Hiện nay, có rất nhiều phương pháp ngừa thai, tùy theo cách phân loại có những nhóm khác nhau. Chia theo thời gian thì có loại ngừa vĩnh viễn hay tạm thời; chia theo cơ chế tác dụng thì có nhóm ngăn rụng trứng, nhóm ngăn tác động của tinh trùng, ngăn trứng làm tổ…

Các biện pháp tránh thai phổ biến

BS Đặng Lê Dung Hạnh - Trưởng khoa Phòng Khám BV Hùng Vương TP.HCM, cho biết: Để tránh mang thai ngoài ý muốn, các bạn trẻ cần tìm hiểu về những phương pháp tránh thai khác nhau, phù hợp với sinh lý và thể trạng của từng người. Hiện nay, trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng đang áp dụng một số phương pháp tránh thai lâm sàng và các biện pháp phi lâm sàng.

Biện pháp tránh thai lâm sàng bao gồm:

-  Triệt sản: Là một biện pháp được áp dụng cho cả nam và nữ nhưng chủ yếu là ở nữ giới. Người phụ nữ sẽ bị cắt và thắt ống dẫn trứng, khi đó trứng bị chặn lại, không thể gặp tinh trùng và đi đến tử cung được, điều này sẽ ngăn chặn việc mang thai.

- Thắt ống dẫn tinh: Biện pháp này có tác dụng ngăn tinh trùng di chuyển ra khỏi túi tinh và tránh thụ thai.

- Đặt dụng cụ tử cung (vòng tránh thai): Là một trong những biện pháp khá phổ biến, không gây đau nhiều, không ảnh hưởng sức khỏe cũng như đời sống tình dục phái nữ.

Biện pháp tránh thai phi lâm sàng bao gồm:

- Dùng bao cao su là biện pháp được số đông lựa chọn. Bao cao su dễ sử dụng, dễ tìm kiếm, không gây đau đớn, ít gây kích ứng cho người sử dụng, có tác dụng ngừa thai cao. Hơn nữa, ngoài việc tránh thai, bao cao su giúp các cặp vợ chồng tránh được các bệnh lây truyền qua đường tình dục, trong đó có căn bệnh thế kỷ HIV.

- Miếng dán ngừa thai: Đây là thuốc hấp thụ qua da, không qua đường tiêu hóa nên hiệu quả của thuốc không thay đổi khi bị tiêu chảy, ói mửa. Điều quan trọng của loại thuốc dán là nồng độ thuốc đưa vào máu ổn định nên ít tác dụng phụ. Nếu sử dụng đúng, hiệu quả ngừa thai có thể lên tới 99,9%


- Cao dán tránh thai được dùng để dán vào da mỗi tuần một lần, liên tục trong 3 tuần của chu kỳ kinh nguyệt. Các hoóc môn được giải phóng sẽ từ từ ngăn cản quá trình rụng trứng, có thể dán vào da ở bụng dưới, ở mông hay phần trên của cơ thể vào ngày đầu của kỳ kinh và có tác dụng suốt 7 ngày. Nên thay miếng dán mỗi tuần 1 lần. Một tuần phải dán một miếng, một tháng dán 3 tuần liên tục, nghỉ một tuần. Tuần thứ 4, người sử dụng sẽ có kinh như bình thường. Phương pháp này có thể có tác dụng phụ như nhức đầu, căng ngực, tăng cân…

- Tránh thai 3 tháng với thuốc tiêm: Mỗi mũi tiêm có tác dụng tránh thai trong 3 tháng vì chứa một hàm lượng cao hormone progestin. Thuốc có tác dụng ức chế rụng trứng, làm đặc chất nhầy cổ tử cung ngăn tinh trùng di chuyển, làm mỏng nội mạc tử cung và giảm nhu động của vòi trứng. Thuốc sẽ được tiêm vào vùng trên của cánh tay hay vào mông 3 tháng 1 lần. Mũi tiêm đầu tiên sẽ được tiêm trong 5 ngày đầu của thời gian hành kinh để có hiệu quả ngay tức khắc. Hiệu quả của thuốc có thể lên đến 97%. Khi sử dụng thuốc tiêm tránh thai, chu kỳ kinh nguyệt có thể bị thay đổi; tuy nhiên, sự thay đổi này không đem lại tác hại và sẽ khôi phục dần sau khi ngưng dùng thuốc.

