Nguy cơ sức khỏe khi mỡ bụng, mỡ nội tạng vượt ngưỡng

1. Mỡ nội tạng và mỡ dưới da là 2 loại chính của mỡ bụng

Những dấu hiệu nào cho thấy một người cần phải kiểm soát mỡ bụng, thưa bác sĩ?

BS.CK1 Trần Quý Phòng khám Y khoa Medfit trả lời: Chúng ta muốn kiểm soát mỡ bụng thì cần phải hiểu rõ về mỡ bụng gồm bao nhiêu loại.

Mỡ bụng thường sẽ có 2 loại chính, một là mỡ nội tạng. Cụ thể, mỡ nội tạng sẽ bao bọc quanh những cơ quan nội tạng như gan, ruột hoặc thận. Đây là một loại mỡ nguy hiểm. 

Bởi vì các loại mỡ này sẽ làm tăng nguy cơ những bệnh lý như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh lý tim mạch và thậm chí là bệnh lý ung thư.

Loại thứ hai đó là loại mỡ dưới da thì loại mỡ dưới da nằm ngay dưới lớp da và thường sẽ ảnh hưởng đến thẩm mỹ nhiều hơn, béo bụng không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn nguy hiểm đến sức khỏe. 

Cụ thể thì béo bụng làm tăng nguy cơ bệnh lý như sau: 

Người béo bụng có vòng bụng lớn hơn sẽ có nguy cơ tim mạch cao hơn, khả năng bệnh tim và bệnh lý về đột quỵ nhiều hơn. Những người béo bụng thường sẽ có nguy cơ về đề kháng insulin rối loạn chuyển hóa dẫn đến bệnh lý đái tháo đường type 2 nhiều hơn.

Người béo bụng có khả năng gây huyết áp cao, mỡ máu cao, béo bụng thường đi kèm với những rối loạn như là lipid, làm tăng cholesterol xấu, xơ vữa động mạch.

Một người béo bụng có thể mắc một trong những tình trạng trên. Có người mắc cả ba tình trạng trên thì gọi chung là hội chứng chuyển hóa. Do đó, chúng ta cần kiểm soát mỡ bụng càng sớm càng tốt.

Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết vòng bụng đã đạt đến ngưỡng nguy cơ:

Theo Tổ chức y tế thế giới, chuẩn dành riêng cho người châu Á và theo Bộ Y tế Việt Nam nếu như vòng eo của chúng ta lớn hơn 90cm ở nam hoặc là lớn hơn 80cm ở nữ thì chúng ta đã có một vòng bụng to.

Nếu chúng ta đo tỷ lệ eo hông thì tỷ lệ eo trên vòng hông mà lớn hơn 0.9 ở nam hoặc lớn hơn 0.85 ở nữ thì đây là dấu hiệu chúng ta cần phải kiểm soát mỡ bụng.

2. Cách nhận biết bản thân đang tích tụ quá nhiều mỡ nội tạng

Bác sĩ có thể chia sẻ các cách để chúng ta tự nhận biết bản thân đang tích tụ quá nhiều mỡ nội tạng?

BS.CK1 Trần Quý trả lời: Về vị trí, mỡ nội tạng sẽ tích tụ sâu bên trong hơn. Phần mỡ này thường là tay của chúng ta sẽ không sờ thấy được bởi vì chúng tích tụ sâu bên trong, bao quanh những cơ quan nội tạng đặc biệt là gan, ruột, thận, dạ dày. 

Còn phần mỡ dưới da thì chúng ta có thể dễ dàng sờ thấy bởi vì nằm ngay dưới lớp da, tập trung ở những vùng dễ nhận thấy là vùng bụng, vùng eo, vùng hông, vùng đùi hoặc bắp tay. 

Về tác động, mỡ nội tạng sẽ gây nguy hiểm nhiều hơn vì mỡ nội tạng hoạt động như những cơ quan nội tiết. Mỡ nội tạng có thể tiết ra những hóa chất gây viêm và các chất hóa chất gây viêm sẽ gây rối loạn chuyển hóa, dẫn đến nguy cơ cao mắc những bệnh lý về tim mạch, bệnh lý đái tháo đường thậm chí một số loại ung thư.

Chúng ta sẽ có những cách để mà nhận biết mỡ nội tạng như sau:

Đầu tiên, chúng ta cần thăm khám bác sĩ để đo chỉ số vòng eo. Nếu mà nam giới vòng eo lớn hơn 90cm và nữ  có vòng eo lớn hơn 80cm thì tỷ lệ này vượt ngưỡng an toàn.

