1. Buồng trứng phụ nữ suy giảm sau tuổi 45

Thưa BS, phụ nữ có sức khỏe bình thường đến tuổi nào buồng trứng bị lão hóa? Chỉ số dự trữ buồng trứng của người phụ nữ đến khi nào bắt đầu suy giảm ạ?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Đối với phụ nữ, ai cũng trải qua giai đoạn dậy thì, sau đó tới độ tuổi sinh sản. Sau 45 tuổi, cơ quan sinh dục của người phụ nữ có triệu chứng tiền mãn kinh, hoạt động của buồng trứng suy giảm dần. Đến cuối cùng buồng trứng ngừng hoạt động, đưa đến tình trạng mãn kinh.

Suy giảm nội tiết, rối loạn kinh nguyệt làm chức năng buồng trứng suy giảm sớm trước tuổi 40 gọi là suy chức năng buồng trứng.

2. 1-3% phụ nữ trước tuổi 40 mắc suy buồng trứng sớm

Suy buồng trứng sớm là gì? Hiện nay tình trạng này ở Việt Nam tăng hay giảm so với trước đây, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Đầu tiên chúng ta sẽ nói về buồng trứng, tìm hiểu về cơ quan sinh dục của người phụ nữ:

- Hai bên tử cung là hai buồng trứng nhỏ bằng trái nho nhưng cực kỳ quan trọng đối với người phụ nữ.

- Buồng trứng sẽ chứa các nang trứng, các nang trứng này sẽ phát triển và trưởng thành. Mỗi tháng ít nhất 1 nang trứng trưởng thành được phóng thích vào giữa chu kỳ, tạo khả năng mang thai.

- Mô buồng trứng là nơi sản xuất nội tiết cho người phụ nữ, bao gồm estrogen và progesterone. Những nội tiết này chi phối toàn bộ cuộc sống, tâm sinh lý phụ nữ. Nếu buồng trứng suy giảm và ngừng hoạt động trước tuổi 40 gọi là suy buồng trứng sớm.

Tỷ lệ suy buồng trứng sớm sẽ dao động từ 1-3% ở phụ nữ trước 40 tuổi. Trong 100 phụ nữ có từ 1-3 người có tình trạng này.

Tỷ lệ hiện nay chưa thay đổi nhiều, nhưng có khuynh hướng tăng cao do tác động của môi trường, cuộc sống hiện đại.

3. Có đến 90% trường hợp không tìm ra nguyên nhân suy buồng trứng sớm

Nguyên nhân nào làm suy buồng trứng sớm? Hiện nay có những yếu tố nguy cơ nào làm gia tăng tỷ lệ này, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Có nhiều nguyên nhân gây suy buồng trứng sớm.

Thứ nhất do nguyên nhân nhiễm sắc thể. Đây là những bất thường trong di truyền. Ví dụ: mất một nhiễm sắc thể giới tính, tổn thương nhiễm sắc thể, rối loạn di truyền về gen,... Ngoài ra còn do nguyên nhân bất thường khác như hội chứng Turner làm người phụ nữ chỉ có 1 nhiễm sắc thể giới tính X, trong khi phụ nữ bình thường phải có 2 nhiễm sắc thể X.

Thứ hai là nguyên nhân do các bệnh lý tự miễn. Đây là những bệnh lý làm cho hệ thống miễn dịch trong cơ thể chống lại các cơ quan của cơ thể.

Thứ ba do hóa chất. Ví dụ như hóa chất xạ trị điều trị ung thư.

Thứ tư do phẫu thuật. Nếu phụ nữ phải phẫu thuật cắt bỏ 2 buồng trứng sẽ gây thiếu hụt nội tiết.

Tuy nhiên cũng có trường hợp không tìm được căn nguyên. Có đến 90% trường hợp không tìm được nguyên nhân gây suy buồng trứng sớm.

4. Suy buồng trứng có thể gặp ở mọi lứa tuổi

Thưa BS, suy buồng trứng sớm hiện nay xảy ra với độ tuổi nào? Trong qua trình thăm khám, BS thấy trường hợp nhỏ tuổi nhất mắc bệnh là bao nhiêu ạ?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Suy buồng trứng sớm thường xảy ra trước tuổi 40, thường gặp ở tuổi 35. Tuy nhiên bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tùy theo nguyên nhân.

