1. TOP 4 địa chỉ khám tâm lý, tâm thần cho trẻ tại TPHCM

Hiện nay tại TPHCM có những cơ sở y tế công lập nào có đơn vị khám và điều trị tâm lý chuyên biệt cho trẻ, thưa BS?

TS.BS Đinh Thạc trả lời: Ngày nay nhu cầu khám chữa bệnh tâm lý, tâm thần rất cao. Thứ nhất, có thể do sự tương tác của cha mẹ, sự để ý hoặc tìm hiểu thông tin về các bất thường, đa số là phát hiện sớm, do đó các vấn đề khám tâm thần, tâm lý tăng cao.

Thứ hai, nhờ sự truyền thông mạng xã hội, công tác giáo dục sức khỏe cũng giúp các bậc phụ huynh có thêm sự cảnh báo, do đó vấn đề rối loạn tâm lý, tâm thần ở trẻ em ngày càng phổ biến, làm vấn đề khám chữa bệnh tâm lý, tâm thần rơi vào tình trạng quá tải, đăng ký khám tâm lý rất lâu và khó khăn. Vấn đề này gây ra các hạn chế cho vấn đề tiếp cận, chữa trị sớm cho trẻ.

Ngành y tế đã có nhiều hoạt động để cải thiện vấn đề khám chữa bệnh tâm lý, nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu của các bậc phụ huynh. Hiện tại có ba cơ sở khám chữa bệnh tâm lý cho trẻ em tại các bệnh viện nhi đồng: Bệnh viện Nhi đồng 1, Bệnh viện Nhi đồng 2, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, đặc biệt là Bệnh viện Tâm thần TPHCM có riêng khoa Tâm thần - Tâm lý trẻ em, phụ huynh có thể đưa trẻ đến để được thăm khám và chữa trị kịp thời.

Tuy nhiên trên phương diện thăm khám, nhiều cơ sở tư nhân có chuyên gia, nhân viên được huấn luyện, tham gia các khóa đào tạo của các bệnh viện công để mở thêm cơ sở y tế tư nhân, đáp ứng nhu cầu điều trị. Bên cạnh đó, khi đến bệnh viện, nếu có nhu cầu thì phụ huynh sẽ được giới thiệu các cơ sở y tế tư nhân chất lượng, uy tín để dễ dàng tiếp cận.

Tuy nhiên phụ huynh không nên quá lo lắng vì vấn đề khám chữa bệnh tâm lý ở trẻ em tại TPHCM và các tỉnh thành vì sẽ được cải thiện dần qua liệu trình đăng ký, thuận lợi và phù hợp cho tình hình hiện nay.

2. Tỷ lệ khám tâm lý, tâm thần cho trẻ không cao do thời gian một ca khám kéo dài

Tỷ lệ trẻ đến Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM khám tâm lý hàng ngày như thế nào? Số lượng trẻ đang chờ khám khoảng bao nhiêu, thưa BS?

TS.BS Đinh Thạc trả lời: Đây là vấn đề được nhiều phụ huynh quan tâm, bác sĩ luôn cố gắng hết sức để khám cho các bệnh nhân có nhu cầu khám chữa bệnh tâm lý với số lượng cao nhất, tuy nhiên vấn đề khám và chữa bệnh tâm lý khá đặc thù, không giống các chuyên khoa khác.

Thời gian khám cho một trẻ có vấn đề tâm lý, tầm thần cần ít nhất khoảng 30 phút, bởi vì khám chữa vấn đề này chủ yếu tập trung vào hỏi và quan sát để biết được hoạt động, hành vi, tương tác của bé, còn các chuyên khoa khác sử dụng 4 kỹ năng nhìn, sờ, gõ, nghe sẽ nhanh hơn.

Vì vậy, số lượng trẻ được khám tâm lý trên một buổi tối đa không nhiều, ví dụ một ngày bác sĩ có thể khám tối đa 10-12 bệnh nhân, vì vậy số lượng khám tâm lý tại khoa Tâm lý, Bệnh viện Nhi đồng 1 dao động khoảng 60 bệnh nhân. Con số này là sự cố gắng hết sức của bác sĩ, nếu có điều kiện phát triển thêm nguồn nhân lực, tỷ lệ trẻ được thăm, khám và điều trị sẽ tăng lên.