- Que cấy dưới da ngừa thai 3 năm: Sử dụng que cấy tránh thai là một trong những biện pháp tránh thai mới được nhiều người chọn lựa vì độ an toàn và hiệu quả cao, tác dụng tránh thai lâu. Sau khi cấy, que sẽ phát huy tác dụng sau 24 tiếng và có hiệu quả trong 3 năm. Que cấy có một số tác dụng phụ như: vô kinh, rong kinh, đau đầu, mụn trứng cá, tăng cân nhẹ, căng tức ngực….

Thuốc uống tránh thai không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản

Theo BS Đặng Lê Dung Hạnh, phương pháp được nhiều bạn trẻ áp dụng hiện nay là sử dụng các loại thuốc uống tránh thai. Thuốc uống tránh thai chia làm 2 loại:

- Thuốc uống tránh thai hàng ngày với tác dụng cơ bản là điều chỉnh các mức hoóc môn của cơ thể, không cho rụng trứng và làm mỏng niêm mạc tử cung để trứng nếu được thụ tinh thì cũng khó làm tổ, làm đặc chất dịch nút cổ tử cung để cản tinh trùng đi qua, giảm sự di chuyển của tinh trùng trong ống dẫn trứng. Thuốc ngừa thai uống hàng ngày có hiệu quả cao hơn, có thể lên tới 88 – 99%, tác dụng phụ của thuốc cũng ít hơn, tuy nhiên, phải uống đều đặn thì mới có hiệu quả.

- Thuốc tránh thai khẩn cấp được dùng sau khi giao hợp mà không dùng các biện pháp bảo vệ. Thuốc ngừa khẩn cấp cũng là nội tiết tố sinh dục nữ, nhưng liều cao hơn nhiều lần, có tác dụng làm bong lớp niêm mạc lòng tử cung, làm cho trứng thụ tinh không thể bám vào tử cung để phát triển lên được. Thuốc chỉ có 1-2 liều, uống một lần, sau khi quan hệ. Tuy nhiên, tỉ lệ thất bại cao hơn thuốc vĩ và tác dụng phụ cũng nhiều hơn với những biểu hiện buồn nôn, chóng mặt, rối loạn kinh nguyệt sau khi uống thuốc. Các bác sĩ khuyến cáo, không nên dùng quá bốn liều thuốc tránh thai khẩn cấp trong vòng một tháng, thuốc chỉ có tác dụng bảo vệ ngắn hạn. Nếu dùng đúng chỉ dẫn, trong vòng 72 giờ sau khi giao hợp, thuốc sẽ đạt hiệu quả khoảng 75%.

Cũng theo BS Dung Hạnh, việc sử dụng thuốc tránh thai hoàn toàn không ảnh hưởng gì đến khả năng sinh sản. Khả năng sinh sản giảm dần theo độ tuổi nên sau thời gian dài dùng thuốc rồi ngưng, người phụ nữ vẫn mang thai bình thường; nếu có khó khăn trong việc thụ thai là do những nguyên nhân về tuổi tác, bệnh tật của vợ chồng làm giảm khả năng thụ thai chứ không phải do thuốc. Y học còn chứng minh được thuốc ngừa thai có tác dụng bảo vệ phụ nữ khỏi ung thư buồng trứng và ung thư nội mạc tử cung.

Tuy nhiên, không có thuốc nào là hoàn hảo, cũng như không có biện pháp nào là bảo đảm cho tất cả mọi người. Chỉ có thể chọn được phương pháp phù hợp cho từng người trong từng giai đoạn cụ thể. Tốt nhất bạn nên kiểm tra sức khỏe và cùng bàn bạc với bác sĩ để chọn ra phương pháp phù hợp nhất tùy theo nhu cầu và tình hình sinh sản của từng phụ nữ.