Hái nấm rừng về ăn, vợ chồng trẻ hôn mê sâu, suy gan thận nặng, nguy cơ tử vong cao

Thông tin từ Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, cặp vợ chồng trẻ (chồng 21 tuổi và vợ 18 tuổi) được chuyển đến trong tình trạng hôn mê sâu, tổn thương đa cơ quan, nguy cơ tử vong rất cao.

Người nhà cho biết, chiều ngày 10/4/2025, hai vợ chồng lên rừng hái nấm trắng, thân dài, đầu hình tròn về nấu ăn. Khoảng 12 giờ sau, cả hai xuất hiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như đau bụng dữ dội, nôn ói, tiêu chảy liên tục.

Hai bệnh nhân được đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lai Châu cấp cứu. Tại đây, người chồng được chẩn đoán ngộ độc nấm, suy gan cấp, rối loạn đông máu nặng; người vợ được chẩn đoán theo dõi ngộ độc nấm, tổn thương gan, thận cấp, rối loạn đông máu, toan chuyển hóa, được điều trị theo hướng truyền dịch, truyền chế phẩm máu… Tuy nhiên, tình trạng bệnh nhân không đỡ, kích thích vật vã, diễn biến nặng nên đã được chuyển đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai.

Lúc này, cả hai bệnh nhân đều hôn mê sâu, các xét nghiệm thể hiện tình trạng tổn thương và suy đa cơ quan, kích ứng tổn thương đường tiêu hóa, viêm gan, suy gan tối cấp, hôn mê gan, suy thận cấp, tổn thương cơ tim, rối loạn đông máu nặng, nguy cơ tử vong rất cao.

Các bác sĩ điều trị tích cực, thay huyết tương, lọc máu liên tục, dùng các thuốc giải độc, hồi sức… Đến thời điểm hiện tại, hai bệnh nhân vẫn hôn mê sâu, chức năng gan vẫn tổn thương nặng, tiếp tục được hồi sức, điều trị tích cực, tuy nhiên tiên lượng xấu.

Nhận diện “sát thủ trắng” trong rừng: đẹp, dễ ăn nhưng cực độc

Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, ở Việt Nam có nhiều loại nấm độc, tuy nhiên có thể xếp vào 2 nhóm: nhóm gây ngộ độc chậm, nhóm gây ngộ độc nhanh.

Nhóm gây ngộ độc chậm là loại nấm gây ngộ độc biểu hiện muộn (quá 6 giờ sau ăn), nguy hiểm hơn cả và thường gây tử vong nhất. Ở Việt Nam ghi nhận loài nấm độc tán trắng (Amanita verna) và nấm độc trắng hình nón (Amanita virosa), hình thức trông trắng, đẹp mắt và hấp dẫn nhất trong các loài nấm độc, thậm chí ăn vẫn ngon.

Độc tố chính là amatoxin, chất kịch độc có thể phá hủy ruột, gan, thận, tim và các cơ quan khác. Quá trình ngộ độc diễn tiến qua 3 giai đoạn:

Giai đoạn đầu (sau ăn 6-24 giờ): đau bụng, tiêu chảy, nôn dữ dội.

Giai đoạn “giả ổn định” (1-2 ngày): triệu chứng tiêu hóa giảm, nhưng gan bắt đầu bị tổn thương nặng.

Giai đoạn cuối (từ ngày thứ 3): suy gan, suy thận, rối loạn đông máu, vàng da, chảy máu, hôn mê và nguy cơ tử vong.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cảnh báo, tỷ lệ tử vong của nhóm nấm này có thể lên tới 50%, đặc biệt nếu người bệnh không được cấp cứu kịp thời tại cơ sở y tế chuyên sâu.

Tuy nhiên, một điều đáng lo ngại, khi người bệnh bắt đầu có triệu chứng sau hơn 6 giờ ăn, tức là nấm độc đã rời khỏi dạ dày, phần lớn đã hấp thu vào cơ thể, nên các biện pháp sơ cứu như gây nôn hay rửa ruột hầu như không còn tác dụng.

Việc điều trị ngộ độc loại này rất phức tạp, cần lọc máu, thay huyết tương, hồi sức đa cơ quan, và đòi hỏi chi phí, nhân lực cao, chỉ có thể thực hiện tại các trung tâm chống độc lớn.

Nhóm gây ngộ độc nhanh thường trong vòng trước 6 giờ sau ăn. Nhóm này có nhiều loại nấm hơn, tuy nhiên tất cả trông màu sắc sặc sỡ hoặc màu sắc không hấp dẫn. Tùy loài nấm cụ thể nhưng thường chỉ gây đau bụng nôn, tiêu chảy, có thể có triệu chứng thần kinh, tâm thần, tim mạch. Với năng lực của các bệnh viện tuyến huyện hiện nay thì có thể điều trị được các trường hợp ngộ độc này.

Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, 2 trường hợp bệnh nhân trên đã ăn phải loại nấm gây ngộ độc muộn. Đây là loại nấm amatoxin gây tổn thương gan, thận, rất nguy hiểm.

Khuyến cáo không hái, không ăn bất kỳ loại nấm hoang nào

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên khuyến cáo, tuyệt đối không ăn nấm hoang dại, kể cả khi thấy quen mắt, ngon miệng hay từng ăn trước đó mà không bị sao. Ngay cả các chuyên gia cũng khó phân biệt được đâu là nấm độc và không độc bằng mắt thường. Người dân chỉ nên sử dụng nấm trồng có nguồn gốc rõ ràng, tuyệt đối không hái nấm rừng về ăn.

Nếu nghi ngờ ngộ độc nấm: Không tự điều trị tại nhà, nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trường hợp mới ăn xong, còn tỉnh táo, có thể hỗ trợ gây nôn, bù nước điện giải, nhưng vẫn cần đến bệnh viện sớm.