Dây chằng chéo sau có chức năng giữ vững khớp gối, làm cho khớp gối không bị trượt ra sau, giúp cho khớp gối hoạt động ổn định trong các hoạt động thể thao, cũng như sinh hoạt hằng ngày.

Trong chấn thương khớp gối, tỷ lệ bị đứt dây chằng chéo sau đơn thuần chỉ chiếm khoảng 5-10% các chấn thương về dây chằng vùng gối.


Giải phẫu

Xương vùng khớp gối gồm: xương đùi phía trên, xương chày phía dưới, và xương bánh chè ở phía trước.

Các xương vùng gối được nối với nhau bằng hệ thống các dây chằng, chỉ có 4 dây chằng ở khớp gối và chúng giúp cho khớp gối vững chắc khi đi lại hay chạy nhảy.

Hệ thống dây chằng bên: nằm bên ngoài khớp gối gồm dây chằng bên trong (bên chày) và bên ngoài (bên mác), giúp cho khớp gối vững chắc khi xoay trở, hoặc xoắn vặn.

Hệ thống dây chằng chéo: nằm bên trong khớp gối, dây chằng chéo trước và dây chằng chéo sau bắt chéo nhau tạo thành hình chữ X, giúp cho khớp gối vững chắc, không bị trượt ra trước quá mức hay trượt ra sau quá mức.

Chấn thương

Chấn thương dây chằng chéo sau không giống như những chấn thương dây chằng đầu gối khác, trên thực tế chúng thường tinh tế và khó đánh giá hơn các chấn thương dây chằng khác ở đầu gối.

Chấn thương dây chằng chéo sau chia làm 3 mức độ:
Độ I: chỉ bị bong gân nhẹ nhưng vẫn giữ được khớp gối vững chắc.
Độ II: đứt một phần hay bán phần dây chằng.
Độ III: đứt hoàn toàn dây chằng.

Nguyên nhân

Chấn thương dây chằng chéo sau có thể xảy trong nhiều tình huống. Đa phần do lực tác động trực tiếp từ trước ra sau, đẩy thật mạnh cẳng chân về phía sau làm đứt dây chằng (thường thấy trong tai nạn xe hơi hoặc xe máy do thắng quá đột ngột, hoặc bị tông thẳng từ phía trước đầu gối).

Dấu chứng

• Đau nhiều và sưng gối sau khi bị chấn thương.
• Khớp gối bị cứng do sưng nề.
• Đi lại khó khăn.
• Cảm giác khớp gối bị lỏng giống như bị rời ra.

THĂM KHÁM

Bác sĩ sẽ hỏi thật kỹ về các tình huống bị chấn thương và làm một số test chuyên biệt về dây chằng chéo sau như: test ngăn kéo sau, dấu hiệu cẳng chân bị võng ra sau…


Chụp phim Xquang: phát hiện được các trường hợp bong điểm bám dây chằng chéo sau (bong rứt xương chỗ bám dây chằng), không thấy được hình ảnh dây chằng chéo sau.

Chụp phim MRI: nhìn được rõ ràng hình ảnh dây chằng chéo sau, phát hiện được các tổn thương sụn chêm kèm theo nếu có, thấy rõ ràng hình ảnh tràn dịch, tràn máu khớp gối,…

Điều trị

Chấn thương dây chằng chéo sau tùy theo mức độ sẽ có hướng điều trị thích hợp. Trong một số trường hợp sẽ không cần phải phẫu thuật, và một số trường hợp bắt buộc phải phẫu thuật.

Không phẫu thuật

RICE = rest: nghỉ ngơi, ice: chườm đá, compression: băng gối, elevation: kê chân cao.

Hạn chế vận động: bệnh nhân phải mang nẹp gối chuyên về dây chằng, đôi khi phải đi nạng kèm theo và hạn chế chịu lực nhiều ở chân bị tổn thương.

Vật lý trị liệu : khi khớp gối không còn sưng bệnh nhân phải tập vật lý trị liệu để giúp cho khớp gối không bị cứng, tập sức mạnh trở lại cho cơ vùng đùi, từ đó khớp gối sẽ phục hồi hoàn toàn.

Phẫu thuật

Khi đứt dây chằng chéo sau kèm theo tổn thương sụn chêm, hoặc đứt nhiều dây chằng có kèm theo đứt dây chằng chéo sau, chỉ định phẫu thuật là bắt buộc.

Những tổn thương về bong điểm bám dây chằng chéo sau, đứt đơn thuần dây chằng chéo sau ở từng bệnh nhân sẽ có chỉ định mổ hoặc không mổ riêng biệt (có sự khác biệt ở các vận động viên).

Phẫu thuật nội soi khớp gối tái tạo dây chằng chéo sau đơn thuần là một phẫu thuật khó, vì phải đảm bảo không làm tổn thương dây chằng chéo trước bình thường, cũng như phải có kỹ thuật cố định thật vững chắc kèm theo đặt thật đúng vị trí của dây chằng chéo sau ban đầu.

Với sự phát triển không ngừng của những vật liệu sinh học dùng để cố định mảnh ghép (dây chằng) trong phẫu thuật dây chằng khớp gối, khả năng thành công của cuộc phẫu thuật ngày càng được nâng cao, thời gian hồi phục của bệnh nhân sẽ được rút ngắn nhiều hơn.


Biến chứng

Dây chằng chéo sau nằm ở vùng khoeo chân, rất gần với động mạch khoeo, biến chứng đáng sợ của phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng chéo sau chính là làm tổn thương bó mạch khoeo, gây nguy hiểm cho bệnh nhân.

Nhiễm trùng sau mổ nội soi tái tạo dây chằng chéo sau khớp gối cũng có thể xảy ra dù tỷ lệ khá thấp, làm kéo dài quá trình hồi phục của bệnh nhân.

Phục hồi chức năng

Tập hồi phục sau mổ nội soi tái tạo dây chằng chéo sau không quá phức tạp, nếu mổ đúng kỹ thuật, bệnh nhân tuân thủ theo đúng phác đồ tập vật lý trị liệu thì khả năng chơi lại thể thao sau 6-8 tháng sẽ thực hiện được.