Trường hợp suy buồng trứng sớm do nguyên nhân nhiễm sắc thể, do di truyền xảy ra rất sớm. Bé gái trong bào thai đã được lập trình, các nang trứng đã tiêu hao nhanh chóng. Do đó đến tuổi dậy thì, các bé gái này không có dấu hiệu sinh dục thứ phát, không phát triển ngực, không có lông, thậm chí không dậy thì.

5. Rối loạn kinh nguyệt - Dấu hiệu cảnh báo suy buồng trứng sớm

Những dấu hiệu cảnh báo suy buồng trứng sớm là gì, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Buồng trứng là nơi duy trì mọi hoạt động nội tiết của cơ thể. Do đó, khi buồng trứng suy giảm, chuyện phóng thích, tạo noãn, phóng noãn bắt đầu rối loạn. Đồng thời, nội tiết cũng thiếu hụt và giảm dần. Do đó các triệu chứng của rối loạn nội tiết sẽ xuất hiện như:

• Kinh nguyệt rối loạn, kinh thưa, vô kinh
• Bốc hỏa, vã mồ hôi, thay đổi tính tình, cảm xúc, mất ngủ, dễ lo lắng
• Loãng xương, bệnh tim mạch, rối loạn chuyển hóa lipit
• Ảnh hưởng tới khả năng mang thai

6. Suy buồng trứng sớm và mãn kinh sớm có giống nhau hay không?

Làm sao để phân biệt suy buồng trứng sớm và mãn kinh sớm, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Trước đây, có rất nhiều định nghĩa để nói phụ nữ suy giảm chức năng buồng trứng trước tuổi 40, nội tiết không còn hoạt động bình thường. Có thể dùng nhiều từ ngữ khác nhau như mãn kinh sớm là early menopause hay remacher menopause.

Tuy nhiên đến năm 2015, Viện sức khỏe sinh sản Hoa Kỳ đã thống nhất chọn định nghĩa chung cho hội chứng này là suy buồng trứng sớm.

7. Suy buồng trứng sớm khiến phụ nữ giảm ham muốn

Thưa BS, suy buồng trứng sớm ảnh hưởng đến sức khỏe phụ nữ như thế nào?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Suy buồng trứng sớm gây suy giảm, thiếu hụt estrogen, progesterone. Khi suy giảm nội tiết sẽ ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, ảnh hưởng đến khả năng phóng noãn, khả năng mang thai. Đồng thời cũng làm xáo trộn nội tiết trong cơ thể, thay đổi cảm xúc khiến phụ nữ bốc hỏa. Bên cạnh đó, da niêm mạc cơ quan sinh dục khô, teo. Do đó, phụ nữ sẽ đau đớn khi quan hệ tình dục, giảm khoái cảm, giảm ham muốn.

8. Suy buồng trứng làm tăng nguy cơ loãng xương, gãy xương

Những bệnh lý nào có thể gặp phải khi bị suy buồng trứng, và bệnh này có khả năng gây ung thư hay không, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Khi buồng trứng không còn hoạt động, người phụ nữ sẽ bị ảnh hưởng như loãng xương. Do quá trình tạo xương liên quan tới nội tiết. Khi nội tiết ngừng, quá trình tạo xương bắt đầu giảm đi. Do đó, tỷ lệ loãng xương ở người nội tiết suy giảm sẽ tăng lên rất cao, tăng nguy cơ gãy xương. 

Khi nội tiết tố ngừng, quá trình tạo xương giảm gây loãng xương

Bên cạnh đó, nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch, nguy cơ rối loạn chuyển hóa sẽ tăng lên. Còn nguy cơ ung thư là nguy cơ chung do tuổi tác. Khi tuổi tăng dần, nguy cơ ung thư sẽ tăng lên.

8. Nồng độ hormone FSH cảnh báo điều gì?

Hiện nay có những kỹ thuật chỉ định nào trong quá trình điều trị suy buồng trứng? Quá trình thăm khám suy buồng trứng sẽ kiểm tra từ đâu, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Khi có những triệu chứng nghi ngờ như kinh nguyệt rối loạn, kinh thưa, kinh ít kéo dài ít nhất 4 tháng; hay rối loạn tâm lý, bốc hỏa, vã mồ hôi trước tuổi 40, nên nhanh chóng đến gặp bác sĩ sản phụ khoa.

