Phân biệt đái tháo đường type 1 và đái tháo đường type 2

Đái tháo đường là một bệnh lý mạn tính và hầu như không thể chữa khỏi hoàn toàn. Đây là nguyên nhân phổ biến gây tàn phế từ rất sớm, thậm chí là tử vong ở các nước phát triển do các biến chứng nghiêm trọng của bệnh gây ra. Bệnh gồm 2 type chính đó là tiểu đường type 1 và type. Trong đó đái tháo đường type 2 chiếm đến 90%, 10% là type 1. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn so sánh tiểu đường type 1 và type 2.

1. Tổng quan về bệnh đái tháo đường

Tại Việt Nam có đến hơn 5 triệu người bị đái tháo đường, chiếm tỷ lệ ca bệnh nhiều nhất trong khu vực Đông Nam Á và đây là bệnh lý nằm trong 4 nhóm bệnh gây biến chứng nguy hiểm nhất cho sức khỏe người dân. Theo kết quả nghiên cứu của Bộ Y tế được thực hiện vào năm 2015, trên toàn quốc số bệnh nhân bị đái tháo đường trong độ tuổi từ 18 - 69 tuổi là 4,1%, trong khi đó tiền đái tháo đường là 3,6%.

Dựa vào những số liệu trên có thể thấy rằng việc kiểm soát tốt lượng đường trong máu sẽ giúp làm giảm nguy cơ gặp biến chứng nghiêm trọng của căn bệnh này. Trong đó việc chẩn đoán và phân biệt đúng loại tiểu đường type 1 và type 2 lại rất có giá trị trong công tác điều trị.

2. So sánh tiểu đường type 1 và type 2

Bảng dưới đây bao gồm các đặc điểm chi tiết giúp so sánh tiểu đường type 1 và type 2

Đặc điểm	Đái tháo đường type 1	Đái tháo đường type 2
Nguyên nhân	Là bệnh tự miễn dịch, đi kèm với những bệnh lý tự miễn khác như viêm tuyến giáp Hashimoto, bệnh Basedow, bệnh Addison. Đái tháo đường type 1 xuất hiện khi các tế bào thuộc hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tự tấn công và phá hủy các tế bào beta trong tuyến tụy, cản trở quá trình sản xuất ra insulin, do đó glucose không thể di chuyển vào tế bào để sinh năng lượng mà tích tụ lại trong máu. Ngoài ra đái tháo đường type 1 còn mang yếu tố di truyền và liên quan tới yếu tố môi trường (nhiễm virus, độc tố khi còn trong bụng mẹ).	Do lối sống thiếu khoa học của bản thân người bệnh (chế độ ăn uống nhiều calo và giàu chất béo, ít vận động), ô nhiễm môi trường, kháng insulin hoặc giảm tiết insulin,... khiến lượng đường trong máu tăng cao.
Độ tuổi mắc bệnh	Thường gặp ở người trẻ trong độ tuổi thanh thiếu niên hoặc người dưới 30 tuổi, những người có thể trạng gầy.	Xuất hiện ở những người trưởng thành trên 40 tuổi, có thể trạng béo phì.
Triệu chứng khởi phát	Vì insulin thiếu hụt nghiêm trọng nên đái tháo đường type 1 được phát hiện từ sớm với các triệu chứng rầm rộ: - Gầy - Ăn nhiều - Uống nhiều - Khát nhiều - Tiểu nhiều - Sụt cân nhanh chóng.	Bệnh diễn biến chậm, âm thầm và ít bộc lộ triệu chứng, thậm chí không có biểu hiện nên người bệnh chỉ có thể phát hiện khi các dấu hiệu đã rõ ràng hoặc khi khám sức khỏe định kỳ hay đi khám do mắc một biến chứng nào đó của đái tháo đường. Người bệnh cần lưu ý những dấu hiệu sớm của đái tháo đường type 2: - Da khô, ngứa - Mệt mỏi, tê bì tay chân - Dấu gai đen Acanthosis nigricans - Thể trạng béo, thừa cân - Gia đình có người thân bị tiểu đường type 2 - Hội chứng buồng trứng đa nang.
Nhiễm ceton, tăng ceton trong máu và nước tiểu	Kết quả dương tính. Có trường hợp nhiễm ceton rất nặng.	Thường không có
Chỉ số C-peptid (để đánh giá tình trạng sản xuất insulin)	Thường ở mức thấp hoặc không đo được	Chỉ số bình thường, có khi tăng
Phương pháp điều trị	Bắt buộc dùng insulin: Bổ sung insulin là phương pháp điều trị bắt buộc đối với những trường hợp bị đái tháo đường type 1 để kiểm soát tốt lượng đường huyết trong cơ thể.	Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh hơn, tập luyện thể dục thể thao điều độ. Phụ thuộc vào thời điểm phát hiện triệu chứng bệnh mà có thể dùng thuốc viên. - Dùng thuốc hạ đường huyết - Dùng thêm insulin nếu: bệnh nhân không đáp ứng với thuốc đường uống, đường huyết tăng cao; men gan tăng cao kèm theo những biến chứng suy thận; nhập viện do nhiễm trùng, chấn thương, viêm võng mạc, ốm sốt,...
Cách giúp hạn chế và ngăn ngừa bệnh	Đái tháo đường type 1 là thể bệnh vô cùng nguy hiểm nhưng hiện không có cách nào giúp phòng ngừa bệnh lý này. Đặc biệt chú ý các bà mẹ khi mang thai cần kiểm soát cân nặng, tránh các yếu tố nguy cơ dẫn đến đái tháo đường thai kỳ hoặc các tác động xấu đến thai nhi.	Có thể phòng tránh hoặc hạn chế nguy cơ mắc đái tháo đường type 2 qua những cách như sau: - Thiết lập một chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ chất dinh dưỡng, nên kiêng đồ ăn nhiều chất béo và đường, tích cực ăn nhiều rau xanh. - Tập thể dục và duy trì vận động điều độ mỗi ngày. Điều này giúp đốt cháy lượng mỡ thừa trong cơ thể cũng như hạn chế tình trạng kháng insulin.

Hiện nay, số người mắc tiểu đường đang có xu hướng ngày càng gia tăng đem lại nhiều hệ lụy đối với sức khỏe cộng đồng. Những đặc điểm trên sẽ giúp chúng ta trạng bị được những kiến thức cơ bản về tiểu đường type 1 và type 2 cũng như giúp tìm ra các phương án điều trị, phòng ngừa tốt nhất đối với loại bệnh lý này.

Xem thêm: Top 5 thắc mắc về mối quan hệ giữa bệnh tiểu đường và đột quỵ

Nhìn chung, bảng so sánh tiểu đường type 1 và type 2 trên chỉ mang tính chất tham khảo. Trên thực tế khi thăm khám lâm sàng, có thể có nhiều ca bệnh bộc lộ những dấu hiệu trùng lặp, trộn lẫn đặc điểm nhận dạng của 2 loại tiểu đường. Lúc này đòi hỏi các bác sĩ cần đánh giá và theo dõi kỹ lưỡng hơn mới có thể phân loại chính xác type đái tháo đường. Từ đó đưa ra lời khuyên điều trị hữu ích, hiệu quả, phù hợp với người bệnh.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng