1. Nam giới có tỷ lệ mắc thận móng ngựa cao gấp 2 lần nữ giới

Nhờ BS giải thích, thận hình móng ngựa là gì? Số người gặp dị tật này có cao không, thưa BS?

BS.CK2 Hoàng Thiên Phúc trả lời: Thận móng ngựa là dị tật bẩm sinh ở đường tiết niệu, có nguồn gốc từ bất thường nhiễm sắc thể, được hiểu là 2 thận dính với nhau ở 1 cực. 95% dính ở cực dưới thận.

Theo các thống kê uy tín, tỷ lệ mắc bệnh thận móng ngựa dao động khoảng 1/400 - 1/500 trẻ sơ sinh. Nam giới có tỷ lệ mắc bệnh cao gấp đôi so với nữ.

2. Có thể phát hiện thận móng ngựa qua hình ảnh học

Bệnh thận móng ngựa thường được phát hiện trong tình huống nào, thưa BS?

BS.CK2 Hoàng Thiên Phúc trả lời: Đa số bệnh nhân được phát hiện trong lúc khám sức khỏe định kỳ. Các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh có kinh nghiệm sẽ nhận ra thận hình móng ngựa do thận nằm ở vị trị khác thường, cụ thể là nằm thấp hơn và gần đường giữa cơ thể hơn.

Từ những gợi ý này, các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ thông tin đến bác sĩ lâm sàng về tình trạng thận móng ngựa.

3. Người bị thận móng ngựa có nguy cơ về ứ nước thận, nhiểm khuẩn, sỏi cao hơn bình thường

Xin hỏi BS, người có thận móng ngựa liệu có chịu thiệt thòi gì về sức khỏe so với người bình thường?

BS.CK2 Hoàng Thiên Phúc trả lời: Thận móng ngựa là dị tật bẩm sinh do hai thận dính vào nhau. Không nhiều trường hợp thận móng ngựa bị ảnh hưởng đến sức khỏe.

Tuy nhiên, người bị thận móng ngựa có nguy cơ về ứ nước thận, nhiểm khuẩn, sỏi cao hơn người bình thường do đặc tính giải phẫu.

4. Chẩn đoán thận hình móng ngựa bằng cách nào?

Thưa BS, hiện nay có những phương tiện nào có thể chẩn đoán chính xác thận móng ngựa?

BS.CK2 Hoàng Thiên Phúc trả lời: Phương pháp chẩn đoán hình ảnh tốt nhất hiện nay có thể tầm soát thận móng ngựa là siêu âm. Sau khi phát hiện dị tật thận móng ngựa, nếu có chỉ định can thiệp, phim chụp cắt lớp điện toán có sử dụng thuốc cản quang được xem là phương tiện hữu hiệu giúp các bác sĩ đưa ra phương án can thiệp chính xác.

5. Có rất ít bệnh nhân thận móng ngựa cần can thiệp

Thưa BS, nhiều ý kiến cho rằng những người bị thận hình móng ngựa sẽ có nguy cơ bị suy thận cao hơn. Điều này liệu có chính xác?

BS.CK2 Hoàng Thiên Phúc trả lời: Thận móng ngựa có nguy cơ đào thải nước tiểu khó hơn bình thường nhưng không hẳn là một bất lợi. Không có quá nhiều người có thận móng ngựa phải can thiệp ở Bệnh viện Bình Dân.

Trong 20 năm công tác, số bệnh nhân thận móng ngựa do tôi can thiệp chỉ khoảng 3, 4 người.

6. Thận móng ngựa khiến quá trình đào thải nước tiểu bị chậm

Những người có thận hình móng ngựa thường gặp vấn đề gì, thưa BS?

BS.CK2 Hoàng Thiên Phúc trả lời: Do đặc tính về giải phẫu của thận móng ngựa, quá trình đào thải nước tiểu gặp nhiều khó khăn.

Niệu quản là đường thoát nước bắc ngang qua eo thận. Thận dính vào nhau khiến quá trình đào thải nước tiểu khó khăn hơn. Bất thường này dẫn đến việc một số bệnh nhân bị bệnh lý thận ứ nước, sỏi thận, nhiễm khuẩn đường tiết niệu... với nguyên nhân là đào thải nước tiểu chậm.

7. Bệnh nhân thận hình móng ngựa cần được điều trị khi có biến chứng nặng

Khi nào bệnh nhân thận móng ngựa cần được điều trị, thưa BS?

BS.CK2 Hoàng Thiên Phúc trả lời: Khi bệnh nhân thận móng ngựa có các biến chứng nặng và được xác định bởi các chuyên gia tiết niệu, chẳng hạn tình trạng thận ứ nước và có bế tắc, sỏi thận kích thước lớn, nhiễm khuẩn đường tiết niệu tái đi tái lại... sẽ được chỉ định điều trị.

Phẫu thuật vẫn được xem là phương pháp tối ưu nhất để điều trị thận hình móng ngựa.

8. Nội khoa không điều trị dứt điểm thận móng ngựa

Thận hình móng ngựa là dị tật bẩm sinh. Vậy việc điều trị thận hình móng ngựa từ nội khoa đến ngoại khoa có gặp nhiều khó khăn hơn so với bình thường?

BS.CK2 Hoàng Thiên Phúc trả lời: Đối với dị tật bẩm sinh này, việc điều trị gặp nhiều khó khăn hơn so với người có thận bình thường. Với điều trị nội khoa, đường thoát nước tiểu vẫn tồn tại những yếu tố cản trở, khiến phương pháp này không đem lại kết quả mỹ mãn.

Chỉ phẫu thuật ngoại khoa mới có khả năng điều trị dứt điểm dị tật thận hình móng ngựa. Khi tiến hành phẫu thuật trên bệnh nhân thận móng ngựa, bác sĩ luôn có áp lực rất lớn. Phải xử lý khéo léo vì nguy cơ rất lớn bệnh nhân bị mất cả 2 thận cùng lúc.

Do đó, phẫu thuật về thận móng ngựa thường được thực hiện bởi các chuyên gia.

9. Vừa lấy sỏi, vừa giải quyết nguyên nhân tạo sỏi trong một cuộc mổ

Nhờ BS chia sẻ một vài trường hợp bệnh nhân có thận móng ngựa gặp biến chứng được điều trị tại Bệnh viện Bình Dân, hiện đã có một cuộc sống tốt đẹp hơn.

BS.CK2 Hoàng Thiên Phúc trả lời: Bản thân tôi đã có những bài báo cáo đăng trên các tạp chí niệu khoa như Hội Niệu khoa Việt Nam, báo cáo tại các hội nghị khoa học trẻ cả nước. Tôi đã đề xuất một phương pháp mới, kết hợp giữa phẫu thuật nội soi với phẫu thuật tán sỏi qua da để điều trị sỏi thận cho bệnh nhân thận hình móng ngựa.

Bệnh nhân thận hình móng ngựa dễ gặp khó khăn trong quá trình đào thải nước tiểu, do đó, việc kết hợp các phương pháp điều trị là cần thiết. Ngoài lấy được sỏi, còn phải giải quyết nguyên nhân gây sỏi mới có thể giải quyết triệt để vấn đề của bệnh nhân.

Đề xuất của tôi đã được các hội đồng y đức chấp nhận. Chúng tôi tiến hành phẫu thuật cắt rời eo thận để tác 2 quả thận, giải quyết nguyên nhân khiến thận bế tắc. Sau đó, dưới hướng dẫn nội soi, phẫu thuật viên đặt những đường hầm nhỏ vào đúng vị trí sỏi. Như vậy, trong một cuộc mổ có thể giải quyết được nguyên nhân gây sỏi, vừa có thể lấy được sỏi.

Chúng tôi đã tiến hành trên nhiều bệnh nhân và báo cáo tại các hội nghị khoa học lớn, nhận được sự quan tâm của các bác sĩ, chuyên gia niệu khoa.