1. Những nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp bạn cần biết

Có bao nhiêu bệnh tuyến giáp? Nguyên nhân và cách phòng tránh?

BS.CK2 Nguyễn Thị Kim Thy trả lời: Tuyến giáp là cơ quan nội tiết nằm ở vùng cổ, gồm hai thùy, thùy trái và thùy phải được nối với nhau bởi eo giáp nằm trước khí quản.

Nhiệm vụ của tuyến giáp là tiết ra các hormon để phục vụ quá trình chuyển hóa trong cơ thể.

Về bệnh tuyến giáp, khi tuyến giáp tăng sản xuất hormon gây ra bệnh cường giáp, còn khi tuyến giáp giảm sản xuất hormon hoặc không thể tổng hợp hormon tuyến giáp dẫn đến bệnh suy giáp. Ngoài ra có một nhóm bệnh khác không liên quan đến tăng hoặc giảm sản xuất hormon như: phình giáp đơn thuần, khối u tuyến giáp, bướu lành tuyến giáp, ung thư giáp.

Nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp rất đa dạng:

Nguyên nhân của bệnh cường giáp có thể do thừa i ốt, quá tải i ốt hoặc do bệnh lý tự miễn từ tuyến giáp gây ra tăng sản xuất hormon tuyến giáp. Một số trường hợp bệnh nhân bị viêm tuyến giáp cũng có giai đoạn cường giáp hoặc bệnh nhân từng tiếp xúc với khu vực có nhiều tia xạ, ví dụ như kỹ thuật viên chụp X-quang, sống trong vùng có tia bức xạ cao, hoặc bệnh nhân đã có tiền căn gia đình về bệnh lý tuyến giáp, cường giáp…

Nguyên nhân của bệnh suy giáp, nhóm nguyên nhân chính là thiếu i ốt, trẻ em có thể bị suy giáp bẩm sinh, nguyên nhân khác như viêm tuyến giáp, từng xạ trị vùng đầu cổ hoặc xạ trị tuyến giáp đều có thể gây ra suy giáp.

2. Đâu là nhóm bệnh tuyến giáp lành tính?

Trong các bệnh tuyến giáp trên, bệnh nào thuộc lành tính?

BS.CK2 Nguyễn Thị Kim Thy trả lời: Đối với bệnh tuyến giáp, trong danh từ y khoa có bệnh cường giáp hay gọi là nhiễm độc giáp hoặc bướu độc tuyến giáp khiến nhiều người lầm tưởng là bệnh ác tính, nhưng đây là tình trạng tăng sản xuất hormon giáp quá mức gây ra các triệu chứng của cường giáp và là bệnh lành tính.

Bên cạnh cường giáp, các bệnh tuyến giáp thuộc nhóm lành tính bao gồm: viêm tuyến giáp, suy giáp, phình giáp, nang giáp, bướu lành tính tuyến giáp… ngoại từ ung thư tuyến giáp là bệnh ác tính.

3. Chưa rõ nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp

Bệnh giáp nào có thể chuyển thành ung thư?

BS.CK2 Nguyễn Thị Kim Thy trả lời: Ung thư tuyến giáp hiện nay vẫn chưa được tìm ra nguyên nhân rõ ràng, căn bệnh này xuất phát từ tế bào tuyến giáp và được chia thành 2 nhóm ung thư. Trong đó, ung thư xuất phát từ tế bào biểu mô tuyến giáp có ung thư tuyến giáp dạng nhú, dạng nang hoặc dạng hỗn hợp; nếu tế bào ung thư xuất phát từ tế bào C cạnh nang tuyến giáp có ung thư tuyến giáp thể tủy.

Đến nay y văn vẫn chưa ghi rõ loại bướu chuyển từ lành tính sang ác tính, không giống các cơ quan khác, vì vậy ung thư tuyến giáp vẫn chưa tìm ra nguyên nhân.

4. Phình giáp nếu không ảnh hưởng, bệnh nhân chỉ cần theo dõi

Siêu âm bác sĩ ghi “phình giáp hạt”, nhờ bác sĩ giải thích giúp khán thính giả đây là gì? Nếu đã bị thì nên tuân thủ chế độ sinh hoạt như thế nào để bệnh thuyên giảm?

BS.CK2 Nguyễn Thị Kim Thy trả lời: Phình giáp là tình trạng mô tuyến giáp lớn hơn bình thường. Thông thường thể tích tuyến giáp khoảng từ 12-18ml hoặc kích thước khoảng từ 10-20gr đối với người trưởng thành. Khi thể tích hoặc kích thước tuyến giáp to hơn bình thường, nang tuyến lớn hơn được gọi là phình giáp.

Phình giáp đơn thuần không làm rối loạn chức năng tuyến giáp, xét nghiệm kiểm tra sẽ cho kết quả bình thường, tùy vào nguyên nhân gây phình giáp là gì bác sĩ sẽ có hướng dẫn cho bệnh nhân cụ thể. Ví dụ đa số trường hợp phình giáp do thiếu i ốt, do đó trong chế độ sinh hoạt dinh dưỡng sẽ bù i ốt cho bệnh nhân, hướng dẫn bệnh nhân ăn thực phẩm giàu i ốt…

Hiện nay đa số trường hợp phình giáp đơn thuần việc điều trị sẽ dựa vào triệu chứng của bệnh nhân, bệnh nguyên, nguyên nhân gây phình giáp. Ví dụ những tuyến giáp phình giáp đơn thuần, vừa phải, không có ảnh hưởng gì đến bệnh nhân chỉ cần theo dõi, không dùng thuốc.

5. Thiếu i ốt, cường giáp, suy giáp là các nguyên nhân gây phình giáp

Phình giáp đa thuỳ phải/ trái là gì? Các món ăn cần bổ sung và cấm kỵ? Nguyên nhân gây bệnh và cách làm bệnh chậm tiến triển?

BS.CK2 Nguyễn Thị Kim Thy trả lời: Phình giáp đa thùy (phình giáp đa hạt) xuất phát từ phình giáp đơn thuần, khi phình giáp bị kích thích liên tục sẽ gây ra phình giáp đa hạt. Nguyên nhân chính gây phình giáp đa hạt thùy trái hay thùy phải là thiếu i ốt.

Tuy nhiên một số trường hợp bệnh lý tự miễn việc thừa i ốt có thể làm tuyến giáp phình to. Phình giáp đa hạt do một số nguyên nhân gây ra như: cường giáp có phình giáp lan tỏa hai thùy; suy giáp trong trường hợp viêm giáp vẫn có tuyến giáp to hai thùy, phình giáp… Do đó dựa vào nguyên nhân cường giáp hay suy giáp để có hướng dẫn chi tiết cho người bệnh.

6. Nang giáp keo hoàn toàn lành tính

Nang giáp keo thuỳ phải là gì? Diễn biến tiếp theo của bệnh này? Có thể thành ung thư không? Cách ngăn chặn?

BS.CK2 Nguyễn Thị Kim Thy trả lời: Nang giáp keo hoàn toàn lành tính, không có nguy cơ ung thư. Nang giáp là phần các nang tuyến phình to tạo thành túi chứa dịch keo giáp trong tuyến giáp. Thông thường các nang có kích thước từ vài milimet đến vài centimet, vấn đề này chỉ cần theo dõi và chưa có can thiệp vì không ảnh hưởng đến các chức năng tuyến giáp.

7. Phân loại TIRADS trong đánh giá bệnh tuyến giáp

Nhân giáp thuỳ phải TIRADS II, là gì? Từ độ II sẽ chuyển sang III, IV và thành ung thư?

BS.CK2 Nguyễn Thị Kim Thy trả lời: Có các mô tả thống nhất để phân loại tuyến giáp, đối với nhân tuyến giáp trên thế giới đã có mô tả theo bảng phân loại TIRADS, bảng TIRADS ra đời vào năm 2009 và cải biên nhiều lần, sử dụng tại nhiều quốc gia.

Hiện nay tại Hàn Quốc đang áp dụng bảng TIRADS 2016, Việt Nam áp dụng bảng TIRADS 2017 của Hoa Kỳ, bên cạnh đó còn có bảng TIRADS 2017 của châu Âu…

Trong bảng phân loại của TIRADS được phân thành 5 mức độ.

Cụ thể, TIRADS I đa phần là mô tuyến giáp và lành tính; TIRADS II là những mô tuyến giáp lành tính, không có mô ác tính; TIRADS III là những nhân giáp, nhiều khả năng lành tính, tuy nhiên có tỷ lệ nhỏ khoảng 1,7% số trường hợp có khả năng ác tính (nguy cơ ác tính thấp); TIRADS IV nguy cơ ác tính trung bình; TIRADS V nguy cơ ác tính cao, tỷ lệ nguy cơ ác tính có thể lên đến 87,5%.

Một người bệnh có nhân giáp TIRADS II nghĩa là hoàn toàn lành tính, nguy cơ ung thư bằng 0, bệnh nhân không cần lo lắng.