Đá khô là gì? Sử dụng đá khô có an toàn cho sức khỏe?

Đá khô là gì?

Đá khô thực chất không phải là nước đá thông thường mà là dạng rắn của khí carbon dioxide (CO₂). Khi được làm lạnh ở nhiệt độ khoảng -78,5°C, CO₂ chuyển từ thể khí sang thể rắn và tạo thành đá khô.

Đặc điểm nổi bật của đá khô là không tan chảy thành nước, mà thăng hoa - nghĩa là chuyển trực tiếp từ thể rắn sang thể khí.

Nhờ tính chất này, đá khô được ứng dụng phổ biến trong các lĩnh vực:

- Bảo quản thực phẩm, dược phẩm: Giúp giữ lạnh khi vận chuyển thịt, hải sản, vaccine hoặc mẫu bệnh phẩm mà không gây ướt.

- Tạo hiệu ứng khói: Được dùng trong các chương trình biểu diễn, tiệc cưới, chụp ảnh, phim ảnh để tạo làn khói mờ ảo.

- Làm lạnh công nghiệp: Dùng trong ngành hàng không, chế biến thực phẩm, hoặc trong nghiên cứu khoa học.

Sử dụng đá khô có an toàn cho sức khỏe?

Theo các chuyên gia, đá khô không độc, tuy nhiên nếu sử dụng sai cách có thể gây nguy hiểm. Vấn đề nằm ở chính khí CO₂ mà đá khô sinh ra khi thăng hoa.

1. Nguy cơ bỏng lạnh khi tiếp xúc trực tiếp

Đá khô có nhiệt độ cực thấp, chạm trực tiếp vào da có thể gây bỏng lạnh (frostbite) tương tự như bỏng do nước sôi. Vùng da tiếp xúc có thể tê rát, đổi màu trắng hoặc phồng rộp. Do đó, khi cầm đá khô, cần mang găng tay dày, tránh tiếp xúc trực tiếp với da.

2. Nguy cơ ngạt thở trong không gian kín

Khi đá khô thăng hoa, lượng khí CO₂ tăng cao trong môi trường. Nếu sử dụng trong phòng kín, đặc biệt là phòng nhỏ không thông gió, nồng độ CO₂ có thể vượt mức an toàn, gây khó thở, nhức đầu, chóng mặt, thậm chí ngất xỉu. Vì vậy, chỉ nên dùng đá khô ở nơi thông thoáng, có lưu thông không khí.

3. Không sử dụng để làm lạnh đồ uống trực tiếp

Nhiều người có thói quen bỏ viên đá khô vào ly nước hoặc bia để tạo khói. Tuy nhiên, hành động này rất nguy hiểm.

Nếu đá khô chưa tan hết mà được nuốt phải, nhiệt độ cực thấp có thể gây bỏng niêm mạc miệng, thực quản, dạ dày, thậm chí tổn thương nghiêm trọng đường tiêu hóa.

Cách sử dụng đá khô an toàn

Để đảm bảo an toàn, khi dùng đá khô, người tiêu dùng cần tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản:

- Không cầm trực tiếp bằng tay trần, nên dùng găng bảo hộ hoặc kẹp chuyên dụng.

- Không hít khói đá khô hoặc dùng trong không gian kín, đặc biệt là xe hơi, phòng nhỏ, tủ bảo quản hẹp.

- Không cho trẻ em chơi gần đá khô hoặc nghịch khói tạo ra.

- Không bỏ vào chai kín vì khi CO₂ thăng hoa tạo áp suất lớn, có thể gây nổ.

- Khi bảo quản thực phẩm bằng đá khô, nên đặt đá khô trong hộp riêng biệt, tránh tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm tươi sống.

Lưu ý khi sử dụng trong quán ăn và sự kiện

Hiện nay, nhiều nhà hàng, quán cà phê sử dụng đá khô để tạo khói mờ ảo cho món ăn hoặc đồ uống nhằm tăng tính thẩm mỹ.

Tuy nhiên, theo khuyến cáo của các chuyên gia an toàn thực phẩm, chỉ nên dùng đá khô cho mục đích trình diễn, không nên tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm hoặc đồ uống mà khách sẽ sử dụng.

Nếu muốn tạo hiệu ứng khói trong ly nước, cần đặt đá khô trong ngăn tách an toàn hoặc khay cách ly để tránh nguy cơ bỏng lạnh khi uống.

Kết luận

Đá khô là vật liệu hữu ích và mang lại nhiều ứng dụng trong đời sống, từ bảo quản thực phẩm đến tạo hiệu ứng nghệ thuật. Tuy nhiên, nếu sử dụng sai cách, đá khô có thể gây bỏng lạnh hoặc ngạt thở do CO₂.

Vì vậy, người dùng cần hiểu rõ tính chất của loại vật liệu này, sử dụng đúng hướng dẫn và đảm bảo an toàn cho bản thân cũng như những người xung quanh.