Cai nghiện game cho con, không thể chỉ thu điện thoại hay ngắt wifi

Trẻ nghiện game - Rối loạn tâm thần không thể xem nhẹ 

“Tôi không ngờ chỉ vì game mà giờ con trở nên thế này”, chị H. (Hà Nội) bật khóc khi nhắc đến cậu con trai 15 tuổi từng là học sinh giỏi, nhưng từ khi nghiện game thì thường xuyên trốn học, khóa trái cửa để “cày” game suốt ngày đêm.

Vợ chồng chị đã thử đủ mọi cách, từ mắng mỏ, quát nạt đến giấu máy tính, thu điện thoại, ngắt wifi. Nhưng càng ngăn cản, con trai chị càng phản ứng dữ dội, hễ bị cấm đoán là la hét, đập phá đồ đạc. 

Trường hợp như con trai chị H. không phải là cá biệt. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có tới 70-80% trẻ em từ 10 đến 15 tuổi yêu thích game online, trong đó tỷ lệ nghiện game chiếm khoảng 10-15%. Năm 2019, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã chính thức bổ sung nghiện game là một bệnh lý trong danh sách cập nhật phân loại bệnh quốc tế (ICD). WHO phân loại người chơi game quá mức và kéo dài tình trạng này quá 1 năm là đối tượng có vấn đề tâm thần với tên gọi “Rối loạn chơi game” (Gaming disorder).

Rối loạn này được đặc trưng bởi việc mất kiểm soát hành vi chơi game. Dù nhận thức được hậu quả tiêu cực, người bệnh vẫn bất chấp, dành phần lớn thời gian để chơi game, thờ ơ với học tập, công việc, gia đình và các hoạt động xã hội khác. 

Theo BS.CK2 Nguyễn Hoàng Yến - người sáng lập Phòng khám chuyên khoa Tâm thần Hoàng Yến, các trò chơi điện tử ngày nay được thiết kế với đồ họa đẹp mắt, âm thanh sống động, tình huống kịch tính và tính tương tác cao khiến trẻ bị cuốn hút vào. Áp lực học tập, kỳ vọng từ gia đình và xã hội cũng khiến nhiều em tìm đến game như một “lối thoát” để giải tỏa căng thẳng, tìm kiếm sự công nhận mà ngoài đời không có được.

Ngoài ra, việc thiếu kết nối cảm xúc trong gia đình cũng góp phần thúc đẩy trẻ sa vào game. Khi cha mẹ bận rộn, ít lắng nghe và không có thời gian đồng hành, trẻ dễ cảm thấy cô đơn. Trong hoàn cảnh đó, game trở thành “người bạn ảo” giúp lấp đầy khoảng trống tình cảm.

BS Hoàng Yến cho biết, nghiện game kéo dài gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Về thể chất, trẻ thường bỏ bữa, thức khuya, ít vận động dẫn đến suy nhược, đau đầu, rối loạn giấc ngủ, gặp các vấn đề về thị lực và cột sống. Về tinh thần, các em dễ trở nên cáu kỉnh, thu mình, mất hứng thú với cuộc sống thực, suy giảm khả năng tập trung, thậm chí rơi vào trầm cảm, lo âu. Không ít trường hợp kết quả học tập sa sút, bỏ học giữa chừng hoặc sa vào hành vi tiêu cực như trộm cắp để có tiền chơi game.

Cần làm gì để giúp con “cai game” đúng cách?

BS Hoàng Yến cho biết, nghiện game là một dạng nghiện hành vi. Những biện pháp như la mắng, tịch thu điện thoại, máy tính, cắt mạng… thường khó đem lại hiệu quả. Cần nhìn nhận đây là một vấn đề về sức khỏe tâm thần cần được can thiệp chuyên sâu. Nếu không được điều trị đúng cách, trẻ nghiện game có thể phát triển thêm các rối loạn tâm thần khác như trầm cảm, lo âu, hoang tưởng…

Tại Phòng khám chuyên khoa Tâm thần Hoàng Yến, các trường hợp nghiện game được tiếp cận bằng lộ trình toàn diện, từ đánh giá, điều trị đến phục hồi và đồng hành lâu dài. Trước hết, bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý của phòng khám sẽ đánh giá chuyên sâu về mức độ nghiện và nguyên nhân gốc rễ (cảm xúc, gia đình, học tập…) dẫn đến việc trẻ nghiện game. Đồng thời, xác định có hay không các rối loạn tâm thần khác đi kèm như rối loạn lo âu, trầm cảm…

Dựa vào từng trường hợp cụ thể, đội ngũ chuyên gia sẽ xây dựng phác đồ trị liệu cá nhân hóa, kết hợp giữa liệu pháp nhận thức - hành vi, giúp trẻ kiểm soát cảm xúc, biết cách ứng phó với căng thẳng, tự quản lý thời gian. Quá trình “cai game” không chỉ đơn thuần là cắt giảm thời gian chơi, mà còn hướng đến thay đổi thói quen, nâng cao kỹ năng sống, đồng thời tạo dựng lại kết nối giữa trẻ với gia đình và môi trường xung quanh.

Phụ huynh cũng sẽ được đội ngũ chuyên gia hỗ trợ, hướng dẫn kỹ năng giao tiếp, đồng hành cùng con trong quá trình “cai game”. Việc sử dụng thuốc sẽ được chỉ định có kiểm soát nhằm ổn định tâm lý và hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn. Sau điều trị, trẻ sẽ tiếp tục được theo dõi, hỗ trợ tâm lý để giảm nguy cơ tái nghiện.

“Cai nghiện game cho trẻ không chỉ là việc cách ly khỏi điện thoại, máy tính mà cần can thiệp chuyên sâu về tâm lý, hành vi. Chúng tôi không chỉ giúp các em “thoát khỏi game”, mà còn giúp các em tìm lại động lực sống, kết nối với gia đình và xã hội, xây lại niềm tin vào chính mình”, BS Hoàng Yến nhấn mạnh.

BS Hoàng Yến khuyến nghị, các bậc cha mẹ nếu thấy con mình dành quá nhiều thời gian chơi game, bỏ bê việc học, mất ngủ, ăn uống thất thường, hay cáu giận, tự cô lập, hãy chủ động tìm kiếm sự giúp đỡ từ các bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý. Việc can thiệp sớm sẽ giúp tăng khả năng “cai game” thành công, trẻ phục hồi sức khỏe, tinh thần và ngăn ngừa được những hệ lụy đáng tiếc có thể xảy ra.