Hoặc tỷ lệ eo hông đối với nam lớn hơn 0.9 và nữ lớn hơn 0.85 cũng vượt ngưỡng an toàn.

Chúng ta có những kiểm tra chuyên sâu hơn đó là chụp CT hoặc chụp MRI, vùng mỡ này sẽ giúp chúng ta đo chính xác được thể tích của phần mỡ nội tạng. 

Tuy nhiên, phương pháp này không được phổ biến bởi vì tốn chi phí và khó tiếp cận trong những hoạt động y tế thường ngày, cho nên chúng ta có máy đo trở kháng sinh học. Máy sẽ giúp đo những thành phần mỡ cơ thể.

3. Vì sao muốn giảm mỡ bụng cần có bác sĩ hướng dẫn?

Đối với người khi mà họ có nhu cầu giảm mỡ bụng thì vai trò của bác sĩ trong việc tư vấn và hướng dẫn trong từng phương pháp cụ thể như thế nào?

BS Đào Phương Trang Phòng khám Y khoa Medfit trả lời: Chúng ta có thể đến những phòng khám y khoa hoặc những phòng khám đa chuyên khoa để phối hợp điều trị tốt hơn.

Bác sĩ sẽ là người đồng hành cùng với bệnh nhân trong suốt quá trình giảm mỡ bụng, chẩn đoán, lựa chọn phương pháp phù hợp, đảm bảo an toàn và duy trì hiệu quả lâu dài.

Cụ thể, bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng mỡ bụng, sử dụng các chỉ số như BMI, chỉ số vòng eo, tỉ lệ eo hông hoặc sử dụng máy phân tích mỡ cơ thể để xác định tình trạng béo bụng. 

Bước thứ hai, bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân và nguy cơ sức khỏe. Bác sĩ sẽ tham khảo chế độ ăn uống cũng như lối sống của từng cá thể, từ đó đánh giá được nguy cơ mắc các bệnh về hội chứng chuyển hóa bệnh lý tim mạch hoặc bệnh lý đái tháo đường.

Sau đó, bác sĩ sẽ đánh giá, đề xuất những phương pháp cá nhân hóa như phương pháp thay đổi lối sống bao gồm hướng dẫn chế độ ăn, tập luyện.

Chúng ta thực hiện kết hợp với công nghệ cao, hiện đại có thể giảm mỡ bụng ví dụ như công nghệ sóng siêu âm hội tụ Hifu, sóng RF, quang đông hủy mỡ hoặc bác sĩ sẽ có những chỉ định dùng thuốc để giảm cân toàn thân. 

Và trong suốt quá trinh giảm cân, bác sĩ sẽ đảm bảo được mức độ an toàn bằng cách theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe để kịp thời xử trí các tác dụng phụ hoặc biến chứng trong thời gian điều trị.

Sau khi đạt được hiệu quả thì bác sĩ sẽ hỗ trợ bằng cách xây dựng kế hoạch dài hạn. Kế hoạch này sẽ giúp duy trì kết quả và ngăn ngừa tái tăng cân trở lại.

Trong suốt quá trình chúng ta điều trị sẽ có những lúc chán nản thì bác sĩ sẽ là người động viên, hỗ trợ tinh thần để bệnh nhân tuân thủ chế độ dinh dưỡng và vận động tốt hơn.

4. Lợi ích và rủi ro của phương pháp hút mỡ bụng

Phương pháp hút mỡ bụng có giảm cân hiệu quả an toàn và đâu là những rủi ro khi mà chúng ta thực hiện phương pháp hút mỡ bụng, thưa bác sĩ?

BS Đào Phương Trang trả lời: Hút mỡ bụng không phải là phương pháp để giảm cân toàn diện mà chỉ là một phương pháp để giảm mỡ cục bộ ở một số vùng trên cơ thể như là vùng bụng, vùng đùi, vùng bắp tay. 

Khi các vùng này khó giảm mỡ bằng các chế độ ăn uống và luyện tập thông thường thì hút mỡ bụng có ưu điểm là loại bỏ tế bào mỡ hoàn toàn.

Tuy nhiên đây chỉ là một phương pháp để loại bỏ mỡ dưới da, không thể loại bỏ mỡ nội tạng. Nếu không có chế độ ăn uống và sinh hoạt phù hợp thì mỡ có thể quay trở lại.

Một số rủi ro khi thực hiện hút mỡ bụng có thể kể đến như nhiễm trùng chảy máu, thuyên tắc mỡ hoặc một số biến chứng sau khi hút mỡ có thể lồi lõm, u cục vùng da, sẹo lồi, sẹo dính, sẹo co rút ở vùng da phẫu thuật. 

Tuy nhiên, hút mỡ bụng cũng là phương pháp khả thi với những người có vùng mỡ thừa vùng bụng khó giảm.

Một số vấn đề để cân nhắc khi thực hiện phương pháp hút mỡ bụng có thể kể đến như tình trạng sức khỏe, điều kiện kinh tế hoặc thời gian có thể sắp xếp được để ở lại bệnh viện theo dõi sau khi hút mỡ. 

Tình trạng sức khỏe có thể là béo phì quá nặng, chỉ số khối cơ thể quá cao, đang mắc một số bệnh lý nội khoa nghiêm trọng hoặc là đang mang thai, dự định mang thai, cho con bú mà không có chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh thì không nên sử dụng phương pháp này.

5. 6 nguyên tắc trong chế độ ăn uống để giảm cân hiệu quả  

Chế độ ăn uống đóng vai trò gì và nguyên tắc quan trọng để mình giảm cân như thế nào thưa bác sĩ?

BS.CK1 Trần Quý trả lời: Chế độ ăn uống được khẳng định không chỉ là một phần mà là nền tảng quan trọng trong quá trình giảm mỡ bụng. Tuy nhiên nếu như không điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý thì phương pháp hút mỡ bụng sẽ không duy trì hiệu quả bền vững.

Chúng ta sẽ có những nguyên tắc về ăn uống hay còn gọi là nguyên tắc về dinh dưỡng để giảm mỡ bụng, có thể áp dụng ngay và mang lại những hiệu quả tích cực. 

Nguyên tắc đầu tiên, chúng ta cần phải kiểm soát lượng calo để tạo ra được thâm hụt năng lượng, sự thâm hụt này sẽ tập trung vào những thực phẩm ít calo nhưng đảm bảo đủ dinh dưỡng để bắt buộc cơ thể sẽ đốt cháy mỡ dự trữ bao gồm cả mỡ nội tạng và mỡ dưới da trong đó có mỡ bụng.

Và nguyên tắc thứ hai đó là hạn chế tối đa những loại tinh bột đã tinh chế sẵn và những loại đường hấp thu nhanh để giúp chúng ta ổn định insulin, trong đó có thể kể đến là giảm bánh kẹo, giảm nước ngọt, cơm trắng, những thực phẩm làm tăng nhanh đường huyết.

Chúng ta nên chọn những loại tinh bột mà hấp thu chậm hơn có thể kể đến như gạo lứt, yến mạch hoặc khoai lang.

Nguyên tắc thứ ba, chúng ta nên bổ sung đầy đủ chất đạm, chất đạm sẽ giúp duy trì cơ bắp và kiểm soát những cơn thèm ăn, chúng ta cần phải ăn đủ lượng chất đạm từ thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu để kích thích những hocmon no. Chúng sẽ giúp giảm cảm giác thèm ăn.

Ngoài ra, các loại chất đạm sẽ có protein, giúp duy trì cơ bắp và giữ mức chuyển hóa năng lượng nghĩa là mức độ trao đổi chất cao, hỗ trợ giảm mỡ hiệu quả hơn.

Nguyên tắc thứ tư, chúng ta nên bổ sung chất xơ để hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát mỡ bụng, trong đó nên ăn nhiều rau xanh. Ăn nhiều rau xanh sẽ giúp chúng ta no lâu, tiêu hóa chậm, giảm hấp thu chất béo tốt hơn. Ngoài ra, những chất xơ hòa tan giúp ổn định đường huyết và hạn chế tích trữ mỡ nội tạng nhiều hơn. 

Nguyên tắc thứ năm, chúng ta nên thêm chất béo tốt để hỗ trợ giảm viêm và hỗ trợ chuyển hóa, ưu tiên những chất béo từ dầu olive, những loại cá béo như cá hồi thay vì những loại mỡ động vật và những loại dầu ăn công nghiệp. Đặc biệt, chúng ta nên hạn chế những thức ăn mà chế biến sẵn. 

Nguyên tắc thứ sáu, chúng ta cần phải duy trì thói quen ăn uống khoa học để giúp chúng ta giảm cân, giảm mỡ bền vững, nguyên tắc này sẽ gồm có những cách đơn giản như ăn chậm, nhai kỹ, không ăn khuya, tập luyện thể dục để giúp chúng ta duy trì hiệu quả lâu dài.