Bác sĩ sẽ kiểm tra nồng độ hormone, cụ thể như nồng độ hormone FSH. Hormone này sẽ tăng cao trên 25 đơn vị/lít đối với phụ nữ đã trải qua giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh. Nếu xuất hiện ở người trên 40 tuổi, kéo dài 2 lần thử cách nhau 4 tuần cũng gợi ý trường hợp suy giảm buồng trứng sớm.

9. Các phương pháp điều trị suy buồng trứng sớm

Trong y học hiện nay có những phương pháp nào để điều trị suy buồng trứng sớm, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Hiện tại, điều trị trị suy buồng trứng sớm tùy thuộc vào nguyên nhân. Có nguyên nhân can thiệp được, cũng có nguyên nhân không thể can thiệp như nguyên nhân nhiễm sắc thể, bệnh lý tổn thương do hóa trị, xạ trị, phẫu thuật, bệnh lý tự miễn. Còn lại, nếu bệnh nhân mong muốn mang thai sẽ điều trị hiếm muộn.

Nếu bệnh nhân không mong muốn mang thai sẽ điều trị thay thế nội tiết. Bệnh nhân sẽ được bổ sung nội tiết để giảm các trệu chứng khó chịu.

10. Phụ nữ suy buồng trứng chỉ còn 5% mang thai tự nhiên

Người trị suy buồng trứng sớm có bao nhiêu phần trăm cơ hội mang thai tự nhiên? Nếu không thể mang thai tự nhiên sử dụng phương pháp gì, hay có cách nào điều trị được không, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Suy buồng trứng sớm khiến khả năng mang thai của phụ nữ giảm rất nhiều, chỉ còn khoảng 5% có thể mang thai tự nhiên.

Do đó, nếu muốn mang thai phải cần tới hỗ trợ sinh sản như kích trứng, sinh trứng để thụ tinh ống nghiệm, hoặc trữ mô buồng trứng để có phương pháp điều trị sau này.

11. Suy buồng trứng có thể hỗ trợ nội tiết, hỗ trợ sinh sản

Thưa BS, những chị em phụ nữ đang có dấu hiệu suy buồng trứng có nên quá bi quan vào chuyện không thể mang thai tự nhiên hay không? Bao nhiêu lâu nên đi tầm soát, kiểm tra buồng trứng của mình ạ?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Chúng ta không nên quá bi quan. Do tỷ lệ suy buồng trứng sớm trên dân số chung rất thấp. Những triệu chứng đó có thể hỗ trợ nội tiết nếu đó là triệu chứng khó chịu, mệt, bốc hỏa, cáu gắt, mất ngủ, khô rát.

Đối với phụ nữ muốn mang thai cũng có những phương án hỗ trợ sinh sản. Tuy nhiên, nên khám định kỳ thường xuyên để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

12. Bệnh nhân suy buồng trứng sớm phải theo dõi sức khỏe chung

Người bị suy buồng trứng nên theo dõi sức khỏe như thế nào? BS có lưu ý gì cho chị em nếu chẳng may mắc phải căn bệnh này hay không ạ?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Phụ nữ có tình trạng suy giảm buồng trứng phải theo dõi sức khỏe chung về bệnh lý tim mạch, chuyển hóa lipit, độ loãng xương.

Bên cạnh đó cần có chế độ bù canxi, điều chỉnh rối loạn chuyển hóa lipit, tăng lipit máu. Đồng thời kiểm tra sức khỏe tổng quát, hỗ trợ thêm nội tiết, theo dõi biến chứng nội tiết và điều trị theo từng cá nhân.

13. Hút thuốc lá, hóa chất, rượu bia, căng thẳng có thể làm suy buồng trứng

Suy buồng trứng có di truyền không ạ? Có cách nào ngăn chặn hay không, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Thị Anh Phương trả lời: Suy buồng trứng có tính chất gia đình. Nếu có bà, mẹ, chị suy giảm buồng trứng sớm thì con cháu có khả năng bị. Nếu trong gia đình không có người mắc bệnh thì xác suất mắc rất thấp, chỉ khoảng 1%.

Những tác nhân có thể ảnh hưởng làm suy buồng trứng như: hút thuốc lá, hóa chất, rượu bia, căng thẳng kéo dài. Chúng ta cần chủ động tránh những tác nhân trên, xây dựng cuộc sống điều độ, tập thể dục, cân bằng giữa sức khỏe tinh thần và thể chất.