AloBacsi ơi, cứ học bài là cháu lại nhức đầu
BS Tố Uyên trả lời thắc mắc của bạn đọc AloBacsi về: u sừng gai lành tính hay ác tính, cứ học bài là lại nhức đầu, chuột hamster cắn có nguy hiểm không, người cao tuổi bị gút...
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - BV Nguyễn Tri Phương
- Thùy Dung - Thái Nguyên
Chào BS,
Cháu năm nay 17 tuổi, gần đây cháu hay có những triệu chứng như nhức đầu, cảm giác như bị bóp chặt, những biểu hiện này chỉ xuất hiện khi cháu bắt đầu học bài. Cảm giác này diễn ra hầu như khá thường xuyên, trước kia, chỉ thỉnh thoảng cháu mới có cảm giác nhức đầu, nhưng gần đây lại diễn ra thường xuyên hơn.
Khi học cháu cũng không hoàn toàn tập trung được, nhất là khi thầy cô giảng bài, cháu hay bị rối loạn suy nghĩ, đang nghĩ về chuyện này nhưng lại nhảy sang chuyện khác, gần đây cháu cảm giác hơi áp lực, bị căng thẳng.
Cháu nghĩ do cháu suy nghĩ nhiều, không tập trung, dẫn đến rối loạn đầu, và gây ra đau đầu, vì thế nên cháu đã tìm hiểu trên mạng và thực hện một số động tác như xoa bóp thái dương trán, nhưng cháu thấy cơn nhức đầu chỉ bớt được một lúc, việc đó dẫn đến cháu cảm thấy khó chịu, và lo lắng.
Nhiều lúc cháu còn ngại giao tiếp với người ngoài, BS cho cháu hỏi những biểu hiện trên của cháu: nhức đầu, căng thẳng, ngại giao tiếp, dễ bị stress, không tập trung khi học, liệu có phải cháu bị trầm cảm giai đoạn tuổi dậy thì không, và cách khắc phục như nào ạ? Cháu xin cảm ơn ạ.
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào em Dung,
Trầm cảm là căn bệnh rối loạn tâm thần thường gặp ở tuổi dậy thì do những áp lực từ việc học hành, bố mẹ, thầy cô, bạn bè hay cả từ các chất kích thích... Triệu chứng để nhận biết bệnh là thường xuyên buồn bã, không quan tâm tới mọi thứ xung quanh, dễ mệt mỏi, mất hy vọng vào tương lai, ý định tự sát…
Trong trường hợp của em chưa đủ tiêu chuẩn để chẩn đoán trầm cảm, nhưng có thể thấy em đang gặp phải những khó chịu do căng thẳng gây ra, bao gồm cả đau đầu căng cơ.
Em nên dành nhiều thời gian hơn để tâm sự với người thân về những khó khăn của mình, nên cân bằng giữa việc học tập và vui chơi giải trí và quan trọng nhất là phải xây dựng một chế độ sinh hoạt điều độ, ngủ đủ giấc, đúng giờ, ăn uống đủ chất và nên đi khám mắt lại nếu em có tật khúc xạ, em nhé!
- Bạn đọc có email tien…@gmail.com
BS ơi em bị chuột hamster cắn bên tay phải được 1 tuần rồi, bên tay trái bắt đầu hiện các dấu bầm bầm màu cam cam, như vậy là em bị nhiễm bệnh hả BS? Hiện tại em đang sốt khó chịu lắm.
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào em,
Vấn đề hamster cắn có gây nguy hiểm hay không cần phải biết đặc điểm của vết cắn ra sao, có sâu, chảy máu hay chỉ trầy xước da thông thường.
Hamster cắn có thể gây ra bệnh uốn ván, bệnh dại và một số bệnh nhiễm trùng hiếm gặp hơn do nhóm hamster/chuột cắn.
Nếu như em đã sốt nhiều ngày từ lúc bị cắn thì nên đến khám BS càng sớm càng tốt, để BS kiểm tra đặc điểm vết cắn và kiểm tra xem có thật sự ở tay trái có vết bầm hay không để xử trí kịp thời.
