Họ mang theo nhiều bệnh truyền nhiễm như lao, viêm gan B, C... và đặc biệt là nhiễm HIV/AIDS chiếm tỷ lệ cao hơn nhiều lần so với cộng đồng. Vì vậy, việc can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS ở đây là hết sức cần thiết.

Thông tin trên được TS. Phan Xuân Sơn, Phó Cục trưởng Cục Giáo dục cải tạo và Hòa nhập cộng đồng, Tổng cục VIII - Bộ Công an cho biết tại Hội nghị chuyên đề can thiệp giảm tác hại trong các cơ sở khép kín do Dự án phòng, chống HIV/AIDS khu vực châu Á tại Việt Nam tổ chức.

Chủ yếu vẫn là tuyên truyền, giáo dục

Thời gian qua, các hoạt động can thiệp trong các trại giam, tạm giam chủ yếu là thông tin, giáo dục, truyền thông nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ và phạm nhân trong lĩnh vực này như: dùng loa phát thanh, truyền thông trực tiếp, thi tìm hiểu, hội diễn văn nghệ, báo tường, cấp phát tài liệu tuyên truyền (tờ rơi, tạp chí), sử dụng tranh, áp phích...

Đặc biệt, những năm qua, Cục V26 nay là Tổng cục VIII đã có kế hoạch phối hợp với Trung ương Hội liên hiệp Thanh niên Việt Nam và Trung ương Đoàn thanh niên tổ chức nhiều hoạt động truyền thông, giáo dục phòng, chống ma túy, HIV/AIDS gắn với hoạt động “Thắp sáng ước mơ hoàn lương” tạo nên cuộc vận động lớn trong đoàn viên thanh niên và phạm nhân, góp phần nâng cao nhận thức và kỹ năng về phòng, chống HIV/AIDS cho cả cán bộ, chiến sĩ và phạm nhân.

Việc dự phòng lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục cũng đã được triển khai thông qua hoạt động truyền thông, giáo dục, tư vấn kết hợp giám sát các quan hệ đồng tính luyến ái của phạm nhân. Các nhà thăm gặp ở trại giam đều có “buồng hạnh phúc”.

Những phạm nhân được gặp vợ hoặc chồng tại buồng riêng ở nhà thăm gặp đều được tư vấn và cấp bao cao su để đảm bảo sinh đẻ có kế hoạch và phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục trong đó có HIV/AIDS.

Ngoài ra, các can phạm, phạm nhân ốm đau được khám và điều trị kịp thời. Đối với người nghiện ma túy khi vào được điều trị hỗ trợ cắt cơn theo phác đồ của Bộ Y tế. TS. Phan Xuân Sơn cho biết, các trại giam, trại tạm giam còn thường xuyên phối hợp với các cơ quan y tế địa phương trên địa bàn (trung tâm y tế dự phòng, trung tâm phòng, chống HIV/AIDS, các bệnh viện...) trong việc triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS.


Thận trọng áp dụng các biện pháp can thiệp

Ở nước ta, các biện pháp can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV như chương trình bơm kim tiêm; bao cao su; điều trị thay thế bằng chất dạng thuốc phiện (methadon)... đã và đang được triển khai có hiệu quả ngoài cộng đồng. Các chương trình này cũng đang được áp dụng trong các nhà tù trên thế giới (BS. David Jacka, cán bộ y tế - dự phòng lây nhiễm HIV toàn diện của WHO cho biết).

Tuy nhiên, để áp dụng các biện pháp này trong các cơ sở khép kín ở nước ta theo TS. Phan Xuân Sơn cần được nghiên cứu, xem xét thận trọng, nhất là với chương trình bơm kim tiêm và bao cao su.

TS. Sơn chia sẻ: Nếu phát bơm kim tiêm cho từng phạm nhân có thể góp phần phòng chống lây lan các bệnh truyền nhiễm nhưng mặt khác sẽ tạo ra khả năng gây mất an toàn cho phạm nhân khi có xung đột xảy ra trong buồng giam.

Với chương trình điều trị methadon, việc đưa vào các trại giam, trại tạm giam chưa được pháp luật nước ta quy định nhưng theo TS Sơn có thể nghiên cứu, đề xuất. Trước hết có thể làm thí điểm ở một số trại giam, trại tạm giam - nơi địa phương đang triển khai chương trình này để gắn trại giam với cộng đồng, đảm bảo cho bệnh nhân AIDS được điều trị liên tục ngay cả khi bị bắt.

Can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV trong các cơ sở khép kín là hệ thống các biện pháp can thiệp nhằm hạn chế sự lây truyền của người nhiễm HIV sang người khác và cộng đồng.

TS. Sơn cho biết, có rất nhiều biện pháp và giải pháp cụ thể cần áp dụng trong môi trường sống tập thể, đông người và có nguy cơ lây nhiễm HIV cao nhưng phải đồng bộ, thiết thực và hiệu quả trong đó có cả vấn đề pháp lý; nâng cao chất lượng, số lượng cán bộ y tế; tăng cường cơ sở vật chất, điều kiện sinh hoạt, lao động, học tập, phương tiện, trang thiết bị y tế, thuốc chữa bệnh cho can phạm, phạm nhân... mới có thể làm tốt công tác phòng, chống ma túy, các bệnh truyền nhiễm nói chung và can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV ở đây nói riêng.