1. Bốn nguyên nhân gây loét tì đè sau đột quỵ

Loét tì đề sau đột quỵ là tình trạng như thế nào và nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này ạ, thưa BS?

ThS.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa trả lời: Loét tì là các tổn thương về da và mô mềm, do áp lực tại các phần mô, da tiếp sát gần vị trí nhô cao của xương. Ví dụ như gót chân, khuỷu tay, phần da, mô của các vị trí này sẽ dễ bị tổn thương khi có áp lực gây ảnh hưởng.

Các nguyên nhân gây ra loét tì đè:

Thứ nhất là bất động quá lâu. Hầu hết các bệnh nhân đột quỵ đặc biệt là bệnh nhân yếu liệt nửa người, chính tình trạng này là một trong các yếu tố nguy cơ làm cho loét tì đè xảy ra.

Thứ hai là vấn đề tái tưới máu ở mô, da. Tái tưới máu đóng vai trò quan trọng trong việc đưa chất dinh dưỡng tới nuôi mô, da. Khi hiện tượng đè ép do áp lực tại mô, da xảy ra thì tái tưới máu sẽ kém đi, trở thành một trong các nguyên nhân gây loét tì đè.

Thứ ba là dinh dưỡng. Những bệnh nhân nằm lâu, bất động hoặc vận động kém, kèm tình trạng thiểu dưỡng, suy dinh dưỡng sẽ góp phần gây nên bệnh sinh của loét tì đè.

Thứ tư là tình trạng mất cảm giác. Người bệnh bị đột quỵ hoặc các vấn đề sức khỏe khác có gây giảm cảm giác hoặc mất cảm giác tại các vị trí cơ thể. Ví dụ yếu liệt nửa người tại các vị trí dễ gây loét tì đè sẽ làm cho bệnh nhân không cảm nhận được cảm giác đau đớn, hay những thay đổi tại vùng da này, góp phần gây ra loét tì đè sau đột quỵ.

2. Tỷ lệ tử vong do loét tì đè có thể giảm nếu điều trị, chăm sóc và phòng ngừa tốt

Bệnh nhân bị loét tì sẽ sẽ ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe, đời sống và sinh hoạt của bản thân, thưa BS?

ThS.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa trả lời: Đã có nhiều nghiên cứu về bệnh nhân bị loét tì đè được công bố, đặc biệt là bệnh nhân đột quỵ, sau đột quỵ có thêm biến chứng loét tì đè làm tăng nguy cơ tử vong. Theo đó nguy cơ tử vong sẽ tăng cao lên gấp 2-3 lần so với những bệnh nhân không có loét tì đè.

Tuy nhiên nếu điều trị và phòng ngừa tốt, nhóm bệnh nhân đột quỵ, hay các bệnh lý khác có liên quan đến loét tì đè sẽ giảm được nguy cơ tử vong, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

3. Những nhóm người có nguy cơ cao bị loét tì đè

Loét tì đè dễ xảy ra ở những nhóm người nào, thưa BS?

ThS.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa trả lời: Nhóm bệnh nhân dễ bị loét tì đề bao gồm:

Người có cảm giác hoặc thay đổi cảm giác ở vùng da, mô và chi thể. Ví dụ như bệnh nhân đột quỵ não có thể giảm cảm giác ở nửa người.

Bệnh nhân bị yếu liệt nửa người, tình trạng vận động và cơ thể của bệnh nhân sẽ bất động trong thời gian dài.

Nhóm thay đổi trương lực cơ và sức cơ, người bị suy giảm nhận thức. Nhóm bệnh nhân này không có khả năng chủ động để xoay trở, do đó có thể làm tăng cao nguy cơ loét tì đè.

Ngoài ra, các trường hợp bệnh nhân tăng độ ẩm cơ thể như tăng tiết mồ hôi hoặc bị rối loạn tri giác, rối loạn thị giác. Bên cạnh đó việc suy giảm hoặc nuôi dưỡng kém là nhóm người dễ bị loét tì đè hơn so với các nhóm khác.

4. Nhận biết vết loét tì như thế nào?

Thưa BS, làm sao để người thân có thể nhận biết được các dấu hiệuc ủa bệnh nhân sau đột quỵ bị loét tì đè và có những vị trí nào dễ bị loét tì đè ạ?

ThS.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa trả lời: Ban đầu, vết loét sẽ giống một mảng da đỏ, nhưng đặc điểm của mảng da này thường không biến mất sau một giờ khi xoay trở hoặc giảm áp lực. Nặng hơn là vết da đó sẽ bị loét hoặc giống miệng núi lửa màu hồng đỏ.

Một số vết loét giống vết rộp và có thể vỡ ra; vết loét nặng hơn (vết loét sâu) có thể thấy được cơ, xương, thậm chí có thể tạo thành một ổ nhiễm trùng, ổ viêm…

Các đặc điểm trên có thể giúp các bạn nhận biết được đó là loét tì đè.

Các vị trí dễ gây ra loét tì đề bao gồm:

Vùng da dễ cọ xát vào xương (vùng xương nhô ra cao nhất). Ví dụ như gót chân, mắt cá, khuỷu tay, lưng.

Ngoài ra, loét tì đè còn dễ gặp ở các trường hợp bệnh nhân phải cọ xát với phương tiện cố định nào đó như gãy tay phải bó bột.

5. Phân loại mức độ của vết loét tì đè

Loét tì đề được chia thành những giai đoạn nào? Mỗi giai đoạn sẽ có biểu hiện ra sao, thưa BS?

ThS.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa trả lời: Có nhiều cách thức phân độ loét tì đè khác nhau. Để giúp bạn đọc dễ hiểu, loét tì đè có thể tạm phân thành 6 giai đoạn.

Độ 1: Da còn nguyên, chỉ có vết mẩn đỏ, nhưng vết này không thể mất hay giảm đi sau khi bệnh nhân giảm áp lực.

Độ 2: Vết phồng rộp bị vỡ ra, vết thượng bì (vết da trên cùng) mất đi độ dày. Ở mức độ này vết tì đè có thể kèm theo hoặc không kèm theo nhiễm trùng.

Độ 3: Mất luôn độ dày của toàn bộ lớp mô, lớp da trên cùng. Ở mức độ này bệnh nhân có thể thấy được lớp mỡ dưới da, sự phá hủy có thể tạo thành các mảng. Ở độ 3 có thể có thêm hiện tượng nhiễm trùng. Trong giai đoạn này, bác sĩ có thể thấy được các hiện tượng phá hoại hoặc tạo thành hầm của vết thương.

Độ 4: Da bị mất toàn bộ độ dày, bệnh nhân có thể thấy cả xương, gân, khớp, có hoặc không có nhiễm trùng kèm theo.

Độ 5: Không thể phân loại giai đoạn vì mô đã mất toàn bộ độ dày, trong đó nền của vết loét rất khó để phân biệt.

Độ 6: Tổn thương mô sâu, là một vết loét rất sâu xuống dưới. Trong giai đoạn này vết loét có màu tím, bị phồng rộp nhiều.

Trên đây là hướng dẫn cơ bản để phân biệt giai đoạn vết loét tì đè. Tuy nhiên cần nhấn mạnh với 2 giai đoạn độ 5 và độ 6 hiện vẫn chưa phải là phân theo chính thống. Bởi vì 2 mức độ này không thể phân theo giai đoạn và tổn thương mô sâu, vì vậy cần chú ý phát hiện sớm đặc biệt trong giai đoạn từ độ 1 đến độ 4. Lưu ý càng phát hiện sớm vết loét tì đè càng tốt để từ đó có các biện pháp điều trị dự phòng, ngăn chặn vết loét chuyển độ cao hơn.

>>> TOP những điều cần chú ý trong phòng ngừa và chăm sóc bệnh nhân loét tì đè