Trang chủ

Làm sao để hạn chế thấp nhất lây nhiễm trong các cơ sở y tế, khu vực cách ly F0, F1?

Để hạn chế thấp nhất lây nhiễm trong các cơ sở y tế, khu vực cách ly F0, F1, PGS.TS.BS Lê Thị Anh Thư - Chủ tịch Hội kiểm soát nhiễm khuẩn TPHCM sẽ chia sẻ về những điều cần lưu ý trong phòng ngừa và kiểm soát lây nhiễm SARS-CoV-2.

PGS.TS.BS Lê Thị Anh Thư trình bày chủ đề: “Một số vấn đề cần lưu ý trong phòng ngừa và kiểm soát lây nhiễm SARS-COV-2 cho bệnh nhân và nhân viên y tế”

Các khả năng lây truyền SARS-CoV-2

Sự lây truyền từ bệnh nhân này sang bệnh nhân khác
Sự lây truyền từ nhân viên y tế đến bệnh nhân
Sự lây truyền từ bệnh nhân đến nhân viên y tế

Việc lây nhiễm giữa các bệnh nhân được chứng minh ở đợt dịch tại bệnh viện Bạch Mai. Tại khu cách ly do sự phòng ngừa tốt nên không có sự lây nhiễm, tuy nhiên, ở khoa thần kinh có thể xảy ra sự lây nhiễm giữa các bệnh nhân cùng phòng hoặc lây nhiễm chéo do nhân viên y tế tiếp xúc với bệnh nhân.

Ngoài việc bị lây nhiễm SARS-COV 2 tại bệnh viện, bệnh nhân còn có nguy cơ bị nhiễm các loại vi khuẩn bệnh viện khác khi họ nằm tại bệnh viện.

Đối với nhân viên y tế, việc lây truyền chưa được thấy rõ. Tỷ lệ nhân viên y tế bị lây nhiễm chưa xác định được.

Một thử nghiệm trên 3248 nhân viên y tế tại Hoa Kỳ thì có đến hơn 90% nhân viên có mang đầy đủ phương tiện phòng hộ khi chăm sóc bệnh nhân nhưng khi thực hiện test virus, có 6% có kết quả dương tính. Tuy nhiên 69% trong số đó họ không biết bản thân có nhiễm SARS-CoV-2. Tỉ lệ nhiễm virus SARS-CoV-2 cao hơn ở nhóm mang phương tiện phòng hộ không đúng theo quy định.

Một nghiên cứu khác, khi phân tích gen trên 88 nhân viên y tế và 215 bệnh nhân tại bệnh viện đại học, người ta nhận thấy có sự lây nhiễm giữa bệnh nhân và nhân viên y tế, giữa nhân viên y tế và bệnh nhân và giữa các nhân viên y tế với nhau. Tháng 9 năm 2020, người ta thống kê có khoảng 570.000 nhân viên y tế bị nhiễm SARS-CoV-2 và có khoảng 2500 nhân viên y tế tử vong.

Đến tháng 3 năm 2021 thống kê có khoảng 3000 nhân viên y tế tử vong do SARS-CoV-2.

Đặc điểm của SARS-CoV-2 trong môi trường

SARS/MERS-CoV:

Phân lập được virus trong bề mặt phòng bệnh hay sờ chạm: drag trải giường, cây dịch truyền, thanh giường, thiết bị y tế (Máy chụp XQ tại giường, nhiệt kế và thiết bị thông khí)
Tồn tại sau 48 giờ ở bề mặt nhựa hoặc thép (độ ẩm 20 độ C-40%)
Sống nhiều ngày đến nhiều tuần trên bề mặt môi trường
Phân lập được trong không khí
Nhiệt độ phát triển phù hợp nhất từ 4 độ C-20 độ C
Khử khuẩn dụng cụ bằng phương pháp nhiệt (56 độ C trong 25 phút hoặc 65 độ C trong vài phút) hoặc các hóa chất khử khuẩn thông dụng đều diệt được virus.

Tùy theo từng loại chất liệu bề mặt của môi trường mà thời gian toogn tại của virus khác nhau. Ví dụ ở bề mặt nhôm virus chỉ tồn tại được khoảng từ 2-8 giờ. Ở bề mặt gỗ, giấy virus có thể tồn tại từ 4-5 ngày. Trên bề mặt áo choàng virus có thể tồn tại từ 1 giờ đến 2 ngày.

Như vậy, thời gian tối đa virus có thể tồn tại tối đa là 5 ngày.

Bên cạnh đó, SARS-CoV-2 dương tính ở toilet và bồn rửa tay. Đây là nguồn lây nhiễm quan trọng.

Cách tiếp cận biện pháp phòng ngừa lây lan SARS-CoV-2 tại cơ sở y tế

Phòng ngừa chuẩn là quan trọng nhất. Sau đó, dựa trên các đường lây truyền của virus để thực hiện phòng ngừa bổ sung. Hiện nay, SARS-CoV-2 lây qua đường tiếp xúc, giọt bắn và lây nhiễm trong không khí trong trường hợp có làm thủ thuật tạo khí dung.

Người ta có tìm thấy virus SARS-CoV-2 trong không khí ở các phòng bệnh có làm thủ thuật tạo khí dung hoặc phòng có không gian chật hẹp.

Những thủ thuật có thể tạo ra hạt khí dung

Đặt nội khí quản
Khí dung thuốc và làm ẩm
Nội soi phế quảm
Hút dịch ở đường thở
Chăm sóc người bệnh mở khí quản
Vật lý trị liêu lồng ngực
Hút dịch mũi hầu
Thông khí áp lực dương qua mask mặt (BiPAP, CPAP)
Thủ thuật trong nha khoa như sử dụng tay khoan, chọc xoong, trá, răng, lấy cao răng
Thông khi tần số cao dao động
Những thủ thuật cấp cứu khác
Phẫu tích bệnh phẩm nhu mô phổi sau tử vong

Khi lây truyền qua đường không khí tự nhiên, phân tử ra ngoài không khí từ người bệnh rất nhỏ, dưới 5 micromet nên thường bay lơ lửng trong không khí.

SARS-CoV-2 lây truyền qua đường không khí theo dạng cơ hội. Bình thường virus lây lan theo đường giọt bắn, phân từ có lớn có kích thước lớn hơn 5 micromet, nặng nên thường nằm dưới đất nên chỉ khi chúng ta tiếp xúc gần trong khoảng 1-2m thì mới có khả năng lây nhiễm.

Khi làm các thủ thuật tạo hạt khí dung, phân nước bao quang phân tử đó sẽ tự loại bỏ đi, chỉ còn lõi bên trong. Vì vậy nó có thể nhẹ và bay được trong không khí.

Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo rằng tại mỗi bệnh viện cần đánh giá nguy cơ từng nhân viên y tế, từng bộ phận để xác định các nhân viên y tế cần mang loại phương tiện phòng hộ nào.

Tùy nguy cơ của nhân viên y tế tiếp xúc như thế nào, trong giai đoạn và thời gian như thế nào để quyết định lựa chọn các thiết bị phòng hộ phù hợp.

PHẦN TRẢ LỜI CÂU HỎI:

Nếu chỉ đeo 2 khẩu trang y tế không được không ạ?

Khẩu trang y tế có 3 lớp: lớp ngoài cùng là lớp chống thấm, lớp thứ hai là lớp lọc, lớp trong cùng là lớp làm ẩm. Nếu đeo 2 khẩu trang y tế thì không có vấn đề gì, tuy nhiên cần lựa chọn loại khẩu trang y tế tốt và khi đeo 2 khẩu trang sẽ có cảm giác ngộp hơn mà hiệu quả cũng không có sự cải thiện.

Việc sát khuẩn trên găng tay thì có vấn đề gì không?

Theo tôi việc chỉ đeo một găng tay và sát khuẩn 6 lần sau đó mới thay là không hợp lý vì khi sát khuẩn qua găng tay thì sau bao nhiêu lần găng tay đó sẽ không còn đảm bảo chất lượng.

Hiện nay, mỗi bệnh viện sử dụng một loại găng khác nhau với chất lượng khác nhau. Vì vậy tôi nghĩ rằng cần đeo 2 găng: găng bên ngoài nhân viên y tế tiếp xúc với người bệnh và thay đi còn găng trong tùy chất lượng mà nhân viên y tế cân nhắc thay để đảm bảo an toàn.

Người bệnh F0 vào bệnh viện, trung tâm y tế rất nhiều. Khi nhân viên y tế tiếp xúc vớii người đó sẽ được xác định là F1 mặc dù có mang phương tiện phòng hộ cá nhân.

Vậy làm sao để xác định đúng F1 để tránh việc cách ly tập trung oan và ảnh hưởng đến nguồn lực của các bệnh viên vì theo quy định các F1 phải được cách ly tập trung?

Khi nhân viên y tế tiếp xúc chủ động với bệnh nhân có phương tiện phòng hộ cá nhân thì không tính nhân viên y tế đó là F1.

Chỉ tính là F1 khi nhân viên y tế đó tiếp xúc gần với bệnh nhân không có phương tiện phòng hộ cá nhân.

Đối với vị trí sàng lọc bệnh nhân nhân viên y tế chỉ cần mặc áo choàng, khẩu trang y tế, mắt kính, màng che mặt hoặc đối với các vị trí khác các nhân viên y tế thực hiện theo đúng hướng dẫn thì vẫn không tính là F1.

Theo tổ chức y tế thê giới đối với các nhân viên y tế tiếp xúc trự tiếp với các bệnh nhân nhiễm virus SARS-COV2 nếu đảm bảo phương tiện phòng hộ tốt thì sau khi chăm sóc bệnh nhân xong có thể giải tỏa ngay. Còn đối với chúng ta, chúng tôi đang đề xuất là sau khoảng 1 tuần.

Minh Huy (ghi)

Nguồn: video “Tập huấn phòng ngừa SARS-CoV-2 cho người bệnh và NVYT” - Bộ Phận Medinet