- Lê Tấn Việt - Đà Lạt
Chào BS,
Tôi tên Việt, năm nay tôi 62 tuổi. Hôm nay tôi nhờ con tôi hỏi BS vài điều.
Tôi bị khớp lâu nay và bây giờ đã chuyển sang gút, 2 tuần trước tôi bị xuất huyết bao tử rất nặng phải đi nằm viện và BS chẩn đoán vì tôi uống thuốc khớp quá nhiều nên bị hại bao tử và không cho tôi uống thuốc khớp nữa. Và từ khi tôi về nhà thì các đầu khớp bắt đầu đau nhức và làm mủ ở các đầu khớp như khớp gối, khớp tay chân và mắt cá...
Tôi bây giờ chỉ nằm 1 chỗ không tự cử động để ăn uống hay vệ sinh được. Tôi muốn hỏi BS liệu rằng bệnh của tôi có thể chữa khỏi không?Và nếu tôi muốn vào Sài Gòn khám bệnh thì BV hay trung tâm nào là thích hợp để có thể chữa giúp tôi căn bệnh gút này?
Mong BS tư vấn giúp tôi. Xin chân thành cảm ơn BS.
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào chú,
Bệnh gút là một trong những bệnh lý khớp viêm gây đau đớn khó chịu nhất. Bệnh xảy ra khi các phân tử acid uric tích tụ nhiều trong cơ thể dẫn đến lắng đọng tại khớp, thường ở ngón chân cái, có thể gây ra các cục u dưới da, khi các phân tử này lắng đọng ở thận gây ra sỏi thận. Đặc điểm của bệnh là khởi phát đau rất nhanh và dữ dội, với ngón chân sưng nóng đỏ, hạn chế vận động.
Để điều trị bệnh, bên cạnh làm giảm triệu chứng trong đợt cấp cần song song với phòng ngừa trong giai đoạn mạn, điều trị làm giảm acid uric máu…
Vấn đề của chú trước tiên cần làm rõ chẩn đoán có phải là bệnh gout hay do một bệnh lý khớp viêm nào khác, và do vấn đề điều trị khá phức tạp trong trường hợp chú có tiền căn bệnh lý dạ dày do sử dụng thuốc kháng viêm kéo dài.
Do đó, khi đến Sài Gòn khám bệnh, chú có thể đến khoa Cơ xương khớp của các BV lớn như BV Nhân dân 115, BV Nguyễn Tri Phương, BV Nhân dân Gia Định, BV Chợ Rẫy, BV Đại học Y Dược… để được sử dụng phác đồ ít gây tổn hại dạ dày nhất và đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.
- Trần Ngọc Yến - Bến Tre
BS ơi,
Con mới bấm khuyên tai bằng súng, con bấm phần dái tai, khi bấm xong người ta nói 4 ngày là tháo ra được. Vậy BS cho con hỏi 4 ngày là tháo ra được chưa, chỉ cho con cách chăm sóc khuyên tai bớt đau với không bị nhiễm trùng đi ạ.
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Yến thân mến,
Sau xỏ khuyên, em nên thường xuyên rửa bằng nước muối 2-3 lần/ngày để làm sạch lỗ khuyên, tránh nhiễm trùng.
Để tránh bít lỗ khuyên, nên sử dụng hoa tai làm từ vàng, các loại kim loại khác có thể gây kích ứng, làm phản ứng viêm nặng hơn. Nếu đau nhiều có thể sử dụng các thuốc giảm đau thông thường, em nhé!
- Nguyễn Thị Duyên - Nghệ An
BS cho em hỏi với ạ,
Trước đây em có bị chó cắn và đã tiêm phòng dại ngày 25/11/2015. Mới đây do không để ý em có dẫm phải mèo và bị cắn ở gót chân, vậy em có cần tiêm nữa không ạ? Mong nhận được sự tư vấn của BS. Em cảm ơn.
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào em Duyên,
Hiệu quả của vaccine tiêm phòng dại không đồng đều ở mỗi người. Do đó chỉ có thể xác định được hiệu lực phòng ngừa qua đo lường kháng thể. Tuy nhiên theo khuyến cáo, nếu đã tiêm đủ 5 mũi phòng dại thì em chỉ cần nhắc lại 1 mũi vào 1 năm sau, và khi đó vaccine sẽ có hiệu lực phòng ngừa trong 5 năm tới. Thân mến!
- Nguyễn Thị Dung - TPHCM
Tôi có 1 khối u ở thái dương đã cắt và sinh thiết, kết quả u sừng gai. Sau 15 ngày khối u mọc lại như cũ. Xin hỏi u sừng gai là lành hay ác? Chữa trị ở đâu là tốt nhất? Có điều trị được không? Xin cám ơn!
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào bạn,
U sừng gai được đặc trưng bởi sự phát triển nhanh về kích thước trong vài tuần đến vài tháng sau đó ngưng tiến triển trong 4-6 tháng sau đó ở hầu hết các trường hợp. U hiếm khi diễn tiến đến tình trạng ác tính xâm lấn hoặc di căn.
Tuy nhiên, vấn đề phân biệt giữa ung thư biểu mô tế bào vẩy và u sừng gai khá khó khăn, vì thế đôi khi u sừng gai được xem như một dạng khối u ác tính diễn tiến chậm. U thường xuất hiện ở các vùng da tiếp xúc ánh nắng mặt trời, vùng da bị tổn thương…
Nếu có hiện tượng khối u tái phát bạn nên tái khám càng sớm càng tốt, bạn nhé!
- Bạn đọc Thanh - tuanthanh…@gmail.com
Trong thời gian điều trị mụn trứng cá, BS kê đơn cho mình Zinc 70mg (1 viên/2 lần/ngày), vitamin C 250mg (1 viên/2 lần/ngày), vitamin E 400 (1 viên/1 lần/ngày), vitamin PP 500mg (1 viên/1 lần/ngày).
Trong vòng 3 tháng thì da mình hết mụn trứng cá nhưng ngưng một thời gian thì tình trạng mụn trứng cá lại tái phát.
Vậy cho mình hỏi với liều lượng thuốc dùng như vậy mình muốn uống trong thời gian dài có được không và có những tác dụng phụ hay giới hạn thời gian dùng của các loại vitamin không?
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào bạn Thanh,
Việc bổ sung vitamin qua đường uống ít khi gây quá liều, nhưng để đảm bảo an toàn thì vẫn không nên uống liên tục kéo dài. Bạn có thể bổ sung các loại vitamin trên thông qua tăng cường các loại rau xanh, trái cây…
Vấn đề mụn trứng cá tái phát có thể có nguyên nhân khác nên cần tái khám BS da liễu, bạn nhé!
- Mai Ngô - tuyet…@gmail.com
Dạ con chào BS,
Con tên Mai, con năm nay 20tuổi, con cao 1m64 nặng 61kg, số đo ba vòng 85-72-90. Theo như chỉ số cân nặng thì con đang nằm trong mức an toàn, thế nhưng vấn đề là vùng đùi và mông của con rất to, có những đường màu trắng hiện ra bên ngoài giống như là mỡ vậy ạ.
Trước đây con học lớp 8 thì cân nặng của con là 42 ký và cao 160. Thế nhưng khi con lên lớp 9 thì đạt mức 52 ký ạ, một năm tăng 10 kí là chuyện đã xảy ra với con ạ. Cho đến khi con tốt nghiệp 12 thì con số cân nặng là 64 ký.
Con ăn rất nhiều rau củ ạ, nhưng cân nặng vẫn cứ tăng đều đều. Đặc biệt con uống nước ít nhưng không hiểu sao con vẫn đi tiểu thường xuyên. Bên cạnh đó con thường bị bón nữa ạ.
Con muốn giảm cân còn 56 ký nên gần đây con đã lập kế hoạch ăn toàn rau xanh, uống nước vỏ bưởi, tránh xa đồ ăn ngọt, không ăn dầu mỡ, con luôn chọn những thực phẩm ít calo để ăn. Nhưng sau một tháng cân nặng không giảm được tí nào luôn ạ, hiện con đang là thực tập sinh đang làm việc tại Nhật Bản, công việc của con đứng suốt 10 tiếng, nhiệt độ tại nơi con làm việc là 43 độ C.
Gần đây con lại mắc thêm chứng cuồng ăn vô tội vạ ạ, ăn gì cũng ngon miệng. Cứ ăn liên tục rồi cảm thấy khó chịu lại nôn ra. Nhiều lúc chỉ muốn khóc ròng thôi ạ.
Trên đây là vấn đề của con, con xin nhờ BS tư vấn giúp con thực đơn đạt được mức 56 ký. Và con phải thực hiện trong bao lâu ạ? Con mong sớm nhận được thư của BS, con xin cảm ơn ạ!
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào em,
Chứng cuồng ăn là một rối loạn tâm thần kinh, thường gặp ở những người bị ám ảnh về cân nặng của cơ thể, nguyên nhân thường là do em có nhận định bi quan về cơ thể của mình, do không được chia sẻ từ người thân, nhưng căng thẳng áp lực từ cuộc sống.
Em nên biết là, muốn giảm cân hiệu quả, cần phải kết hợp giữa ăn uống và tập luyện. Chế độ ăn uống nên kiểm soát thật chính xác lươgnj calories nạp vào, và năng lượng mà em tiêu thụ qua tập luyện, nếu cân bằng âm thì em có thể giảm cân.
Vấn đề chế độ ăn giảm cân khá dài hơi, nhưng lời khuyên chung vẫn là tăng cường các loại rau xanh, hạn chế đường bột, dầu mỡ. Một số phương pháp điều trị có hiệu quả như liệu pháp tâm lý, viết nhật ký ăn uống, lên kế hoạch thực đơn rõ ràng cho từng bữa, thậm chí là nhờ sự hỗ trợ của thuốc tác động lên tâm thần kinh… đều cho thấy có hiệu quả.
Ngoài ra, các đường trắng mà em mô tả có thể là những vết rạn da do tăng cân quá nhanh, các vết này thường không điều trị được. Do đó em chú ý không nên tăng hoặc giảm cân quá nhanh, em nhé!
- Rin Phạm - Đà Nẵng
Cho em hỏi,
Em không bị té hay bị dằm đâm nhưng dưới ngón chân cứ có cảm giác như bị bỏng. Để chân bình thường thì không có gì. Mà cứ để ngón cái chạm đất là cam giác cộm cộm, tê tê. Bên ngoài thì em nhìn thấy ngón chân không có gì lạ hết. Mong BS hướng dẫn em cách tìm ra bệnh để em uống thuốc ạ.
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào em,
Khi có vật lạ thì nên lấy ra mới giảm khó chịu, nếu ngón chân không sưng đỏ, chảy mủ thì hiện tại không cần điều trị thuốc. Em nên đến BV để BS xem lại tổn thương và có phương pháp lấy dị vật ở chân ra cho em nhé!
- Le Van Hiep - levan…@gmail.com (hỏi tiếp)
Câu trước: Sau phẫu thuật đứt dây chằng gối cần kiêng cữ thế nào?
Chào BS,
Em bị đứt dây chằng ở đầu gối chân trái vừa mới phẫu thuật xong cách đây 5 ngày. Giờ em thường xuyên nhức đầu, ói, đau lưng, em ngồi dậy là nhức đầu, nằm thì không. Sáng ngủ dậy là nhức lưng kinh khủng luôn à. Em hỏi như vậy có bị gì không, nguyên nhân sao bị vậy?
- Em mới phẫu thuật mà BS kêu em tập đi lại rồi, như vậy có sao không?
- Phẫu thuật mới 3 ngày cho em xuất viện về nhà, BS không bảo em khi nào cắt chỉ nữa
BS tư vấn giúp em, em thấy lo lắng. Em cám ơn nhiều.
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào em,
Qua mô tả, vấn đề đau đầu và đau lưng của em có thể do nằm quá lâu, em nên ngồi dậy và vận động nhẹ để tăng cường lưu thông mạch máu và giảm đau mỏi các nhóm cơ. Em cũng cần chú ý lại vấn đề đệm ngủ có đạt tiêu chuẩn hay không vì đây có thể là nguyên nhân khiến cho em đau lưng khi nằm lâu.
Phẫu thuật dây chằng đầu gối không nhất thiết phải nằm viện theo dõi trong thời gian dài nên cho xuất viện là phù hợp. Tuy nhiên, giai đoạn đầu có chỉ định nẹp cố định, hàng ngày tháo nẹp để tập vận động nhẹ, nếu phải đi lại thì nên đi với nạng trước. Cắt chỉ từ 7-10 ngày sau mổ, em nhé!
- Nguyễn Tuấn Dương - duong…@gmail.com
Xin chào BS,
Cháu đi bơi khoảng 1 tháng nay rồi, sau vài lần tập thì cháu mở được mắt dưới nước và nó diễn ra được khoảng 1 tháng, nhưng gần đây cháu mở mắt dưới nước thì lại bị hiện tượng cay mắt và sau khi lên bờ thì còn bị chảy nước mắt rất nhiều.
Cháu có thử đổi bể bơi nhưng tình trạng cay mắt vẫn tiếp tục, cháu có kiểm tra nước bể bơi thì thấy khá sạch và trong. Theo BS thì mắt cháu có vấn đề gì không và cháu có nên lặp lại việc mở mắt dưới nước không?
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào em,
Trong thành phần nước hồ bơi có nhiều loại thuốc sát trùng, có thể gây kích ứng, khô mắt do đó không thích hợp để nước hồ bơi tiếp xúc trực tiếp với mắt. Em nên sử dụng kính bơi khi xuống nước, tránh nhìn trực tiếp dưới nước, em nhé!
- Huynh Duc - huynhduc…@gmail.com
Chào BS,
Hôm nay cháu đi khám BS bảo cháu bị viêm họng cấp, với phải theo dõi vết nổi cục to này (cháu đã khoanh trong ảnh). BS cho cháu hỏi là nổi cục to đó là cháu bị làm sao ạ? BS nói mà cháu hoang mang quá ạ. Mong bác giải thích giúp cháu ạ.
Kết quả mới khám lại của cháu, hôm nay BS cho cháu đi làm sinh thiết! Liệu cháu có bị ung thư không ạ? Có nguy hiểm không ạ? Cháu lo lắng quá!
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào em,
Một khối u bất thường ở thanh quản, mới xuất hiện gây triệu chứng khó chịu thì cần loại trừ nguyên nhân ác tính. Do đó, trường hợp của em có chỉ định nội soi sinh thiết. Khi có kết quả sinh thiết, em vui lòng gửi về cho chương trình để được hỗ trợ tư vấn, em nhé!
- Tuan Anh D.- FB
Xin chào BS,
Em là Tuấn Anh. Lúc đầu em có đi làm xét nghiệm tải lượng với viêm gan C là 3,33 nhân 10 ngũ 7 và sau một tháng điều trị hôm nay em đi làm xét nghiệm tải lượng và cho ra kết quả như sau. Kết quả như vậy là có tốt không ạ và có đạt chuẩn trong điều trị viêm gan C không, để em có thể yên tâm điều trị tiếp ạ.
Mong BS tư vấn giúp em.
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào em,
Với kết quả này cho thấy việc điều trị viêm gan C của em rất khả quan, em nên tiếp tục tuân thủ phác đồ cho đủ thời gian quy định, em nhé!
- Nguyen H. V. - hongvan…@gmail.com
Em là nữ, 30 tuổi. Hiện em có mấy hình ảnh về tổn thương ở lưỡi. Cách đây nửa năm em có xuất hiện các mảng trắng trên lưỡi, nhưng nhỏ và ít. Ra da liễu thì xét nghiệm bị nhiễm HSV.
Đợt gần đây em có bầu thì hiện tượng này xuất hiện lại và dày hơn, to hơn trước. Các vết loét cứ lên rồi lại lành và tái diễn liên tục. Thi thoảng gây đau rát lưỡi, nhức hàm/ má, lúc nổi hạch góc hàm lúc không BS cho em hỏi:
- Có thuốc nào chữa dứt điểm đc bệnh này không và thuốc có sử dụng được cho bà bầu không?
- HSV có liên quan gì đến HPV không? Liệu để lâu và tái đi tái lại có gây ung thư không?
- Muốn kiêm tra xem mình có nhiễm HPV miệng họng không thì nên lam xét nghiêm gì và thăm khám ở đâu để đúng chuyên khoa?
Em xin gửi kèm hình ảnh lưỡi em lúc bị viêm. Em xin BS giúp đỡ. Em chân thành cảm ơn!
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào em,
HSV là từ viết tắt của Herpes Simplex Virus là một loại siêu vi thường gây nổi mụn rộp ở miệng khi sức đề kháng cơ thể suy yếu. Sang thương ở lưỡi do HSV gây ra thường là những sẩn màu trắng giới hạn rõ, lõm ở giữa, xuất hiện trên bề mặt lưỡi.
HSV và HPV là hai loại virus khác nhau, HPV là Human Papilloma Virus là siêu vi gây u nhú ở người, lây truyền qua đường tình dục hoặc tiếp xúc trực tiếp, có nhiều types, thường gây mụn cóc, mào gà sinh dục hoặc ung thư cổ tử cung.
Xét nghiệm chẩn đoán nhiễm HPV có thể thực hiện được tại viện Pasteur TP.HCM, Trung tâm Chẩn đoán Y khoa Medic, Trung tâm Y tế Dự phòng TP.HCM…
Có thai là một tình trạng làm thay đổi nội tiết tố cơ thể, miễn dịch suy yếu nên virus dễ chuyển sang thể hoạt động và gây nên triệu chứng khó chịu. Tuy nhiên, tình trạng này cũng chỉ kéo dài 1-2 tuần và tự khỏi, không cần điều trị gì.
Em nên súc miệng thường xuyên với nước muối, giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ, ăn uống đủ chất, sinh hoạt ngủ nghỉ đúng giờ để tăng cường sức đề kháng. Ngoài ra có thể sử dụng thêm thuốc bôi có acylclovir ngắn hạn để giảm triệu chứng em nhé!
- Huyen Ngo - ngohuyen…@gmail.com
BS cho em hỏi họng của em (qua hình ảnh em gửi cho BS) có bị viêm amidan không ạ? Em thấy mình hơi vướng họng, sáng sớm hơi có ít đờm ạ. BS xem giúp xem em có phải uống thuốc không ạ. Mà uống thì nên uống loại thuốc nào ạ? Cám ơn BS nhiều ạ.
BS Nội tổng quát Võ Thị Tố Uyên - AloBacsi.com
Chào em Huyền,
Hình ảnh em cung cấp cho thấy niêm mạc vùng hầu họng viêm đỏ, sung huyết, amidan không quá to nhưng thành sau họng phì đại các tổ chức lympho, thường gọi là viêm họng hạt. Em nên đến khám BS Tai mũi họng để được thăm khám kỹ hơn và kê toa thuốc điều trị, em nhé!
| Phần tư vấn trên là gợi ý, định hướng ban đầu. Bạn đọc nên đi khám bác sĩ chuyên khoa. Bởi muốn chẩn đoán đúng, bác sĩ cần thăm khám trực tiếp. - Mọi thắc mắc về sức khỏe, dịch vụ y tế, vui lòng: › Gửi đến email: kbol@alobacsi.vn › Đặt câu hỏi ngay chuyên mục Khám bệnh Online và Hỏi đáp Dịch vụ Y tế trên trang AloBacsi.vn › Hoặc facebook AloBacsi - Hỏi bác sĩ trả lời › Trò chuyện trực tiếp với bác sĩ, từ 17g -19g; hotline: 08983 08983 |
Bài viết có hữu ích với bạn?
Có thể bạn quan tâm
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ
Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình
