1. Nguyên nhân, bệnh lý nào đưa đến suy tim?

Thưa BS, suy tim là gì? Nguyên nhân do đâu dẫn đến tình trạng này ạ?

ThS.BS Nguyễn Hoàng Anh trả lời: Như chúng ta biết, tim có nhiệm vụ thu nhận máu, tống máu đi nuôi cơ thể và các cơ quan, nó hoạt động như máy bơm nước. Suy tim theo thuật ngữ y khoa là hội chứng lâm sàng phức tạp, có nhiều triệu chứng và dấu hiệu do bất thường về cấu trúc và chức năng của tim. Điều này dẫn đến khả năng tăng áp lực đổ đầy trong tim hoặc tim giảm khả năng co bóp để tống máu. Còn trong dân gian hay nói suy tim là tình trạng có tim lớn.

Có rất nhiều nguyên nhân gây suy tim. Thường gặp nhất là do bệnh mạch vành, thiếu máu cơ tim cục bộ, cao huyết áp, bệnh lý về van tim như hở, hẹp van tim. Những nguyên nhân ít gặp hơn là bệnh lý cơ tim, rối loạn nhịp tim hay do sử dụng thuốc gây độc trên cơ tim.

2. Dấu hiệu nhận biết bệnh suy tim là gì?

Suy tim có những dấu hiệu nào cảnh báo, thưa BS?

ThS.BS Nguyễn Hoàng Anh trả lời: Khi được chẩn đoán suy tim thì bệnh nhân đã có triệu chứng, theo phân loại là suy tim giai đoạn C. Bệnh nhân có triệu chứng suy tim như khó thở, giảm khả năng gắng sức, khó thở kịch phát về đêm, khó thở khi gắng sức thì cần nghĩ ngay đến suy tim và đi khám.

3. 4 giai đoạn suy tim

Bệnh suy tim có mấy mức độ? Triệu chứng trên các mức độ này là gì, thưa BS?

ThS.BS Nguyễn Hoàng Anh trả lời: Về diễn tiến của suy tim, người ta chia làm 4 giai đoạn:

Giai đoạn A: Là giai đoạn bệnh nhân có nguy cơ mắc suy tim. Lúc này bệnh nhân có các bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh mạch vành, béo phì.

Giai đoạn B: Là giai đoạn tiền suy tim. Người bệnh có bệnh lý tim cấu trúc như van tim, tim bẩm sinh, trên nền bệnh nhân có rối loạn chức năng tâm thất trái và tâm thất phải. Những bệnh lý này có thể dẫn đến giai đoạn suy tim.

Giai đoạn C: Là giai đoạn suy tim có triệu chứng.

Giai đoạn D: Là suy tim giai đoạn cuối.

Những triệu chứng thường xuất hiện trong 2 giai đoạn C và D.

Có một phân loại khác dựa vào triệu chứng và mức hoạt động thể lực hằng ngày của người bệnh, hay còn gọi là phân loại chức năng NYHA. Phân loại này cũng có 4 mức độ:

NYHA 1: Giai đoạn người bệnh không có triệu chứng

HYHA 2: Người bệnh có triệu chứng khi hoạt động gắng sức như tập thể dục nặng, chạy bộ nhanh, leo 3-4 lầu. Khi hoạt động thông thường hầu như không có triệu chứng.

NYHA 3: Hoạt động thể lực hằng ngày làm giới hạn tình trạng hoạt động thể lực của bệnh nhân. Bệnh nhân có triệu chứng, kể cả khi bệnh nhân hoạt động ở dưới mức bình thường. Ví dụ bình thường bệnh nhân leo được 4-5 lầu, nhưng hiện tại chỉ leo 2-3 lầu đã thấy khó thở; bình thường chạy bộ tập thể dục 10-15 phút, nhưng giờ chỉ cần chạy 5 phút đã mệt, khó thở.

NYHA 4: Đây là giai đoạn nặng hơn. Bệnh nhân sẽ có triệu chứng kể cả lúc nghỉ. Những hoạt động hằng ngày như ăn uống, tắm rửa, đi lại làm cho triệu chứng nặng hơn giống như suy tim giai đoạn cuối.

4. Triệu chứng của suy tim có thể nhầm lẫn với bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, béo phì

Bệnh nhân suy tim được thăm khám thế nào, làm những xét nghiệm gì, thưa BS?

ThS.BS Nguyễn Hoàng Anh trả lời: Bác sĩ sẽ thăm khám, hỏi kỹ bệnh sử, khám lâm sàng để chẩn đoán bệnh nhân có suy tim không, và phải phân biệt với nguyên nhân khác. Những triệu chứng suy tim không đặc hiệu, ví dụ khó thở, giảm khả năng khi gắng sức có thể gặp trong các bệnh khác như phổi tắc nghẽn mạn tính, trên nền bệnh nhân béo phì cũng có triệu chứng như vậy.

Do đó, sau khi khám xong, bác sĩ sẽ tiến hành làm cận lâm sàng như điện tâm đồ, siêu âm tim, xét nghiệm máu, xét nghiệm dấu ấn sinh học của tim để chẩn đoán xác định suy tim.

5. Bệnh nhân suy tim sẽ được điều trị cả triệu chứng và nguyên nhân

Thưa BS, bệnh nhân suy tim sẽ được điều trị thế nào ạ?

ThS.BS Nguyễn Hoàng Anh trả lời: Để điều trị suy tim, bệnh nhân sẽ được điều trị triệu chứng và nguyên nhân. Điều trị suy tim nội khoa là chủ yếu, tức là dùng thuốc. Tiếp theo có thể dùng những dụng cụ trên những bệnh nhân được chỉ định. Ví dụ máy khử rung cho bệnh nhân có rối loạn nhịp tim, rối loạn nhịp thất trên suy tim; hay máy tái đồng bộ cơ tim.

Về điều trị nguyên nhân, bác sĩ sẽ chụp mạch vành chẩn đoán tim có thiếu máu cục bộ không, đặt stent, phẫu thuật sửa chữa bệnh lý về van tim, khiếm khuyết tim bẩm sinh.

6. Suy tim chỉ khỏi hoàn toàn khi ghép tim

Phẫu thuật có thể chữa khỏi bệnh suy tim không, thưa BS?

ThS.BS Nguyễn Hoàng Anh trả lời: Bệnh suy tim chỉ được chữa hoàn toàn khi ghép tim. Còn phẫu thuật chỉ chữa được nguyên nhân suy tim. Ví dụ bệnh nhân có bệnh lý hở van tim, hẹp van tim nặng thì phẫu thuật sẽ thay van nhân tạo. Nếu người bệnh có bệnh tim bẩm sinh như tổn thương thông liên nhĩ, thông liên thất thì phẫu thuật sẽ điều trị những căn bệnh này.

7. Các biến chứng người bệnh sẽ đối diện nếu không điều trị suy tim

Bệnh suy tim nếu không điều trị kịp thời sẽ gây ra những biến chứng gì, thưa BS?

ThS.BS Nguyễn Hoàng Anh trả lời: Bệnh nhân đến bệnh viện thường đã có triệu chứng ở giai đoạn C. Rất ít bệnh nhân đến bệnh viện với giai đoạn cuối. Phần nhỏ bệnh nhân đến bệnh viện ở giai đoạn C trên nền có bệnh nhồi máu cơ tim cũ, rối loạn chức năng tâm thất trái; bệnh lý tim cấu trúc được phát hiện tình cờ như hở van tim, tim bẩm sinh. Giai đoạn này ít hơn giai đoạn C khi bệnh nhân đến gặp bác sĩ với các triệu chứng. Tuy nhiên giai đoạn C cũng chưa gọi là nặng.

Bên cạnh đó, phần nhỏ bệnh nhân đến bệnh viện với nguyên nhân gây suy tim như bệnh van tim, tim bẩm sinh nặng mà người bệnh đã để quá lâu. Những bệnh đó đã vượt quá chỉ định điều trị nên sẽ nhanh dẫn đến suy tim giai đoạn cuối. Nhóm này nếu phát hiện trễ sẽ để lại hậu quả lớn. Vì suy tim giai đoạn cuối chỉ ghép tim mới điều trị hoàn toàn.

8. Ai có nguy cơ bị suy tim cấp?

Những ai có nguy cơ cao bị suy tim cấp, thưa BS?

ThS.BS Nguyễn Hoàng Anh trả lời: Suy tim cấp là tình trạng người bệnh có triệu chứng và dấu hiệu tăng dần, tăng cấp tính. Triệu chứng này nặng đến nỗi người bệnh phải nhập viện điều trị hoặc liên lạc với bác sĩ điều trị để chỉnh thuốc cho bệnh nhân. Suy tim cấp có thể là biểu hiện lần đầu tiên của người bệnh được chẩn đoán suy tim. Đó là trên người bệnh có nhồi máu cơ tim cấp, hoặc những người bệnh được chẩn đoán suy tim trước đây (suy tim mạn), thì người bệnh có giai đoạn mất bù của suy tim cấp.

Người có nguy cơ mắc suy tim cấp:

• Bệnh nhân bỏ điều trị hoặc điều trị chưa thích hợp
• Bệnh nhân ăn mặn quá mức
• Sử dụng thuốc kháng viêm làm tình trạng suy tim mất bù, sử dụng thuốc không phù hợp làm thúc đẩy tình trạng suy tim cấp
• Người bệnh nhiễm trùng, rối loạn nhịp tim

9. Người bệnh suy tim lưu ý gì khi uống thuốc?

Bệnh nhân suy tim cần lưu ý gì khi mua thuốc hay tự ý chữa bệnh, thưa BS?

ThS.BS Nguyễn Hoàng Anh trả lời: Bệnh nhân suy tim cần đặc biệt chú ý thuốc không kê toa, phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi điều trị. Người bệnh có tình trạng cấp tính như viêm họng, sốt, nhiễm trùng thường mua thuốc tại hiệu thuốc tây. Trong đó có thuốc kháng viêm rất dễ khiến bệnh nhân bị suy tim cấp.

Khi người bệnh đau nhức thường theo nhân gian mua thuốc tễ, thuốc nam, thuốc bắc không rõ nguồn gốc. Sử dụng thuốc này trong thời gian ngắn cũng có thể thúc đẩy bệnh nhân rơi vào tình trạng suy tim cấp.

10. Điều trị tốt các bệnh nền để phòng ngừa suy tim

Thưa BS, bệnh suy tim có thể phòng ngừa không ạ?

ThS.BS Nguyễn Hoàng Anh trả lời: Bệnh suy tim có thể phòng ngừa. Như đã nói từ đầu, suy tim có 4 giai đoạn. Trong đó giai đoạn A, B là bước đầu của suy tim. Giai đoạn A người bệnh có bệnh lý nền thúc đẩy suy tim cần điều trị tốt. Ví dụ tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh mạch vành. Đối với bệnh nhân béo phì nên giảm cân để ngăn ngừa suy tim.

Người suy tim giai đoạn B có bệnh lý tim cấu trúc, nhồi máu cơ tim có chức năng tâm thất trái giảm. Những người bệnh này phải sử dụng thuốc được chứng minh để cải thiện tình trạng, ngăn ngừa suy tim. Điều trị tốt các bệnh lý tim cấu trúc như van tim, tim bẩm sinh cũng phòng ngừa bệnh diễn tiến đến giai đoạn C, hay là giai đoạn suy tim có triệu chứng.