Tập cơ sàn chậu là làm gì?

Nhiều bệnh nhân bị tiểu són, song song với việc điều trị bằng thuốc thì được BS khuyên nên tập cơ sàn chậu. Vậy tập sàn cơ chậu là làm gì ạ?

ThS.BS Dương Đăng Hiếu trả lời: Tập cơ sàn chậu là tăng cường sức cơ của nhóm cơ vùng đáy chậu. Đặc biệt là các nhóm cơ có nhiệm vụ nâng đỡ tạng vùng đáy chậu: niệu đạo, bàng quang, âm đạo, tử cung, hậu môn,… Qua đó, khi sức cơ khỏe mạnh sẽ giúp cải thiện các triệu chứng vùng đáy chậu, đặc biệt là triệu chứng của rối loạn tiểu.

Nguyên nhân nào gây són tiểu?

Són tiểu thường do nguyên nhân gì? Có phải dù là tiểu són do bất cứ nguyên nhân gì thì tập cơ sàn chậu cũng đều hữu ích?

ThS.BS Dương Đăng Hiếu trả lời: Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng són tiểu. Thông thường, són tiểu thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt là người đã từng mang thai hoặc sinh đẻ. Tình trạng này gặp thường xuyên hơn ở chị em mang thai và sinh để nhiều lần.

Són tiểu cũng thường gặp ở người cao tuổi, do tuổi càng lớn, tình trạng lão hóa nhóm cơ vùng đáy chậu càng tăng. Những phụ nữ sau độ tuổi mãn kinh, lượng estrogen bị sụt giảm khiến mô vùng dưới đáy chậu, mô dưới âm đạo bị lỏng lẻo, gây nên tình trạng són tiểu.

Ngoài ra, són tiểu còn gặp ở những người hút thuốc lá, sử dụng nhiều rượu bia, đái tháo đường,... Bên cạnh việc tập sàn chậu, người bệnh cần lưu ý mục đích tập sàn chậu để điều trị bệnh lý gì, từ đó có bài tập riêng điều trị từng bệnh, đem lại hiệu quả tốt hơn.

Phòng ngừa, điều trị són tiểu giúp điều trị các bệnh lý sa tạng chậu

Ngoài giảm tiểu són, tập cơ sàn chậu còn đem lại lợi ích gì cho bệnh nhân?

ThS.BS Dương Đăng Hiếu trả lời: Ngoài việc điều trị, tập cơ sàn chậu còn có tác dụng phòng ngừa són tiểu. Do đó, những bệnh nhân chưa gặp tình trạng són tiểu vẫn có thể tập sàn chậu.

Việc phòng ngừa và điều trị són tiểu, có thể điều trị những bệnh lý sa tạng chậu như: sa tử cung, sa bàng quang hoặc các bệnh lý rối loạn đi cầu. Qua đó, việc tăng cường sức khỏe vùng cơ đáy chậu có thể cải thiện các triệu chứng về rối loạn đi tiểu.

Có thể tập sàn chậu lồng ghép với điều trị bằng thuốc

Những bệnh nhân nào nên tập cơ sàn chậu? Một số người quan niệm rằng uống thuốc rồi mà không đỡ tình trạng són tiểu thì mới nên tập, liệu có đúng?

ThS.BS Dương Đăng Hiếu trả lời: Việc uống thuốc không đỡ mới bắt đầu tập cơ sàn chậu là quan điểm không hoàn toàn đúng. Tất cả mọi người đều có thể tập sàn chậu lồng ghép với điều trị bằng thuốc. Bởi vì, tập sàn chậu có thể thực hiện để phòng ngừa, kể cả thời điểm chưa uống thuốc.

Phụ nữ có thể tập sàn chậu ngay trong kỳ kinh

Việc tập cơ sàn chậu có chống chỉ định không ạ? Phụ nữ đang hành kinh có cần nghỉ tập không?

ThS.BS Dương Đăng Hiếu trả lời: Việc tập sàn chậu là phương pháp an toàn, hiệu quả, không có tác dụng phụ và không chống chỉ định. Phụ nữ có thể tập mọi lúc, mọi nơi và ở mọi tư thế: đứng, ngồi hoặc nằm.

