1. Suy tuyến sinh dục nữ là gì? 

Suy tuyến sinh dục nữ thường xuất hiện ở giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, một số trường hợp được ghi nhận ở những người phụ nữ trẻ tuổi kèm với tình trạng bệnh lý. Suy tuyến sinh dục nữ là sự suy giảm hoạt động của buồng trứng, đặc trưng với tình trạng giảm sản xuất noãn và các hóc môn sinh dục.

Suy tuyến sinh dục nữ được chia thành 2 nhóm chính.

a. Suy tuyến sinh dục nguyên phát (ngoại biên)

Suy tuyến sinh dục nguyên phát là tình trạng buồng trứng vẫn tiếp nhận thông tin từ não nhưng không sản xuất đủ hóc môn sinh dục, bao gồm estrogen và progesterone.

b. Suy tuyến sinh dục thứ phát (trung ương) 

Suy tuyến sinh dục thứ phát là tình trạng ngược lại, vấn đề nằm ở não bộ. Vùng dưới đồi và tuyến yên chịu trách nhiệm chi phối buồng trứng không hoạt động một cách có hiệu quả.

2. Nguyên nhân dẫn đến suy tuyến sinh dục nữ

Có nhiều yếu tố được cho là nguyên nhân suy tuyến sinh dục ở nữ giới nhưng có các nguyên nhân chính sau:

- Yếu tố vật lý: Các điều kiện thể chất như nữ giới bị viêm khớp, bệnh tiết niệu, ruột, đã từng phẫu thuật vùng châụ, các rối loạn thần kinh như bệnh đa xơ cứng... có thể là nguyên nhân gây suy giảm tuyến sinh dục.

- Phụ nữ sử dụng một số loại thuốc như: thuốc chống trầm cảm, thuốc huyết áp, kháng histamin, thuốc hóa trị liệu có thể là nguyên nhân gây suy giảm tình dục.

- Nội tiết tố: Nồng độ estrogen thấp sau thời kỳ mãn kinh, tiền mãn kinh, trong thời gian cho con bú có thể dẫn đến khô âm đạo, ảnh hưởng đến ham muốn tình dục.

- Tâm lý và xã hội: Chứng lo âu, trầm cảm có thể góp phần lớn làm rối loạn chức năng tình dục ở nữ giới. Sự căng thẳng lâu dài lo lắng trước trong và sau mang thai, sinh con, xung đột lâu với chồng, đối tác hay các yếu tố xã hội khác tác động làm giảm đi hứng thú tình dục ở nữ.

Cùng với đó, các yếu tố nguy cơ, hoặc phụ nữ có các yếu tố này sẽ tăng nguy cơ suy giảm tuyến sinh dục hơn, bao gồm: mắc bệnh tim mạch, gan, thận; mắc các bệnh về thần kinh như tổn thương tủy sống hoặc bệnh đa xơ cứng, từng bị lạm dụng tình dục.

Xem thêm: Những loại thực phẩm giúp tăng cường sinh lý nữ

3. Triệu chứng suy tuyến sinh dục nữ

Các triệu chứng cảnh báo suy tuyến sinh dục nữ bao gồm triệu chứng toàn thân như:

- Có sự thay đổi hình dáng bên ngoài ở da vùng mặt, cổ, tóc bạc, ngực mông đùi chảy xệ.

- Tâm sinh lý thay đổi, hay cáu gắt, giận dữ, hay lo âu, tính cách thất thường.

- Thay đổi hệ thần kinh, có triệu chứng mất ngủ, trầm cảm, hay quên, phản xạ thần kinh chậm, không chính xác.

- Hệ thần kinh thực vật bị rối loạn, hay bốc hỏa, mệt lả người, toát mồ hôi nhiều.

- Thoái hóa xương, loãng xương.

- Khớp xương viêm, đau, nhức mỏi thường xuyên, rối loạn chuyển hóa làm xơ vữa động mạch, đái tháo đường.

- Rối loạn hệ tim mạch với tình trạng tang huyết áp, hay đau thắt ngực nhồi máu cơ tim.

- Rối loạn hệ tiết niệu với biểu hiện rối loạn kinh nguyệt, nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng phần phụ...

Mặt khác, còn có các triệu chứng rối loạn tình dục và sinh sản như: Giảm ham muốn tình dục, giảm tiết dịch nhầy âm đạo, âm đạo khô, gây đau đớn, không hứng thú khi quan hệ, rối loạn rụng trứng, giảm hoặc hết khả năng có con.

4. Hệ luỵ suy tuyến sinh dục nữ mang lại

a. Giảm ham muốn tình dục

Khoái cảm ở người phụ nữ do hormon estrogen và progesterone mang lại, do đó khi hàm lượng các loại hormon này bị thay đổi, mất cân bằng sẽ dẫn đến hiện tượng giảm ham muốn tình dục, khó đạt được cực khoái. Đó là chưa kể đến trạng thái tâm lý tiêu cực, sức khỏe suy giảm do rối loạn nội tiết gây ra cũng ảnh hưởng không nhỏ đến ham muốn tình dục của chị em.

b. Cao huyết áp bất thường

Bình thường huyết áp đang ổn định, nhưng huyết áp tăng cao bất thường thì cần lưu ý. Rối loạn nội tiết có thể tác động xấu đến tình trạng ổn định huyết áp trong cơ thể. Bởi vì khi lượng natri trong cơ thể dư thừa sẽ làm tăng tình trạng trữ nước từ đó dẫn đến tăng huyết áp. Trong khi tỷ lệ giữa natri và nước trong cơ thể của bạn ổn định là do sự cân bằng của hormon aldosterone. Do đó khi cơ thể mất cân bằng hormon aldosterone thì sẽ dễ bị tăng huyết áp.

c. Nám da do rối loạn nội tiết

Nám da có thể do nhiều nguyên nhân. Trong đó rối loạn nội tiết tố nữ là một nguyên nhân phổ biến gây nên tình trạng nám da cho chị em. Khi nội tiết tố nữ ổn định, nó sẽ duy trì độ đàn hồi, độ ẩm cho da, điều tiết bã nhờn… nhưng ngược lại khi rối loạn nội tiết thì da sẽ bị khô, sạm, xuất hiện các vết nám ngày càng đậm nét gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến thẩm mỹ và vẻ quyến rũ của chị em.

Xem thêm: Những câu hỏi thường gặp về suy tuyến sinh dục ở nữ giới

5. Phương pháp điều trị

Hóa liệu pháp estrogen là hình thức được dùng để điều trị suy tuyến sinh dục nữ. Theo hình thức một loại kem âm đạo, vòng hoặc sử dụng thuốc viên giúp cải thiện chức năng sinh dục, độ đàn hồi, tăng lưu lượng máu âm đạo, tăng cường sự bôi trơn trong quá trình quan hệ.

Androgen bao gồm kích thích tố nam là testosterone có chức năng quan trọng trong chức năng sinh dục nữ. Bổ sung testosterone ngoài da hoặc là sử dụng thuốc uống kết hợp estrogen giúp điều trị suy tuyến sinh dục nữ. Với phương pháp này cần được theo dõi và điều chỉnh bởi bác sĩ điều trị thường xuyên. Nữ giới sẽ có các tác dụng phụ khi sử dụng testosterone là mụn trứng cá, rậm lông, tính cách thay đổi ... Liệu pháp nội tiết tố này không giải quyết vấn đề tình dục có nguyên nhân không liên quan đến hormone.

Bên cạnh cách sử dụng thuốc, suy tuyến sinh dục nữ có thể được điều trị bằng phương pháp trị liệu hành vi. Các cặp vợ chồng thảo luận, lắng nghe để tạo nên sự hòa hợp trong tình dục là cách để giải quyết suy sinh dục nữ giới hiệu quả. Song song với đó là tạo thói quen sống lành mạnh như tránh rượu bia, các chất kích thích, không hút thuốc, tập thể dục thường xuyên, cải thiện vóc dáng, tâm trạng, giải tỏa bớt các căng thẳng hàng ngày.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng