Dịch COVID-19 còn phức tạp, mẹ bầu nên làm gì để tăng cường sức đề kháng?

1. Mẹ bầu cần làm gì để bảo vệ sức khỏe trong dịch bệnh COVID-19?

Xin hỏi BS, trong giai đoạn dịch bệnh còn diễn biến phức tạp cũng như mối nguy bệnh tật luôn rình rập, phụ nữ mang thai cần lưu ý gì để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé? Trong đó, vấn đề nào cần được lưu ý nhất?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Thời điểm dịch bệnh COVID-19 còn phức tạp như hiện nay gây nhiều khó khăn cho mẹ bầu, ngoài mối lo thông thường làm sao cho thai nhi khỏe mạnh thì các chị em còn đối diện nỗi lo khác đó là nguy cơ mắc bệnh COVID-19. Bác sĩ cũng thấu hiểu điều này.

Về nguyên tắc, các chị em cần bảo vệ cho cả mẹ và con, tránh nguy cơ mắc bệnh. Để làm được điều này, mẹ bầu cần tuân thủ 5K - Không tập trung - Khoảng cách - Khẩu trang - Khử khuẩn - Khai báo y tế.

Trong giai đoạn “bình thường mới”, mẹ bầu cần nhớ các mốc khám thai cần thiết phải đi khám, các mốc khác có thể tư vấn với bác sĩ qua online tại nhà. Tại thời điểm cần thiết phải đi khám thai, mẹ bầu nên đăng ký hẹn trước để tránh tập trung đông người.

Bên cạnh đó, các mẹ bầu cũng cần chú ý tăng sức đề kháng. Trong đó có 2 vấn đề, thứ nhất là tăng sức đề kháng bằng cách ăn uống, cân bằng dinh dưỡng, khi mẹ khỏe con sẽ khỏe. Thứ hai là bổ sung thêm các vi chất dinh dưỡng nếu có điều kiện. Thông thường, khi đi khám thai, các mẹ bầu sẽ được các bác sĩ Sản khoa hướng dẫn, bổ sung thêm các vi chất để đảm bảo sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi.

2. Nên ăn uống thế nào để tăng cường sức đề kháng cho mẹ bầu?

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng sức đề kháng cho mẹ bầu. Vậy mẹ bầu nên ăn uống như thế nào để đảm bảo đủ dưỡng chất cho con, thưa BS? Trong mỗi giai đoạn tam cá nguyệt của thai kỳ, dinh dưỡng cần thay đổi như thế nào, nên lựa chọn thực phẩm và chế biến ra sao?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Đây là thắc mắc của rất nhiều mẹ bầu. Dinh dưỡng còn tùy thuộc vào tuổi thai. Chẳng hạn trong 3 tháng đầu thai kỳ, mẹ bầu thường bị ốm nghén, ăn uống khó khăn, nhưng đây lại là giai đoạn hình thành các cơ quan của em bé. Do đó, nếu giai đoạn này mẹ ăn được, bổ sung đầy đủ vi chất sẽ rất tốt cho em bé.

Dinh dưỡng ngoài vai trò giúp cho bé phát triển thì còn có tác dụng phòng ngừa dị tật bẩm sinh. Ví dụ, các bác sĩ Sản khoa thường khuyên rằng, trong 3 tháng đầu trước khi mang thai và giai đoạn đầu thai kỳ nên bổ sung axit folic, vi chất này sẽ giúp phòng ngừa dị tật ống thần kinh cho thai nhi. Ngoài ra, các vi chất khác cũng có vai trò quan trọng trong giai đoạn này.

Qua giai đoạn tam cá nguyệt giữa (3 tháng giữa thai kỳ), mẹ bầu thường đã hết ốm nghén, việc ăn uống sẽ dễ dàng hơn. Trong khi đó, vào tam cá nguyệt cuối (3 tháng cuối thai kỳ) mẹ bầu sẽ tiêu tốn năng lượng nhiều hơn vì giai đoạn này em bé phát triển rất nhanh. Thường, ở giai đoạn 3 tháng cuối mẹ bầu ăn uống cũng rất ngon miệng.

Nguyên tắc ăn uống trong thai kỳ đó là dinh dưỡng đủ chất, đầy đủ tinh bột, đạm, chất béo, rau xanh và trái cây. Xin lưu ý, có những món ăn mẹ bầu rất thích, nhưng cần tiết chế ở mức vừa phải. Chẳng hạn nếu uống nước mía, ăn sầu riêng ở lượng vừa phải thì không sao, nhưng các loại trái cây này có lượng đường cao, vì vậy nếu ăn nhiều sẽ dẫn đến nguy cơ đái tháo đường thai kỳ cho mẹ bầu. Ngoài ra, nếu có điều kiện, mẹ bầu có thể bổ sung thêm các vi chất theo hướng dẫn của bác sĩ Sản khoa.

3. Bổ sung vi chất dinh dưỡng cho mẹ bầu trong mỗi giai đoạn của thai kỳ ra sao?

Việc bổ sung vi chất dinh dưỡng cũng thiết yếu không kém để thai nhi phát triển khỏe mạnh. Việc bổ sung này sẽ khác nhau thế nào trong mỗi giai đoạn phát triển của thai nhi (3 tháng đầu, 3 tháng giữa và 3 tháng cuối) thưa BS?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Ở mỗi giai đoạn thai kỳ nhu cầu dinh dưỡng sẽ khác nhau. Ví dụ, 3 tháng đầu thai kỳ, bác sĩ sẽ chủ yếu tập trung vào các vi chất bổ sung cho sự phát triển của thai nhi. Còn 3 tháng giữa và 3 tháng cuối hệ thống cơ xương của em bé sẽ phát triển mạnh, khi đó bác sĩ sẽ cho bổ sung các loại vi chất khác, ví dụ như canxi.

Các vi chất trong thai kỳ có rất nhiều loại, nhưng đóng vai trò chính vẫn là sắt, canxi, axit folic, ngoài ra còn có kẽm, magie… Hiện nay, đa phần khi các mẹ bầu đi khám thai sẽ được các bác sĩ Sản khoa tư vấn kê toa cho loại thuốc phù hợp với tuổi thai của mình.

Vì vậy, xin lưu ý dù hiện nay dịch bệnh còn phức tạp nhưng vẫn rất cần đi khám thai ở những mốc quan trọng để được bác sĩ tư vấn các loại thuốc phù hợp, bởi việc sử dụng thuốc có sự hướng dẫn chuyên môn vẫn sẽ tốt hơn.

4. Mẹ bầu nên bổ sung vi chất dinh dưỡng đơn chất hay đa chất?

Những mẹ bầu nào cần phải bổ sung vi chất dinh dưỡng bằng thuốc? Nên ưu tiên bổ sung đơn chất hay đa chất? Cần lưu ý gì khi lựa chọn sản phẩm bổ sung (thành phần nên có, hàm lượng…) và sử dụng?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Về mặt nguyên tắc, nếu mẹ bầu ăn uống đầy đủ, đa dạng các loại thực phẩm thì không cần bổ sung vi chất. Tuy nhiên, thực tế rất khó để ăn uống đầy đủ, ví dụ điển hình như canxi.

Nhu cầu canxi trong suốt thai kỳ cần hấp thu 1.000 - 1.500 mg/ngày, trong khi thực tế với chế độ ăn uống của phụ nữ Việt Nam thường không đủ so với nhu cầu. Do đó, nhiều mẹ bầu thường than phiền với bác sĩ bị vọp bẻ, đau lưng, đau răng, hoặc bị đau xương khớp… Đó là những dấu hiệu cho thấy bị thiếu canxi.

Không chỉ canxi mà các vi chất khác cũng rất quan trọng. Thông thường, nếu bổ sung vi chất đơn lẻ thì sẽ phải uống mỗi lần một viên/ một loại vi chất, điều này đôi khi sẽ rất bất tiện. Vì vậy, đa phần bác sĩ Sản khoa sẽ kê viên đa vi chất, chỉ cần bổ sung 1-2 lần/ ngày thì đơn giản hơn cho mẹ bầu.

Khi bổ sung đa chất còn tùy thuộc vào khả năng hấp thu của người phụ nữ. Một số người uống thuốc thì bị bón, nhưng có người không bị. Do đó, nên ưu tiên lựa chọn tùy thuộc vào mỗi cơ địa của người sản phụ, các bác sĩ sản khoa cũng sẽ cân nhắc loại thuốc phù hợp cho các mẹ bầu.

5. Tiêm vắc xin COVID-19 trong thai kỳ, có cần ngưng bổ sung vi chất dinh dưỡng?

Hiện nay, nhiều địa phương đang đẩy nhanh việc tiêm ngừa COVID-19 cho phụ nữ mang thai trên 13 tuần. Xin hỏi BS, khi tiêm ngừa vắc xin COVID-19, mẹ bầu cần lưu ý gì? Có cần ngừng các loại thuốc, hoặc sản phẩm bổ sung trước, trong và sau tiêm ngừa?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Hiện tại không chỉ TPHCM mà trên cả nước đã cho phép chích ngừa COVID-19 ở phụ nữ mang thai trên 13 tuần. Sau khi tiêm ngừa sẽ có khả năng gặp một số tác dụng phụ, chẳng hạn như mẹ bầu có thể cảm thấy đau cơ, mệt mỏi, thậm chí là sốt, nhưng những triệu chứng này thường thoáng qua và sẽ biến mất trong khoảng 48-72 giờ.

Khi tiêm vắc xin COVID-19, các mẹ bầu vẫn hoàn toàn có thể uống, bổ sung các vi chất, điều này không ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé.

Dịch bệnh COVID-19 diễn tiến phức tạp nên mẹ bầu sẽ có nhiều mối bận tâm. Vì vậy sau chương trình này, BS hy vọng sẽ giúp cho mẹ bầu bớt đi nỗi lo về chế độ dinh dưỡng, và cần lưu ý nên đi khám thai ở những mốc quan trọng để được bác sĩ tư vấn cụ thể về việc bổ sung vi chất dinh dưỡng phù hợp. Chúc các mẹ bầu “mẹ tròn con vuông”.

Trân trọng cảm ơn nhãn hàng Vital Pregna - sản phẩm chăm sóc sức khỏe phụ nữ mang thai của Doppelherz với 124 năm phát triển đã đồng hàng cùng chương trình!