1. Bệnh tiểu đường là gì?

Đái tháo đường hay còn gọi là tiểu đường, là bệnh rối loạn chuyển hóa đặc trưng với biểu hiện lượng đường trong máu luôn ở mức cao hơn so với bình thường. Do cơ thể thiếu hụt về tiết insulin hoặc đề kháng với insulin hoặc cả 2, dẫn đến rối loạn quan trọng về chuyển hóa đường, đạm, mỡ, chất khoáng.

Khi mắc bệnh đái tháo đường, bệnh nhân không thể tự chuyển hóa các chất bột đường từ các thực phẩm ăn vào hằng ngày để tạo ra năng lượng, lâu dần gây nên hiện tượng tăng dần lượng đường tích tụ trong máu. Nếu lượng đường trong máu luôn ở mức cao sẽ làm gia tăng các nguy cơ bệnh lý tim mạch, đồng thời gây tổn thương ở nhiều cơ quan bộ phận khác như thần kinh, mắt, thận và nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác.

Hiệp hội Đái tháo đường Thế giới (IDF) cũng đưa ra những con số thống kê đáng chú ý về thực trạng bệnh tiểu đường trên toàn thế giới như sau:

- Mỗi năm thế giới có khoảng 132.600 trẻ em được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường type 1, chỉ tính riêng số trẻ em bị bệnh tiểu đường type 1 trong độ tuổi 0 - 19 tuổi là hơn 1 triệu.

- Hơn 21 triệu phụ nữ đang mang thai bị tăng đường huyết và dung nạp đường kém, chiếm tỷ lệ 1/6 tổng số phụ nữ mang thai.

- Khoảng 2/3 số bệnh nhân tiểu đường là người cao tuổi, tuy nhiên, số bệnh nhân tiểu đường trẻ tuổi cũng không ngừng gia tăng.

- Cứ 6 giây trôi qua sẽ có 1 người tử vong vì các biến chứng nguy hiểm của tiểu đường.

- Năm 2017, số bệnh nhân tử vong do tiểu đường là 4 triệu người. Chi phí điều trị bệnh tiểu đường toàn thế giới là 727 tỷ đô la, trở thành gánh nặng của toàn thế giới.

2. Bệnh Alzheimer là gì?

Alzheimer là bệnh não tiến triển, rối loạn, làm phá hủy dần dần trí nhớ, khả năng học hỏi, suy luận, phán đoán, giao tiếp và khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày của một người. Sự tiến triển của bệnh Alzheimer gây thay đổi tính cách và hành vi, chẳng hạn như lo lắng, nghi ngờ, kích động hoặc ảo tưởng.

Xem thêm: Phân biệt đái tháo đường type 1 và đái tháo đường type 2

3. Những dấu hiệu nhận biết sớm bệnh Alzheimer

- Mất trí nhớ làm gián đoạn cuộc sống hàng ngày: Quên các ngày, các sự kiện quan trọng, hỏi đi hỏi lại những câu hỏi giống nhau, đôi khi quên tên hoặc cuộc hẹn và sau đó nhớ lại,…

- Khó khăn trong việc lập kế hoạch hoặc giải quyết vấn đề, khó tập trung và mất nhiều thời gian hơn để làm công việc so với trước đây.

- Khó hoàn thành các công việc quen thuộc.

- Lú lẫn thời gian hoặc địa điểm như quên đang ở đâu hoặc làm thế nào để đến được đây,…

- Khó khăn trong việc hiểu các hình ảnh và mối quan hệ trong không gian: Khó khăn khi đọc, phán đoán khoảng cách, xác định màu sắc,…

- Phát sinh những khó khăn mới về từ ngữ khi nói hoặc viết, khó khăn trong việc dùng từ, gọi sai tên vật dụng,…

- Đặt đồ vật nhầm chỗ và mất khả năng hồi tưởng lại các bước, hay làm mất đồ vật nhưng không thể nhớ lại các bước để tìm lại.

