Ăn mặn từ nhỏ, nguy cơ tim mạch đeo bám cả đời

1. 20% bệnh nhân nhồi máu cơ tim, đột quỵ dưới 40 tuổi

Nhiều người cho rằng một trong những thói quen dẫn đến bệnh tim mạch trẻ hóa là ăn mặn. Điều này có đúng không, thưa BS? 

TS.BS Trần Hòa - Tổng thư ký Phân hội Xơ vữa động mạch Việt Nam - Phó Trưởng khoa Tim mạch can thiệp, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM trả lời:

Trong 10 năm trở lại đây, mô hình bệnh tật tại Việt Nam thay đổi rõ rệt. Các bệnh lý tim mạch và chuyển hóa tăng nhanh, có thể đã tăng gấp đôi so với 30 năm trước.

Nhồi máu cơ tim và đột quỵ có xu hướng trẻ hóa, và gần đây trở nên khá phổ biến ở những người trẻ. Cứ 5 bệnh nhân nhập viện do nhồi máu cơ tim hay đột quỵ thì có 1 người dưới 40 tuổi. Đây là con số đáng báo động về sự trẻ hóa của các bệnh lý tim mạch.

2. Từ bữa ăn đến bệnh lý tim mạch trẻ hóa

Những nguyên nhân nào từ lối sống hiện đại khiến các bệnh lý tim mạch ngày càng trẻ hóa và gia tăng, thưa BS?

TS.BS Trần Hòa trả lời:

Hiện nay, các yếu tố nguy cơ tim mạch có thể xuất hiện ngay từ khi chúng ta còn nhỏ. Tỷ lệ béo phì ở trẻ em gia tăng, và vấn đề tăng huyết áp bắt đầu xuất hiện ở người trẻ.

Chế độ ăn với nhiều gia vị mặn có thể là một yếu tố âm thầm, tích lũy từ từ. Dù chỉ mới ở độ tuổi thanh thiếu niên, nhiều người đã bắt đầu xuất hiện bệnh lý tim mạch, trong đó có tăng huyết áp. 

Một trong những lý giải là thói quen ăn mặn trong chính bữa cơm gia đình. Nhiều em nhỏ đã bị ảnh hưởng từ thói quen này, dẫn đến việc dễ mắc bệnh lý tim mạch khi lớn lên.

3. Ăn mặn và những mối nguy cho tim mạch

Ăn mặn sẽ dẫn đến những “mối nguy” nào cho tim mạch, nhất là đối với người trẻ?

TS.BS Trần Hòa trả lời:

Có thể nói muối là kẻ thù của mạch máu và tim mạch. Muối natri (sodium) khi tích tụ trong thành mạch, dù chỉ là muối, cũng có thể gây tổn thương thành mạch.

Khi muối được hấp thu vào cơ thể, nó sẽ kéo theo nước, làm tăng thể tích máu trong lòng mạch, từ đó tăng áp lực trong mạch máu, gây ra tăng huyết áp. Tăng huyết áp có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với các cơ quan trong cơ thể, bao gồm tổn thương mạch máu, xơ vữa động mạch, tắc/hẹp mạch máu, và nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ nếu bị tắc động mạch cảnh hoặc động mạch não.

Huyết áp cao và thể tích máu trong lòng mạch nhiều buộc tim phải làm việc nhiều hơn, liên tục và thường xuyên, dần dần gây ra suy tim. Đây cũng chính là hậu quả cuối cùng của bệnh lý tăng huyết áp.

4. Yếu tố nguy cơ và cách phòng tránh bệnh lý tim mạch ở người trẻ

Những người trẻ nào có nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, thưa BS? Nếu đã có nguy cơ, cần làm gì để có thể phòng tránh căn bệnh này?

TS.BS Trần Hòa trả lời:

Nếu gia đình có người từng mắc bệnh tim mạch, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim... thì con cháu trong nhà sẽ có nguy cơ cao hơn. Nếu bạn rơi vào trường hợp này, hãy chú ý đến sức khỏe và thay đổi lối sống từ sớm.

Ngoài ra, béo phì ở người trẻ hiện nay khá phổ biến và được coi là một bệnh lý nghiêm trọng, không chỉ là vấn đề về ngoại hình. Béo phì từ nhỏ có thể dẫn đến tăng huyết áp, đái tháo đường, và mỡ trong máu cao.

Một yếu tố khác cần lưu ý là chế độ ăn. Ông bà ta có câu “Bệnh từ miệng mà vào”, thói quen ăn mặn quá mức đang là nguyên nhân gây tăng huyết áp và các bệnh tim mạch. 

Giảm lượng muối trong bữa ăn hàng ngày để giảm nguy cơ mắc các bệnh lý này.

5. Làm gì để giảm muối, bảo vệ tim?

Có những cách nào để chủ động giảm lượng muối trong các bữa ăn hằng ngày, thưa BS?

TS.BS Trần Hòa trả lời:

Cắt giảm lượng muối là một khuynh hướng được nhiều hiệp hội tim mạch trên thế giới quan tâm. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trung bình mỗi người tiêu thụ 10,8g muối/ngày.

Người dân TPHCM ăn khoảng 9 - 10g muối/ngày, trong khi khuyến nghị của WHO chỉ 5g muối/ngày để bảo vệ sức khỏe tim mạch. Như vậy, chúng ta đã nạp lượng muối gấp đôi so với khuyến nghị.

Vậy làm thế nào để giảm lượng muối tiêu thụ hằng ngày?

- Hãy bỏ bớt những chén nước chấm trên bàn ăn. 

- Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn: xúc xích, thịt nguội, mì gói, snack...

- Đọc nhãn dinh dưỡng khi mua thực phẩm: tránh sản phẩm chứa > 2g muối/ khẩu phần. 

- Tập thói quen nấu ăn tại nhà: dùng nguyên liệu tươi, nêm nhạt, sao cho tổng lượng muối mỗi ngày chỉ bằng một muỗng cà phê.

- Khi ăn ngoài, nên yêu cầu bếp giảm muối. Ví dụ, một ổ bánh mì đầy đủ nhân cũng có thể chứa lượng muối vượt mức khuyến nghị cho cả ngày.

Tôi nghĩ, quan trọng nhất là ý thức. Khi hiểu được rằng muối là “kẻ thù” của tim mạch, mỗi người sẽ tự biết cách điều chỉnh chế độ ăn phù hợp hơn để bảo vệ sức khỏe lâu dài.