Bên cạnh đó, có thể đáp ứng được việc khám chữa bệnh tâm lý của phụ huynh bằng hình thức khám ngoài giờ, do đó nếu các bậc phụ huynh bận rộn trong giờ hành chính có thể tiếp cận hoạt động khám ngoài giờ để con/ em mình được chữa trị sớm.

Ngoài ra, các bác sĩ thực hiện nhiều hoạt động khác như chăm lo sức khỏe tinh thần cho bệnh nhi nằm viện lâu ngày, một số em bị rối loạn tâm lý, cha mẹ căng thẳng trong gia đình, có thể đưa con em lên các phòng khám hoặc khoa nội trú để tư vấn và chữa trị tâm lý cho trẻ.

Một trong các hoạt động tích cực là khám chữa bệnh tâm lý ở những trường hợp cấp cứu, ví dụ trẻ có các vấn đề nguy hiểm đến bản thân như dọa tự tử, hoặc tự tử, cần phải đáp ứng ngay nhu cầu đó để mang lại sự an toàn cho trẻ cao nhất.

3. Đặt lịch khám tâm lý, tâm thần cho trẻ tại Bệnh viện Nhi đồng 1 bằng cách nào?

Tại Bệnh viện Nhi đồng 1, làm thế nào để đặt lịch khám tâm lý cho trẻ trong và ngoài giờ? Liên hệ đến đâu và số điện thoại nào, thưa BS?

TS.BS Đinh Thạc trả lời: Trước đây, vấn đề khám tâm lý khá khó khăn và hạn chế, đặc biệt là khu vực vùng sâu, vùng xa, có thể đặt lịch và đợi từ 2-3 tháng. Tuy nhiên hiện nay với sự phát triển thời đại 4.0, sử dụng app để các bậc phụ huynh có thể đăng ký thuật tiện.

Tại Bệnh viện Nhi đồng 1 có đường dây đăng ký khám tâm lý, tâm thần, các bậc phụ huynh có thể liên hệ đến số điện thoại 1900 2115, qua tổng đài này nhân viên sẽ hướng dẫn các vị phụ huynh đặt khám tâm lý qua app.

Ngoài ra, nếu các vị phụ huynh có điều kiện truy cập vào các trang web của bệnh viện cũng là một trong những kênh thông tin tốt cung cấp lịch khám, chữa bệnh của Bệnh viện Nhi đồng 1. Trong đó, địa chỉ website nhidong.org.vn là một địa chỉ đáng tin cậy để phụ huynh có con nhỏ có thể truy cập.

Tất cả các hoạt động khám ngoài giờ, tương tác và tiếp nhận bệnh nhân khám tâm lý được chia làm 2 thời điểm.

1. Trong giờ hành chính, khám từ thứ 2 - thứ 6 từ 7g00 - 16g00. Đây là thời điểm đa số các bé đã được đặt lịch khám qua app.
2. Khám ngoài giờ, bắt đầu từ sau 16g00 - 19g30 từ chiều thứ 2 - chiều thứ 6 và sáng thứ 7 từ 7g00 - 11g30.

Như vậy, sự tương tác và tiện ích đặt qua app đã rút ngắn thời gian chờ cho phụ huynh, đưa các bé đến thăm khám, chữa bệnh tâm lý, trừ những trường hợp cấp cứu tâm lý sẽ ưu tiên cho các trẻ khám sớm.

4. Quy trình khám tâm lý tại Bệnh viện Nhi đồng 1

TS.BS Đinh Thạc trả lời: Quy trình khám tâm lý tại Bệnh viện Nhi đồng 1 khá đơn giản.

Đầu tiên, các vị phụ huynh cần ghi nhận những số điện thoại liên lạc để đăng ký khám bệnh, đây là phương pháp thuận lợi cho phụ huynh hiện nay. Một phụ huynh khi đặt lịch thành công sẽ được ghi nhận thông tin phản hồi từ phần mềm đó.

Khi đến bệnh viện sẽ có các quy trình cụ thể như sau:

Đối với bệnh nhân mới, khoa Tâm lý, Bệnh viện Nhi đồng 1 hiện có 2 địa điểm bao gồm phòng khám tâm lý, dành cho những bệnh nhân mới sẽ bắt đầu thăm khám tại đây. Trẻ sẽ được các bác sĩ, chuyên gia đánh giá vấn đề tâm lý của trẻ, nếu vấn đề thông thường, đơn giản, có thể can thiệp trong thời gian ngắn (trong một vài tháng), sau khi thăm khám sẽ được bác sĩ hoặc những người chuyên môn hướng dẫn phụ huynh về tương tác và cải thiện các vấn đề liên quan đến trẻ.

Còn đối với các bệnh nhân tình trạng phức tạp, có những vấn đề cần khám chuyên sâu sẽ được chuyển vào khoa tâm lý, gọi là can thiệp chuyên sâu. Ví dụ các trẻ lớn trên 6 tuổi có những vấn đề liên quan đến hoạt động, học tập phức tạp, không thể khám tại phòng khám tâm lý thông thường, sau khi đánh giá bước đầu sẽ được chuyển vào can thiệp chuyên sâu.

Một số trường hợp cần đánh giá bằng các test tâm lý, do đó cần vào trong khoa để thực hiện như test IQ, các bài test liên quan đến hành vi…

Đối với bệnh nhân tái khám sẽ được đưa thẳng vào khoa Tâm lý vì nhóm bệnh nhân này trước đây đã được thăm khám, đang theo dõi, thậm chí đang sử dụng thuốc để được bác sĩ thăm khám, theo dõi liệu trình điều trị và đánh giá hiệu quả điều trị.

Một số bệnh nhân đến khám có nhu cầu cần giấy chứng nhận để hỗ trợ các con trong quá trình học tập hoặc địa phương cần giấy xác nhận để hỗ trợ cho em bé trong khả năng của địa phương ví dụ trẻ có biểu hiện rối loạn phổ tự kỷ, chậm phát triển trí tuệ sẽ được địa phương hỗ trợ một phần kinh phí, giúp gia đình bớt đi những khó khăn. Những trường hợp này không khám tại phòng khám mà được chuyển vào khoa Tâm lý.

Bên cạnh đó, khoa Tâm lý cũng thực hiện chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân mắc vấn đề tâm lý nằm nội trú và một số phụ huynh có rối loạn, cảm xúc bất ổn sẽ được đưa đến khoa để hỗ trợ.

Ngoài ra, khoa Tâm lý cũng hỗ trợ cho một số nhân viên y tế của bệnh viện do tình trạng làm việc quá tải dẫn đến kiệt sức, những nhân viên này được gửi đến khoa và được bác sĩ cho lời khuyên thích hợp.

5. Có nên khám tâm lý, tâm thần qua hình thức online?

Với nhu cầu khám tâm lý tăng cao, trong thời gian tới bệnh viện có nghĩ đến việc triển khai hình thức khám online?

TS.BS Đinh Thạc trả lời: Khám online là hình thức tiện ích, khi tương tác từ xa qua màn hình là một cách khám khá phổ biến hiện nay, đặc biệt trong thời gian đại dịch COVID-19 diễn ra, việc khám online có thể đảm bảo an toàn, giảm thời gian đi lại.

Tuy nhiên tâm lý của con người có một đặc thù cụ thể, thứ nhất là thời gian khám lâu, đặc biệt là các trường hợp bệnh nhân mới, khi khám qua app sẽ khó tương tác và khó ghi nhận thông tin xác thực, gây hạn chế trong vấn đề chẩn đoán.

Thứ hai, việc tiếp cận qua phần mềm online không thể áp dụng cho tất cả bệnh nhân, ví dụ như những bệnh nhân vùng sâu, vùng xa không có điều kiện tiếp cận, việc này chỉ có thể áp dụng cho bệnh nhân thuộc khu vực thành phố lớn, đủ điều kiện. Do đó tiện ích này không thể thực hiện 100% cho bệnh nhân.

Thứ ba, có những bệnh nhân tái khám, việc thăm khám qua app sẽ giúp họ tiết kiệm thời gian nhưng nhiều trường hợp đến để khám lại và quyết định về liều thuốc điều trị tiếp tục, việc kê thuốc không thể thực hiện qua app, rất nguy hiểm và không được khuyến cáo vì uống thuốc phải được bác sĩ đánh giá và tương tác trực tiếp, đây là những hạn chế và khó khăn.

Do đó hiện nay Bệnh viện Nhi đồng 1 chưa triển khai hình thức khám online mà 100% đang tương tác trực tiếp với các bé, đây là một trong những cách mang lại hiệu quả và độ chính xác khi áp dụng liệu trình điều trị cho tất cả những trẻ có rối loạn tâm lý.

>>> Phần 1: Nhận biết rối loạn tâm lý, tâm thần ở trẻ bằng cách nào?

>>> Phần 3: Những điều cha mẹ cần biết khi cho trẻ đi khám tâm lý