Khi đang trong thời gian hành kinh, chị em có thể tập vì ngoài triệu chứng ra máu trong âm đạo, phụ nữ thường đau bụng, rối loạn cảm xúc, ăn uống khó tiêu,… việc tập sàn chậu sẽ giúp cải thiện các triệu chứng này.

Hướng dẫn 2 bài tập cơ sàn chậu hiệu quả

Tập cơ sàn chậu gồm những bài tập gì? Nên thực hiện mỗi ngày mấy lần, kéo dài bao nhiêu phút?

ThS.BS Dương Đăng Hiếu trả lời: Tập sàn chậu khá đơn giản, bác sĩ chỉ cần truyền đạt bằng lời nói, bệnh nhân có thể mường tượng và tự tập luyện tại nhà.

Tập cơ sàn chậu được chia làm 2 bài tập. Trong đó, các bài tập chậm thực hiện trước và bài tập nhanh thực hiện sau. Để tập được bài tập sàn chậu, người bệnh cần xác định được nhóm cơ đáy chậu. Bởi vì, một số bệnh nhân học theo trên mạng, tập nâng cơ mông hoặc khép cơ đùi.

Để xác định nhóm cơ đáy chậu, người bệnh cần tưởng tượng khi đang đi tiểu hoặc đi cầu, có một vấn đề đột ngột cắt ngang, bắt buộc phải nín tiểu hoặc nín cầu, lúc đó, cơ vùng đáy chậu co và nhíu lại, ngăn việc đi tiểu hoặc đi cầu. Đó chính là nhóm cơ cần tập và cần chú ý các nhóm cơ đó.

Sau khi người bệnh nhân xác định được các nhóm cơ cần tập, bài tập sẽ được tiến hành như sau:

Bài tập co cơ chậm: nhíu các nhóm cơ từ từ và giữ 3-4 giây, thực hiện điều này trong 1- 2 tuần đầu để làm quen dần. Sau đó nâng mức độ, giữ cơ kéo dài 10 giây và thả lỏng 4 giây. Lặp lại 10 lần.

Bài tập co cơ nhanh: thực hiện động tác tương tư như bài tập có cơ chậm, tuy nhiên, cần nhíu cơ thật nhanh và thả lỏng ngay sau đó. Động tác này chỉ kéo dài trong khoảng 1 -2 giây. Lặp lại 10 lần.

Một chu kỳ tập cả động tác nhanh và động tác chậm sẽ lặp lại khoảng 10 lần, duy trì 3 lần/ngày, và mỗi lần tập từ 5-10 phút. Việc thực hiện bài tập này có thể đem lại hiệu quả sau 2-3 tháng.

Lưu ý, với bệnh nhân đang són tiểu, có thể nâng lên tập 5-7 lần/ngày cho thời gian đầu, đến khi tình trạng són tiểu giảm, bệnh nhân có thể điều chỉnh số lần tập cho phù hợp với thời gian công việc và duy trì tối thiểu 3 lần/ngày.

Lần đầu tập cơ sàn chậu cần được hướng dẫn từ chuyên viên y tế về sàn chậu học

Tập cơ sàn chậu có cần huấn luyện viên không? Bệnh nhân có thể tập theo bài tập trên mạng được không ạ?

ThS.BS Dương Đăng Hiếu trả lời: Có thể xác định nhóm cơ vùng đáy chậu bằng việc nhíu cơ hậu môn. Tuy nhiên, khi tiến hành tập, bệnh nhân phải xác định bản thân có đang tập đúng không. Vấn đề này cần đến chuyên viên y tế về sàn chậu học, do đó, những lần đầu khi mới tập, cần tới trung tâm y tế có chuyên gia về sàn chậu để được hướng dẫn.

Tại Bệnh viện Bình Dân, có những chuyên gia giàu kinh nghiệm, có thể hướng dẫn tận tình cho chị em phụ nữ hoặc cánh mày râu. Khi tập cơ sàn chậu ở trung tâm y tế, bệnh nhân sẽ được đặt đầu dò để kiểm tra sức cơ và độ chính xác của việc co cơ.

Đầu dò có thể đặt trong âm đạo đối với phụ nữ đã quan hệ, sinh con và đặt ở ngã hậu môn đối với phụ nữ chưa quan hệ hoặc bệnh nhân nam.

Phương pháp kích điện giúp tăng sức cơ vùng đáy chậu

Một số cơ sở giới thiệu phương pháp kích thích điện các cơ ở đáy chậu. Theo BS phương pháp này có hiệu quả không ạ?

ThS.BS Dương Đăng Hiếu trả lời: Đối với phương pháp kích điện, bệnh nhân được truyền một năng lượng điện vào cơ đáy chậu làm tăng sự co cơ, giúp việc co cơ kích thích liên tục. Từ đó, làm sức cơ vùng đáy chậu tăng cường sức khỏe. Phương pháp này tương tự với việc tập chủ động, nhưng có sự hỗ trợ từ kích thích điện.

Theo các nghiên cứu, việc tập có sự hỗ trợ của kích thích điện mang lại kết quả khả quan. Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân tập phản xạ kích thích điện, cần lưu ý bệnh nhân tim mạch có đặt máy tạo nhịp, hoặc đặt stent kim loại trong người; phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ; bệnh nhân rối loạn thần kinh như liệt, yếu nửa người,… không nên tập phương pháp này.

Đặt dụng cụ trong âm đạo kết hợp tập sàn chậu mang lại hiệu quả tối ưu

Trên mạng cũng có thông tin về “nón âm đạo” và một số dụng cụ khác được đặt trong âm đạo để giúp cơ quan vùng chậu thực hiện đúng các bài tập. Theo BS người tập để giảm són tiểu có cần những dụng cụ này không?

ThS.BS Dương Đăng Hiếu trả lời: Việc đặt dụng cụ trong âm đạo kết hợp tập sàn chậu có thể mang lại hiệu quả tối ưu hơn. Bởi vì, khi đặt dụng cụ trong âm đạo, các chị em phụ nữ có khuynh hướng phải giữ dụng cụ này. Ban đầu là cố gắng giữ trong ngày, duy trì càng lâu sẽ giúp tăng sức khỏe vùng đáy chậu.

Tuy nhiên, khi tập với dụng cụ vùng đáy chậu, chị em cần xác định bản thân có bị kích ứng với chất liệu của dụng cụ đó hay không, hoặc những người thường gặp vấn đề về viêm âm đạo, viêm bàng quang tái phát nhiều lần,… là những người không nên đặt dụng cụ. Bên cạnh đó, đặt dụng cụ âm đạo cần có bác sĩ hoặc chuyên gia hướng dẫn để đặt chính xác và phù hợp với từng bệnh nhân.

Yoga, kích thích điện, đặt dụng cụ âm đạo giúp cải thiện tiểu són không cần dùng thuốc

Xin BS cho biết thêm: ngoài bài tập cơ sàn chậu thì có phương pháp không dùng thuốc nào giúp cải thiện tiểu són?

ThS.BS Dương Đăng Hiếu trả lời: Tập sàn chậu hiện nay là một phương pháp hiệu quả, chi phí thấp. Tuy nhiên, bệnh nhân bắt buộc phải duy trì mới có thể mang lại hiệu quả tối đa.

Ngoài bài tập sàn chậu, có rất nhiều phương pháp không dùng thuốc có thể điều trị tình trạng són tiểu như laser sàn chậu. Phương pháp tiến hành bằng cách chiếu một tia năng lượng vào vùng sàn chậu, cơ vùng âm đạo làm tăng sinh mạch máu và kích thích vùng âm đạo, tăng cường sức khỏe vùng đáy chậu. Phương pháp chiếu tia laser hiện mang lại hiệu quả tốt, bệnh nhân có thể thực hiện và về trong ngày, không đau, ít tác dụng phụ.

Ngoài ra, một số các phương pháp khác như: đặt dụng cụ âm đạo, kích thích điện, Yoga,… Trường hợp bệnh nhân bị tiểu són nặng, cần áp dụng phương pháp phẫu thuật. Với phương pháp này, bệnh nhân sẽ được đặt một mảnh ghép nhân tạo hoặc mô tự thân để nâng đỡ cơ niệu đạo, giảm tình trạng són tiểu.