- Suy giảm hoặc phán đoán kém: Giảm khả năng phán đoán khi giao dịch tiền bạc, ít chú ý về ăn mặc, ít chú ý vệ sinh thân thể sạch sẽ…

- Rút lui khỏi công việc hoặc các hoạt động xã hội, cảm thấy chán nản, không quan tâm đến công việc, gia đình hoặc nghĩa vụ xã hội…

- Thay đổi tâm trạng và tính cách: Thường bối rối, nghi ngờ, chán nản, sợ hãi hoặc lo lắng, dễ dàng bực tức ở bất cứ nơi mà cảm thấy không thoải mái.

Nếu bệnh nhân đái tháo đường có bất kỳ một trong những dấu hiệu trên hãy trao đổi với bác sĩ để có lời khuyên hợp lý và biện pháp can thiệp kịp thời.

4. Làm gì để chẩn đoán bệnh Alzheimer?

Hiện vẫn chưa có xét nghiệm chuyên biệt nhằm chẩn đoán dạng tiểu đường này. Các bác sĩ thường tìm dấu hiệu của tình trạng sa sút trí tuệ kèm triệu chứng bệnh tiểu đường thông qua việc:

- Kiểm tra tiền sử bệnh.

- Thực hiện các bài kiểm tra thần kinh người bệnh.

- Sử dụng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh bao gồm chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc CT Scanner. Điều này sẽ đưa tra những thông tin khách quan nhất về hoạt động của não bộ.

- Nếu người bệnh đang có những triệu chứng của bệnh tiểu đường loại 2, bác sĩ sẽ yêu cầu làm thêm xét nghiệm đường huyết lúc đói hoặc xét nghiệm HbA1c.

Nếu chẳng may mắc bệnh, cần tiến hành điều trị sớm nhằm hạn chế những ảnh hưởng của bệnh. Hướng điều trị thường tập trung chủ yếu vào việc thay đổi lối sống và sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.

Xem thêm: Top 5 thắc mắc về mối quan hệ giữa bệnh tiểu đường và đột quỵ

5. Phương pháp làm giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer ở người đái tháo đường

Điều quan trọng nhất là cần kiểm soát tốt bệnh đái tháo đường. Để giữ mức đường huyết ổn định nhằm giảm nguy cơ dẫn đến bệnh Alzheimer nên:

- Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh: Tiêu thụ các thực phẩm ít chất béo bão hòa, nhiều protein và giàu chất xơ (ăn nhiều rau xanh), hạn chế sử dụng thực phẩm đã qua chế biến hoặc tinh chế.

- Giữ mức cân nặng lý tưởng: BMI = 18.5 - 22.9 kg/m2 [BMI = Cân nặng (kg) / chiều cao x chiều cao (m)]

- Duy trì thói quen vận động thường xuyên: Nên tập thể dục 150 phút/tuần hoặc hơn, ít nhất 3 ngày trong tuần, không quá 2 ngày liên tiếp không tập.

- Thư giãn tinh thần: Bằng cách đọc sách, sáng tạo nghệ thuật, giải ô chữ và các hoạt động trí não khác. Bạn cũng có thể tập các bài tập như yoga và thiền.

- Nâng cao sức khỏe tâm lý bằng cách giao tiếp với những người khác.

- Từ bỏ các thói quen xấu có hại cho sức khỏe như uống rượu, bia, hút thuốc lá.

- Ngủ đủ giấc.

- Tuân thủ điều trị thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ và tái khám định kỳ đúng hẹn.

- Kiểm tra đường huyết đều đặn

Nếu mắc bệnh đái tháo đường và lo lắng về nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer hãy trao đổi với bác sĩ về những lo lắng hiện tại, những dấu hiệu nghi ngờ của bệnh mà bệnh nhân hoặc người thân nhận thấy. Bác sĩ có thể điều chỉnh phác đồ điều trị và giúp người bệnh phòng ngừa hoặc làm giảm khả năng phát triển bệnh Alzheimer.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng