Biểu hiện và cách điều trị" - Bệnh viện Da liễu TPHCM